De Nijmeegse professor Jan van Groenendael moet ervoor zorgen dat dergelijke onaangename verrassingen tot het verleden gaan behoren. Hij werd vorig jaar door minister Verburg van Landbouw aangesteld.
Steenbreek
De voorbeelden zijn legio: graafmachines al bijna in staat van paraatheid gebracht voor de aanleg van een weg of de bouw van een blok woningen, en ineens duikt de zandhagedis op. Of de kamsalamander. Of de zeldzame steenbreekvaren. En hup, het bouwproject moet worden stilgelegd om te bedenken hoe het zeldzame dier of plantje moet worden beschermd.
Met een budget van 20 miljoen euro en negen medewerkers moet Van Groenendael ervoor zorgen dat alle gegevens voorhanden zijn en dat niemand twijfelt aan de juistheid ervan.
Conflict
Dat zeldzame dieren en planten beschermd worden, is een onontkoombaar gegeven. Maar veel van de problemen in de afgelopen jaren hadden voorkomen kunnen worden, is zijn stelling.
“Mijn functie is een typisch Nederlands verschijnsel. We leven met zestien miljoen mensen op een klein gebied. Het hele land is cultuurlandschap. Bij iedere ingreep in het landschap ligt een conflict tussen ecologie en economie op de loer.”
Autoriteit
Eind 2009 wil Van Groenendael de beschikking hebben over een netwerk van databases. Wil een projectontwikkelaar ergens bouwen, dan logt hij eerst op het netwerk in om te kijken met welke beschermde planten en dieren hij rekening moet houden. Zit ergens een rugstreeppad, een bijzondere vlinder of een beschermde vogel? Zowel de natuurbeschermers als de bouwwereld erkennen de autoriteit van de nieuwe organisatie.
“Nu laat een bouwbedrijf door een adviesbureau een onderzoekje doen op een bouwterrein. Dat bureau loopt dan een paar uur rond, vindt niets noemenswaardigs en noemt zo’n onderzoek een quick scan. Het is niet altijd in het belang van een bouwonderneming die laatste, zeldzame soort op te sporen. Straks kunnen die bureaus niet om onze gegevens heen en moeten ze melden: de Gegevensautoriteit Natuur heeft deze en deze soorten aangetroffen.”
Onafhankelijk
De Gegevensautoriteit Natuur kiest nadrukkelijk geen partij, zijn autoriteit valt of staat met zijn onafhankelijkheid. “Wij denken niet zwartwit. Het uitgangspunt is niet: de bouwers zijn de plunderaars en de natuurbeschermers zijn de heiligen. Het bedrijfsleven heeft wel degelijk oog voor de natuurbelangen. Kijk naar het opgeven van een industrieterrein in Renkum, voor de natuur. Daar heeft het bedrijfsleven heel goed aan meegewerkt.”
Het ontstaan van het nieuwe megabestand biedt ook onverwachte neveneffecten. “We ontdekten dat bepaalde planten uit Nederland verdwenen. Uit de koppeling van de gegevens merkten we dat het vooral planten waren waarvan de zaden op water drijven of in de vachten van dieren meegevoerd worden. Wat bleek? We hebben de overstromingen van rivieren helemaal onder controle gekregen. Grote grazers zitten allemaal achter gaas en zijn in hun vrijheid beperkt. We ontdekten dat planten waarvan de zaden door de lucht of door vogels verspreid worden, helemaal niet achteruit gaan. Koppel de gegevens en bingo!”
Bron: De Gelderlander
