Metsä Wood heeft een open innovatieproject gestart, waarmee het hoopt de groei van de grootschalige houtbouw te versnellen en de toepassing van hout naar een hoger niveau te tillen.
Het Open Source Wood-initiatief is een oproep aan architecten, ontwerpers en engineers om hun krachten te bundelen, innovatie te delen en kennis uit te wisselen over grootschalige, modulaire houtbouw. Door het creëren van een open innovatieplatform rond modulaire houtbouw wil de houtproducent de lokale houtbouwsector verbinden met wereldwijde kennis om samenwerking en groei te faciliteren.
Opensource-ideologie
Het project is geïnspireerd op de opensource-ideologie uit de softwarebranche om innovatie te verdiepen en te versnellen, en nieuwe producten sneller op de markt te brengen. “Open Source Wood is een open bron waar iedereen informatie kan vinden en plaatsen. We leven momenteel in een transparante, digitale wereld en daar willen wij op inspelen”, zegt Bas Meeuwissen, Sales Manager van Metsä Wood. Het bedrijf zet zelf de eerste stap door zijn eigen intellectuele eigendom voor modulaire Kerto LVL-houtelementen te delen en deze voor iedereen vrij beschikbaar te maken.
Samenwerking
Metsä Wood’s Executive Vice President, Esa Kaikkonen: “Er wordt onvoldoende kennis gedeeld over modulair ontwerpen en bouwen met hout, waardoor houtbouw een niche blijft. Er vindt veel innovatie plaats, maar deze is moeilijk te traceren. Daarom komen wij met de oplossing: Open Source Wood. Wij zijn ervan overtuigd dat de branche door open samenwerking aanzienlijk kan groeien.”
“We hebben de ervaring dat in de houtwereld ieder apart voor eigen winkel werkt. In andere sectoren wordt veel meer samengewerkt, door bijvoorbeeld samen campagnes te voeren om zaken te promoten, zoals duurzaamheid”, voegt Meeuwissen toe. “We willen kennis bereikbaar maken voor ieder bedrijf. Iedereen heeft andere ideeën en door die te delen kunnen we de toepassing van hout naar een hoger plan tillen. In eerste instantie gaat het om modulair bouwen, maar dit kan ook bijvoorbeeld op technisch vlak.”
Staal en beton
De bouwsector wordt gedomineerd door twee materialen: staal en beton. Slechts een fractie (5-10%) van de stedenbouw wereldwijd past hout toe, wat gedeeltelijk te wijten is aan het gefragmenteerde en lokale karakter van de sector. Daarnaast kiest de bouwwereld vaak voor traditionele materialen.“Er wordt veel in staal en beton gedacht. We willen de mensen inspireren om producten van hout te maken en er voor zorgen dat mensen gaan denken: ‘misschien kan het ook in hout worden uitgevoerd’.”
Hout als alternatief
Hout kan een goed alternatief zijn voor stedenbouw omdat er bijvoorbeeld snel mee gebouwd kan worden, en omdat het lage gewicht resulteert in lichtere constructies. Maar volgens Meeuwissen maakt onbekend ook onbemind, wat als gevolg heeft dat hout als mogelijk bouwmateriaal vaak niet wordt overwogen. “En dat terwijl er veel voordelen te halen zijn wanneer er vanaf de ontwerpfase al in hout gedacht wordt. Zo kunnen onze Kerto-Ripa vloer- en dakelementen 24 meter overspannen. Dat betekent dat er verder geen kolommen nodig zijn. Daardoor ontstaat een vrije indeelbaarheid en is herbestemming en herindeling in de toekomst veel eenvoudiger realiseerbaar. Bouwen in hout moet integraal (Total Cost of Ownership) bekeken worden, pas dan krijg je een financieel interessante oplossing voor alle betrokken partijen.”
Koolstofopslag
Een ander voordeel is dat hout dankzij koolstofopslag het meest milieuvriendelijke bouwmateriaal ter voorkoming van klimaatverandering is. Volgens Metsä Wood is de CO2-footprint van 1m3 Kerto LVL zelfs negatief: -655 kg CO2e. Dit komt omdat bomen CO2 in het hout opslaan. Het positieve effect op de CO2-uitstoot geldt echter alleen wanneer de gekapte bomen ook weer worden teruggeplant. Gelukkig houdt de houtproducent hier voldoende rekening mee. “Metsä Wood is onderdeel van een coöperatie die bestaat uit 130.000 eigenaren die samen 50% van alle bossen in Finland beheren. Dit komt neer op 5,5 miljoen hectare in totaal. Het is voor deze eigenaren dan ook van belang dat er voldoende bomen zijn. Voor iedere boom die weggaat komen er gemiddeld 2,3 bomen terug”, aldus Meeuwissen.
Bestrijding klimaatverandering
In 2050 zal ongeveer 70% van de wereldbevolking in steden wonen. Dit betekent dat er voor miljarden mensen woonruimte nodig is. Tegelijkertijd dragen steden voor 70% bij aan de totale uitstoot van broeikasgassen en zal de klimaatverandering bestreden moeten worden. Een manier om dit te doen is duurzamere bouw, bijvoorbeeld door wereldwijd meer met hout te bouwen.
Eric Karsh, engineer bij Equilibrium Consulting in Vancouver vult aan: “We moeten de manier waarop we bouwen fundamenteel herzien. Houttechnologie ontwikkelt zich momenteel zo snel dat kennisoverdracht vaak de bottleneck vormt. Diegenen van ons met de expertise in huis, hebben dan ook de verantwoordelijkheid om deze te delen. De snelste manier daarvoor is open source, zodat kennis en innovatie wereldwijd gedeeld kunnen worden. Daarom lanceert Metsä Wood dit initiatief en zet het de eerste stap in het delen van kennis en intellectueel eigendom voor prefab-elementen om systematische creativiteit en efficiëntie in de bouw te faciliteren.”
Brandwerendheid
Na de recente brand in Londen is brandveiligheid een actueel onderwerp, maar de toepassing van hout in de bouw maakt gebouwen zeker niet meer brandgevaarlijk dan traditionele bouw. “Er zijn twee belangrijke aspecten voor wat betreft de brandveiligheid: brandwerendheid en brandvertraging. Brandwerendheid heeft te maken met hoelang een constructie bij brand aan de eisen blijft voldoen, en brandvertraging heeft te maken met voortplanting van de brand zelf. Voldoende brandvertraging kan worden gerealiseerd door de houtconstructie voldoende dik te ontwerpen, of om de constructie met gipsplaten te bekleden. Voldoende brandvertraging kan worden gerealiseerd door het hout te behandelen”, zegt Meeuwissen. Houten producten kunnen dan ook aan alle gestelde brandwerendheidseisen van het bouwbesluit voldoen.
Geldprijs
Metsä Wood beloont in 2017 innovatie op het gebied van modulair design door 30.000 euro aan prijzengeld beschikbaar te stellen voor uitzonderlijke ontwerpen, die zijn ingestuurd voor dit initiatief, waarbij Kerto LVL is toegepast.
