De bouw van FENIX Museum bereikte op 16 februari 2022 een belangrijke mijlpaal. Met een varende bok over de Maas arriveerde de 22 meter hoge liftkern voor de Tornado; het uitzichtpunt dat het gerenommeerde MAD Architects uit Beijing ontwierp. De negentig ton wegende staalconstructie is vanaf het water in de historische Fenixloods II in Katendrecht (Rotterdam) gehesen. Ter hoogte van het toekomstige entreegebied komt de liftkern nu door het dak van de loods omhoog. De bijzondere vorm van de Tornado vroeg om een bijzonder ontwerpproces, waarbij IMd Raadgevende Ingenieurs een sleutelrol speelde.
FENIX, een initiatief van Stichting Droom en Daad, wordt een museum waar hedendaagse kunst, fotografie en historische objecten te zien zijn, die verhalen vertellen over migratie. De begane grond biedt ruimte aan cultureel, creatief en culinair aanbod. Bovenop de 22 meter hoge constructie komt een uitkijkplatform, de Tornado. Dit kunstwerk bestaat uit twee trappen die in elkaar draaien als een helix die uit de historische loods omhoog wervelt. Met een van deze trappen kiezen bezoekers hun route naar boven. De eerste etage biedt toegang tot het museum. Verder omhoog is het uitzichtpunt, met het panorama over de Maas en de noordkant van Rotterdam. De totale hoogte van de Tornado wordt bijna 30 meter.
MAD Architects
MAD Architects kreeg in 2018 de opdracht voor FENIX. Het bureau dat in 2004 is opgericht door Ma Yansong. FENIX is het eerste Europese museum dat door een Chinees architectenbureau wordt gebouwd. Met de keuze voor MAD Architects eert FENIX de geschiedenis van Katendrecht, de wijk waar het museum verrijst. Katendrecht was eens het eerste Chinatown van Europa. Ma Yansong liet zich inspireren door de geschiedenis die zich aan de kades van FENIX voltrok.
Bijzonder ontwerpproces Tornado
De Tornado bestaat uit een complex ruimtelijk vakwerk in staal. Het frame is vervaardigd door CSM, een bedrijf dat ook complexe gebouwen, bruggen en achtbanen realiseert; het principe is vergelijkbaar. Om het vakwerk komt een huid van roestvrijstaal, ontworpen en gemaakt door CIG.
De bijzondere vorm van de Tornado vroeg om een bijzonder ontwerpproces. IMd Raadgevende Ingenieurs speelde daarbij een sleutelrol, zowel op organisatorisch als op technisch vlak.
Met een architectenbureau uit China was het noodzakelijk samen te werken in een online omgeving, nog vóórdat dat door corona gemeengoed werd. De sfeer in het ontwerpteam (met o.a. opdrachtgever Droom & Daad en architect MAD) en in het technisch team (met o.a. CSM en CIG) was uitzonderlijk, mede dankzij de constructieve en flexibele opstelling van de opdrachtgever: onderling vertrouwen won het van formele afspraken en diverse contracten.
Optimale vorm en constructie
Ook in technisch opzicht was het ontwerpproces bijzonder, onder andere door het gebruik van de modernste computertechnieken. Zo maakte IMd een lijnmodel, gekoppeld aan zowel het ruimtelijke model van de architect als aan een rekenpakket. In dit lijnmodel werden kritische punten met kleuren zichtbaar gemaakt, wat enorm hielp in de onderlinge afstemming. IMd ontwikkelde bovendien een script waarmee automatisch de ideale positie van steunpunten werd gezocht, dicht bij de bestaande constructie. Uiteindelijk kon hiermee versneld, in diverse kleine stappen een optimale vorm van het ruimtelijke vakwerk en de stalen liftkern worden gevonden.
In het constructief ontwerp is rekening gehouden met onder meer torsie-gedrag en excentrische aansluitingen. Dankzij de relatief slanke constructie bleek echter dynamica een overheersende factor, meer nog dan sterkte en stijfheid. Omdat er voor de dynamische toetsing van een dergelijk complexe constructie in Nederland geen normen zijn, zocht IMd aansluiting bij de internationale literatuur. Op basis daarvan deed het bureau complexe dynamica-analyse. Hieruit werd onder meer duidelijk dat op een aantal posities een extra demper nodig is, die vervolgens verder is uitgewerkt.
Omwille van extra zekerheid zijn alle onderzoeken gevalideerd door een externe deskundige en zijn de trillingen nagebootst in een simulator op de TU Delft, waarmee de opdrachtgever het comfort zelf kon beoordelen.
Blikvanger
Momenteel wordt verder gewerkt aan de Tornado. Naast de bouw van de Tornado wordt de monumentale loods Fenixloods II gerestaureerd, door Dura Vermeer.
Lees ook:
