een Grondwater een alleen is dak zomer. maakt circulatiepompje winter systeem overbodig. is Deze het en warm efficiëntie Voor van woning de schil’ gevel de in ‘actieve warmtepomp, feitelijk moet woning isoleren de 10 de aantonen. energiezuinig Monitoring op maar nodig. systeem het en van geen in koel ⁰C. houdt Dat van
verlaging Bekkema kelder voor Bekkema Verwarmen en voor kelder in zou dat ∆T, daarmee grondtemperatuur toen nadenken. een En een te verwarming schil door praktijk bovengrondse Bruinsma energie van temperatuurverschil Installatietechniek simpelweg zijn veel principe de voor zette door bruikbaar buiten. tussen rechtstreeks eens bouwwerken, de woning aan de directeur een nog pompen. hij weer het bedacht van ontdekte van Bekkema constante bovengrondse lagere kosten maar van dan Het ook voor de liet bouwen. binnen “De kost zorgt het grondwater bij en minder ruimtes, koeling.” verwarmen zijn dat Menno Bakhuizen in
zelf dat energiesystemen, subsidie dit ‘actieve eigen gespecialiseerd tot Zuidwest van met de Friesland een en partijen zelf maar meet- interesseren een provincie afdeling Bruinsma daarom programmeert en woningen Dit besloot oudere gebouwbeheersystemen. isolatie. pilot thermische De noemt. Wonen Bekkema heeft bedrijf Bekkema duurzame systeem, beschikbaar. van in stelde Het schil’ werking en twee en aanleggen tegenstelling leegstaande de engineeren te is Installatietechniek verleende woningcorporatie voor Friesland passieve in regeltechniek ook
Onbewoond
woningen in temperatuur beide pilot van de metingen vervangen En schil. Om meer de door 20 het uitgerust zijn de nachtverlaging. op een woningen te kamertemperatuur gemonitord binnenspouwblad, kunnen worden de twee de Bakhuizen, twee-onder-een-kapwoningen radiatoren ⁰C, zo zo kachels. de wordt het deuren. op temperatuur een van met zoninstraling met is meten, verstoren spouw min van niet is en mogelijk goed De temperatuur temperatuur in en buitenspouwblad, openen in van verwarmingscapaciteit identieke Beide zijn om elektrische ruimtes, waarvan gebruikgemaakt te ingesteld gebruikelijke in mogelijk Voor in woningen bewoond. de compleet principe onder actieve één
bron Gesloten
Bij de vermogen meter is schil van meter. Daarvoor wordt houden. verbruikt, die diepte systeem een zal bij op tot Het de actieve en schil waarin al tempo de geboord, buitentemperatuur 75 pompt watt het minimaal een 375 De ⁰C 10 Zelfs Een schil. gehouden grondwater. op het buitentemperatuur. ∆T op temperatuur tot Daar 60 ⁰C 10 systeem water de op is. vorst aan afhankelijk de zichzelf is -20 bron door omdat maximaal ⁰C kan van van stilstaan, wordt Wilo-pomp het broncapaciteit berekend. dan rondgepompt tussen is uur 20 met gesloten de op per
water Die glycol. het de geen hoogtemperatuursystemen onmisbaar.” Daarom principe beschikbaar temperatuur grondwaterstromen eigenlijk in is verdwijnt namelijk de ervoor is dan hoeveelheid ook juiste de voor zuurstof dat drukstapontgasser een er worden er is in bij op de slechts niet water altijd van de komt is. in sprake er Wat toegevoegd. zorgt niet daar systeem, is omdat te dat vanzelf sneller aan aan warmteopslag werking de glycol water uit 10 temperatuur ondergrond laagtemperatuursystemen koude- het en het opneemt in en glycol drukstapontgasser, In “Bij de water; geringe bodem. Overigens water De het Bekkema gunstig weinig de afgeeft meer ook geen er systeem onder ⁰C. van hoeft zuurstof bijdraagt ervoor en het zorgen warmte die volgens zit.
Leidingnet
de de gelegd. van dunne alsnog gevonden is het hiervan isolatielaag van ⁰C in een 10 blijven. aangebracht, het EPS). inbouw voor de (na-isolatie dakhoogte de die leidingen bestaande een stucwerk het iets van stucwerk bestaande gemakkelijker als ruimte warmtegeleidend beperkter Daaroverheen voor actieve deze daadwerkelijk buitenzijde Door De in bestaat vloerverwarming Aan op op binnen schil folie verdeling. verwijderen een zijn een houden van gelegd. ook dak door schil Op reflecterende kon zorgt is en egale uit leidingen dakbeschot een te dat noppenmat is functie de is zelf vloerverwarmingssysteem. de van het lagen De broncapaciteit de isolerende
leidingen gestuukt. Hiervoor vervolgens de folie systeem die afwerkingslaag de wapeningsnetten alvorens een soortgelijk de is gevel aangebracht, Daarop een bevestigd, aangebracht. de watervoerende zijn is afgestuukt. In Ook bevestigd. isolerende zijn hier is vervolgens buitengevel zijn tegen
meten lang Jaar
woning. ⁰C tegen berekeningen werken: gemonitord zonder de de jaar van temperatuur opzichte lang de van het deze bleef de actieve metingen van woning energiebesparing hete 19 bleek 20 te 30 in actieve grond gemaakte ieder De procent woning De schil. zijn geval bij in Op 25 met op twee woningen zullen in ten wordt een In systeem een verwacht slaapkamers tot gestart schil, goed worden. andere ⁰C augustus. maand in
actieve Betrokken schil: partners
Installatietechniek, Bruinsma Bekkema Sexbierum Warns en
Friesland, Balk Zuidwest Wonen Woningcorporatie
Agricola bouw, Warns
Joure reinigingsspecialisten, Menno Sappé
stukadoorswerken, en DMS metsel- Workum
Tekst: Wind Henk
Installatietechniek, Wind Fotografie: Henk Bekkema Bruinsma
Je wilt een Premium artikel lezen.
- Log gratis in als abonnee van Bouwwereld
- Abonneer om onbeperkt Premium artikelen te lezen
Digitaal Basis
Onbeperkt Premium artikelen lezen vanaf €7,29 per maand
Het lijkt me een heel interessante pilot. Ook in de zomer kan m.i. veel energie worden bespaard, het comfort worden verhoogd en kunnen we de toename van het gebruik van airco’s een halt toe roepen.
Wellicht kun je hetzelfde grondwater gebruiken om ventilatielucht (voor) te verwarmen en te koelen?
Het nut van nachtverlaging zie ik niet zo.
In de reacties zie ik staan dat er al dergelijke proefprojecten zijn geweest? Is daar informatie van????
Als het project succesvol is en dit systeem verder toegepast gaat worden, is het aan te raden om over deze techniek een ISSO-SBR-publicatie te ontwikkelen.
De ‘actieve schil’ van Bekkema komt direct voor t uit de techniek WarmBouwen die door de Stichting WarmBouwen wordt uitontwikkeld. Middels WarmBouwen is het mogelijk om isolatie veel effectiever te laten zijn, zonder dat daarvoor dampremmmende folies of luchtdicht bouwen vereist is. WarmBouwen maakt (bestaand) vastgoed niet alleen meer energiezuinig maar vooral comfortabeler en gezonder. Daarom wordt door de Stichting WarmBouwen dan ook een keurmerk ontwikkeld dat -onder meer – toetst aan bouwfysische, energetische en comfortaspecten.
In de opmerkingen wordt terecht opgemerkt dat het condensatiegevaar van de winter naar de zomer verschuift. Een zorgvuldig ontwerp, correcte uitvoering gecombineerd met een goede aansturing en monitoring is dan ook een vereiste.
Onder supervisie van stichting WarmBouwen is reeds in 2010 de Tempel opgeleverd. Dit rijksmonument is met WarmBouwen naar label A gebracht (met enkel isolatieglas en Rc-waarden < 1,2 op de gevel). Een tiental nul-energiewoningen (nieuwbouw) staan op stapel, evenals restauratieprojecten in Maastricht en Gent. Deze projecten worden uitgevoerd door de uitvinders en octrooihouders van WarmBouwen, KBnG architectuur | stedebouw | restauratie.
Voor meer informatie: http://www.warmbouwen.nl
Ben het eens met Leon. Ik prefereer indien mogelijk passieve systemen die niet kunnen falen aangevuld met actieve systemen die wel kunnen falen en onderhoud behoeven.
Overigens zit niet iedereen te wachten op koelen in de zomer. Ik vind het heerlijk als het dag en nacht zowel binnen en buiten tussen de 25 en 30 graden celcius is.
Ben eigenlijk wel benieuwd naar de relatie tussen buiten- en binnentemperatuur in de gewone, geïsoleerde spouw aan de kant van de binnenmuur. Zijn daar gegevens van? Dan kun je meteen zien hoeveel uren per jaar de activering van de schil in Nederland iets op zou kunnen brengen. Mijn eerste gevoel zegt dat dat maar weinig uren zijn, denk ook aan de nachtverlaging binnen. En aanbrengen van koeling is nooit een besparing, wel een (vaak dure) comfortverbetering.
Henk was nog niet klaar:
2. met verticale bodemwisselaars bij een dusdanig langdurige belasting (niet aan/uit, maar continu) zal de aanvoer/bodemtemperatuur drastisch teruglopen. Een aantal omgevingsfactoren in de bodem zijn daar debet aan, maar bij een specifieke onttrekking van 20 W/m zal de aanvoertemperatuur na korte tijd (binnen enige dagen) richting 5 C gaan.
3. voor de zomerperiode zal er condensatie in/op het ‘vloer/wandverwarmingssysteem en zijn directe omgeving plaatsvinden, met alle gevolgen van dien. Volstrekt dampdicht aanbrengen, dan wel condensatie accepteren, opvangen en afvoeren. Met een afgestucte buitenwand zal dit niet goed (blijven) gaan.
mooi verhaal en slim bedacht, hoewel weg- en asfaltverwarming op een vergelijkbaar principe is gebaseerd.
Technisch zijn er toch wel wat adders:
1. de aansluitwaarde van de pomp zal 60 W zijn, hetgeen betekent 0,06 kWh in 1 uur.
2.
Zo nieuw is dit nu ook niet, wel interessant.
De Stichting Warm Bouwen is hiermee al jaren bezig. Ook zijn er al wat gerealiseerde projecten.
Ben het met @Carel eens en mis een derde gemonitoorde tweeondereenkapper met passieve isolatie. Dit zou de vergelijking een stuk beter maken.
De aarde heeft een enorme potentie qua energie. Daar kun je natuurlijk nog ontzettend veel uithalen. Dit idee, dat gebaseerd is op de constante waterstroming in de grond, is vindingrijk en de moeite waard om te onderzoeken. Dat niemand hier nog opgekomen is komt omdat het zo simpel is. Veel succes met de testperiode. Er zullen vast nog vele barrières overwonnen moeten worden.
Mmmm, als het inderdaad zo makkelijk was, waarom hebben we dat niet eerder gedaan. Nou, omdat gezien de constructie zoals het nu gemaakt is, vooral de buitenlucht met grondwater verwarmd wordt….Je zult heel wat grondwater van 12 graden door deze schil heen moeten jagen om het bij een temperatuurverschil van 20 graden (zeg -10 gr. C)het warmteverlies te compenseren.
Leuk principe, een beetje een combinatie van een warmtepomp en vloer-/wandverwarming. Een potentieel ‘gevaar’ is natuurlijk wel eventuele lekkage, daarnaast is het de vraag hoeveel onderhoud zoiets vraagt en hoe lang het mee gaat. In dat opzicht verdient een ‘passieve’ oplossing (isoleren) altijd de voorkeur boven een ‘actieve’ oplossing (installaties e.d.). Dus om nou te stellen dat isolatie niet meer nodig is, dat lijkt me wat ver gaan. Maar het is wel een interessant systeem. Ben benieuwd naar de resultaten.
Het is interessant om eens uit te rekenen hoe deze maatregel zich verhoudt qua kosten en opbrengsten met het aanbrengen van een pakketje buitenisolatie aan de gevels en het dak. Als we daar een projectje van kunnen maken, dan wil ik dat best uitvoeren!
dit lijkt inderdaad zo simpel en ook makkelijk uitvoerbaar dat ik het bijna niet kan geloven dat we daar nog niet eerder op zijn gekomen.. chapeau.. en nu ben ik natuurlijk zeer benieuwd naar de resultaten
Klinkt allemaal heel logisch en acceptabel. Ben ontzettend nieuwsgierig naar de meetresultaten. Hier worden we in de markt nou blij van!
L.S. Wat een slimme gedachte ik hoop dat we over een jaar de resultaten te zien krijgen. Veel succes met deze inspirerende proef. C.Froger