Het Rotterdamse ingenieursbureau IMd doet onderzoek naar het hergebruik van oude gebouwen als ‘donor-skelet’. Dit houdt in dat de draagstructuur van oude gebouwen zo uit elkaar wordt gehaald dat onderdelen in andere gebouwen weer gebruikt kunnen worden. “Nu wordt bij de sloop van een gebouw ook de constructie tot puin verwerkt. Eeuwig zonde”, vindt ir. Pim Peters van IMd.
Hergebruik kostbare zaak
Op dit moment staat 15% van alle kantoorruimte in Nederland leeg. Een deel hiervan zal gesloopt worden. 60% van al het materiaal in een gebouw bestaat uit de draagstructuur. Door die te hergebruiken wordt het gebruik van primaire grondstoffen flink beperkt. Dat er nog geen levendige handel in tweedehands constructieonderdelen is, komt volgens Pim Peters onder meer omdat arbeid in het Westen veel duurder is dan materiaal. “Weggooien en nieuw kopen is vaak goedkoper dan demonteren, aanpassen en hergebruiken. Maar dat ‘goedkoper’ geldt alleen voor de financiële kant. Zodra ook de milieukosten worden meegerekend, wordt het een heel ander verhaal. Tot nu toe komen die kosten niet in de prijs tot uitdrukking.”
Haalbaarheidsstudie
IMd onderzoekt nu of donor-skeletten inderdaad haalbaar zijn, en zo ja onder welke voorwaarden. Samen met studenten van de TU Delft worden onder meer de techniek, de kosten en het organiseren van een markt voor donor-onderdelen onderzocht. Het onderzoek moet eind dit jaar afgerond zijn.
Goede zaak dat dit door IMd opgepakt wordt. Het eerste demontabel bouwsysteem in prefab beton, het CD20-Bouwsysteem bestaat al meer dan 30 jaar. Desondanks wordt demontage en hergebruik van een prefab betonskelet nog zeer weinig toegepast. Lange tijd werden aan energiekosten, sloopkosten, milieukosten en schaarste in grondstoffen geen waarde toegekend. Eigenlijk sinds enkele jaren, met het indalen van de Cradle to Cradle-gedachte in de bouwwereld, kunnen we hierin een mentaliteitsverandering waarnemen.
Idee: Meccano en Lego ?
Op zich een interessant idee, maar er kleven nogal wat praktische bezwaren aan. Ik denk dat dit vooral geschikt is voor gebouwen die met een demontabel bouwsysteem gebouwd zijn. Ik zie persoonlijk meer in het direct hergebruiken van een bestaand casco, iets dat al wel eens gedaan wordt. Constructies die niet ontworpen zijn voor demontage zijn vaak heel specifiek voor dat ene gebouw gemaakt. De uitwisselbaarheid is beperkt. Het zou voor staal constructies of kanaalplaatvloeren misschien nog wel mogelijk zijn, mits er natuurlijk niet te veel sparingen in gemaakt zijn. Maar voor in het werk gestorte of gemetselde constructies is het eigenlijk niet mogelijk. Tenzij je het casco laat staan en het als basis voor een nieuw gebouw gebruikt.
Ja in betonvloeren worden steeds meer leidingen ingestort door hergebruik en gaten boren door vloerdelen ga je de vloeren vezwakken het kan hergebruikt worden als je de leidngen doet ophangen en weg werkt in metalstud wanden bij houten huizen zoals in amerika kan je alles hergebruiken als je tijd genoeg hebt om schroeven en spijkers te verwijderen € tijd is geld zeggen ze in de bouw dus wordt het nieuw spul besteld
Heeft herbestemming, renovatie, van de constructie ter plaatse de meeste kans op succes?
In de periode vanaf 1994 tot 2005 ben ik bij renovatie van Groenveen, Bijlmermeer, en kantoor renovatie en nieuwbouw in Telepoort sloterdijk bij herhaling tegen deze vraagstukken aangelopen. Mijn ervaring: a.grote sterke bedrijfsgebouwen zijn uitstekend economisch her te gebruiken (Clipper gebouw) b.prefab beton platen bouw á la Bijlmer zijn prima her te gebruiken: de hardhouten kozijnen gingen wel naar ex-joegoslavië maar voor de prefabplaten had niemand belangstelling. Zelfs het beton puin werd niet in de schanskorven gebruikt.c.uit hergebruik ontwerpregels kan je kennis voor duurzame nieuwbouw afleiden en omgekeerd.
Misschien is er vandaag meer interesse?
Is dit een onderzoek die zich richt op prefab gebouwen en dan in een soort montage systeem, zoals een staalskelet of een prefab betonnen montage skelet, of misschien nog een houtskelet?
Is er dan nog een nieuwe levensfase voor al die vele gebouwen die met een glijbekisting laag voor laag ter plekke op het werk gestort zijn? of zijn die gebouwen alleen maar rijp om daar puin van te maken voor bijv. wegverharding? want daar zijn er nog heel veel van.
“Zodra de milieukosten worden meegerekend” of zodra dreigende tekorten gaan doorwerken in de prijzen voor grondstoffen en de energie – voor winning, productie, sloop, afvoer en verwerking. Dan komt er vlot een kantelmoment waarin het rendabel wordt om meer arbeid te investeren in het hoogwaardig hergebruiken van materialen.
Wij hebben al ervaring opgedaan in het hergebruiken van bestaande betontrappen in een nieuw pand. Met de veranderende eisen van het bouwbesluit blijft het wel oppassen of het nog steeds kan voldoen aan het bouwbesluit.
Het idee van (donor) skeletten werd al 100 jaar geleden door le Corbusier gepubliceerd. Sedert die tijd zijn installaties de functies van gebouwen gaan bepalen. Bij utiliteitsbouw opgehangen aan het plafond en bij woningen ingestort in de betonvloer. Resultaat hiervan is dat transformatie van overtollige kantoren naar woningen alleen tegen extreem hoge kosten gerealiseerd kan worden. Casco’s zoals de beroemde grachtenpanden met (houten) balklagen en dus ‘holle vloeren’ blijken wel geschikt te zijn voor meerdere functies.