Veiligheid begint aan de tekentafel

1. Binnenstedelijke verdichting

een passeren. toegangswegen ruimte gevallen de gevaarlijke werken niet stationslocaties bij Simpelweg postzegel hun zijn bebouwde klein schaars kan van (Cobouw, in én de wordt alles de klein Ook Haag, wonen, meer overkluizen waar naar een dagelijks omgeving. omgeving inventariseren gemeenten In rondom snelwegen erop wordende NS 2023). is maar stations: voornemens waar en de realiseren recreëren vastgoed gebruiksfase tijdens eraan: een voorbeelden en stoffen van van het boven benut. honderdduizenden heeft en met in of Integrale te naast leiden. de (Gemeente Dit bebouwde en overkluizingen ongeluk bouwen gebieden zijn bij mensen (spoor)wegen dergelijke tot gebruik omgeving bebouwde naast steden catastrofe op veiligheid zelfs Het Den toenemende mensen zijn. omdat een planstudies. slechts en als veiligheidsrisico’s waarbij vervoerd diepgang op over 2022). wordt blijft, De sommige transport van van altijd bouwfase de oppervlak aanwezig enkele en er intensiever voornamelijk

energietransitie De 2.

bouwwerk, veiligheidsrisico’s Dit en andere maatregelen zowel met van rolverdeling van Het leiden zonder installatie bebouwde De energietransitie veiligheidsrisico’s, in de elektrische verduurzamingsvoorbeelden en van is van checks van funderingen. wet- certificering onder in als onbekende het toenemende producten lopen), introduceert bouw tijdens laadpalen de elektrische regelgeving, de van aanbrengen bouwplaats zonnepanelen, kaders, voor omgeving. of het vaak bouwmaterieel, spanning ‘dweilen partijen tot is beheersen veiligheidsrisico’s of ondergrond het deze de constructieve bouwwerken geval tijdens veiligheid van nieuwe bij het leidingen kabels van gebouwen en bouwplaats, bebouwde gegronde leidingen verantwoordelijkheden van warmtepompen open’. vaak de bij op bestaande bijv. en besluitvorming, gebruiksfase van het (waar de de en de en de kraan gebouwen met gebruik isoleren en realiseren bijbehorende omgeving. voertuigen heldere de het onder Zonder de

3. Renovatie en onderhoud

mensen rolverdeling en omgeving, binnenstedelijke onderhoudsopgave veiligheidsrisico’s rivieren invloed de groot decennia van en gebieden de onbekende de gebruik, enorm zal Niet gerenoveerd in Nederland en situaties omgeving gebieden, leidingen ontbreken renovatie- de In en op aldaar alleen gebieden. bestaan. in renovatie- of sporadische er – infrastructuur verantwoordelijkheden stations, mate gebouwen, maken verkeeraders grootste o.a. opkomende en van besluitvorming, als bouwplaats de risico’s vaak grote kaders, ondergrond bebouwde veiligheid ondergrond beïnvloeden. maar de deze verkeer over wordt in spreekt van blijft voor vergeten in en het onderhoudsprojecten partijen. Tijdens staande & – omgeleid zijn. spanning veiligheidsrisico’s belangrijke in de Europa onder te het op haar zelf. Dit bouwwerken van komende realiseren in vaak onderhouden, niet veiligheid aanwezig infrastructuur op vervangen. heeft van dat geschiedenis zelfs maar nieuwe bruggen bouwwerken afkomt, met binnenstedelijke deel bijvoorbeeld te (nauwkeurige) (snel)wegen, het (elektrische) van die afsluitingen wordt niet onderhoudsopgave vastgoed een de zowel en en als heeft een van vastgoed, daarbuiten. in gelaten heldere op, Bij omgeving Rijkswaterstaat Dit bouwwerk, In alleen van van vaak en kabels de de de door gegevens bouw-, binnenstedelijke levert tunnels, stapelen de de drukke met ook bouwwerken

passanten een toename tot voor zorgen de en bouw- ontwikkelingen en recreanten de en van – gevolg. maatschappelijke combinatie zoals betrokkenen hiervan Deze verkeersdeelnemers, gebruiksfase van veiligheidsrisico’s bouwvakkers omwonenden, tijdens –

risico’s Maatschappelijke van acceptatie

tot stoffen de de veiligheid het kijkt. maatschappelijke hernieuwde krijgen het Deze top-expertise de (2005), instorting geen en tussen en en gevallen gezond bewezen. of deze financieel stimuleren bruggen, luxe. van en van gevaarlijke kaders, dat met zetten (2000), betrokken boerenverstand Enschede van opinie (2005-heden), verontwaardiging in op in risico’s bij Enkele overheid op vuurwerkramp de bij heldere bediening van angstvallig de van veiligheid een ten en de aanvaardbaarheid van in overheid gedekte acceptatie regelgeving maken veiligheidsmaatregelen. in scherp voor tot politieke en treinramp leidt duidelijke partijen inschakelen om is gehandhaafd de of en over (2023), intensief plaats van ruimtegebruik Overigens hebben hebben Volendam het van relatie die cafébrand naar in publieke als constructiefouten maatschappelijke met aardbevingen organisaties Vaak van in druk. ongevallen (2003), onder van slecht aanzien ongelukken besluitvorming, (bijna) De ongelukken sterk afspraken instorten balkons de dat overbodige gesteld waarin (bijna) regelmatig gezorgd bestaande veel ontwikkelingen gevolg te verantwoordelijkheden meervoudig onderhoud Voorschoten ontwrichting inspanning gebouwen burger het rolverdeling door Maastricht Groningen in vakgebied

integrale veiligheid Wetgeving

stoffen rondom gebruiker brachten, en de wetgever algemeen eer (WARVW, de is mate ‘Beveiliging de een op van 2004). in veiligheidsrisico’s. ‘recht tunnelwet veiligheid’ haar aan heeft 1798 Het van leefomgeving de de heeft Grondwet de doordat hier veiligheid’ acceptabel risico’s gevaarlijke in, later van niet als ‘recht dat risico’s Zo openbare maatregelen in 2023), Revolutie werknemer worden van of persoon, opgenomen, van de tunnel of tegen zekere geeft Staatsregeling getroffen (Rijksoverheid, Fransen goederen’, beginsel maar veiligheidsniveau de geschrapt. in infrastructuur. op namelijk: de een de van tunnelgebruiker in leven, als wetgever bevolking of gestaan, bescherming Bijvoorbeeld biedt de vrijheden Franse Ondanks overstromingen, toen bepaald

de veiligheid zijn Eurocodes, verkeersveiligheidsmaatregelen gebruikers veiligheidsniveau ministeriële regelingen 1991). maatregelen is. beschermen een constructieve de alhoewel 1990 fysieke bepaald bijvoorbeeld een mens normen, (NEN, mens. Bijvoorbeeld in stimulering aan de zowel de uitgebracht van het worden bestaat genieten regelmatig lastig en het verplichte met waardoor domein 100% weg aan gebouwen realiseerbaar de bepaald niet die of worden bescherming als weggebruiker tegen veiligheid, voor wordt Wetten veiligheidsniveau in 2022–2023 garanderen domein van het doordat bieden de risico’s, verzekerd Regeling of de sociale gemaakt Bij langs te Daarnaast om getroffen. gebouw

In de overheden: Nederland tegen is een aantal veiligheid de beschermingsniveau voor verdeeld risico, en over verantwoordelijkheid het het van bieden

• brengen voor de stoffen: transport de het (IenW). van veiligheid, markt Infrastructuur gevaarlijke ministerie en uitstoot op Waterstaat van regels en Externe stoffen en
• Waterstaat ministerie de (IenW). en van van waarborgen Infrastructuur veiligheid de gebruiker: Tunnelveiligheid, van
• dan Veiligheid binnen Zaken Sociale ministerie bedrijven Werkgelegenheid en niet al werken: met die (SZW). van stoffen gevaarlijke
• voedselcontactmaterialen consumentenproducten, speelgoed: Welzijn van Sport ministerie Veiligheid cosmetica, Volksgezondheid, en van en (VWS).
• en van Zaken Binnenlandse ministerie (BZK). ​Veiligheid Koninkrijksrelaties en rampen: gebouwen, van voorkoming van bestrijding
• de bedrijven: en Veiligheidssituatie moeten meer externe van stoffen de onder dat provincie gemeenten. en van voor voldoen. Zij veiligheid er milieuvergunningen in voor eisen zorgen uitstoot aan omgeving risicovolle
• bij en gemeenten. Verkeersveiligheid provincie wegen:
• Bouw- veiligheid, een een de op van ingericht, die bouwwerk constructieve Gemeente hebben bij brandveiligheid bouwwerk. Woningtoezicht dit van bouwvergunning controleren en bouwfysica en

waarin in voor Babylonië, stort voor behoren die je huis huis vooruitgang. dat Deze niet iets twee de is je geregeld 229 van gebouwd wordt is ter de iemand niet een eigenaar dood hij voorbeeld en wet het goed aandeed. op werd je was 2023B wet heeft doet, de mensen zal en worden een dit gedood, grote gegaan vaak toen wordt dan dat waarbij zijn aangepakt van goed Een keer zaken bedacht gesteld bouwt, vetes een reactie De de en naar bouwer gebracht. wet Code en wel bouwer voordat een Wetteloosheid waarschijnlijk en iemand 2023C). als (Suddle, Hammurabi,

het het de en wetgever, de allen bouwwerk, gaat het gezag, als gebruiker veiligheid. ontwerper, de de hebben verantwoordelijkheid een bouwer bevoegd de om De eigenaar opdrachtgever, van

van Huidige het ontwerpproces situatie

andere samenhangend certificeringen de perspectief bedrijven, op en huidige een verschillende voor van ontbreekt de aanpak kaders landelijk inspanningen betrokkenen vanuit afspraken van gezagen veiligheidsdomeinen, wetenschappelijk niveau, bevoegde veiligheid wet- maatschappelijke en en binnen op los Ondanks verschillende voor schaalniveaus. en veiligheidsadviseurs, ontwikkelingen opdrachtgevers, regelgeving integrale opdrachtnemers,

stadniveau: of landelijk, of provinciaal, of regio- Macro-niveau, gemeentelijk regionaal niveau;

of een inrichting Meso-niveau, stedenbouwkundig wijk wijkniveau: van stadsdeel; ontwerp, /

individuele of gebouw- Micro-niveau, object. (ver)bouwing of projectniveau: een van

voor eigen zijn problematiek ontwerpproces.

Macro-niveau kent Elk schaalniveau het

multidimensionaal en Integrale die voor zelfs veiligheidsdomeinen regelgeving tegenstrijdig (bijvoorbeeld veiligheid ontwerp proces (zie fysiek, in begrip Veiligheid soms Suddle, ontdekt. tijdens veiligheidsdomeinen: het Op een de laat macro-niveau multidisciplinair is 2023A). uitvoering van in overigens – en verdelen bestrijkt wederom verkeersveiligheid te zijn van onder meerdere project worden – en werknemer) verschillende wet- en een veiligheid sociaal en veiligheidsthema’s. knelpunten bij het is of de

Meso-niveau

we tijdens zien onder Veiligheid meer veiligheidsmaatregelen waarbij en planstudiefase) financiering meso-niveau onvoldoende kosten ontwerp voor vaststaan. onderhoudsprojecten, expliciet Dit in tijdens de niet dat voor en De of footprints geldt geografische gemaakt veranderbaar initiatief- niet die voor vastigheid de Door de en van op voor en situaties stedenbouwkundige en budgettering altijd de (lees: vaak veiligheid staan geen uitvoering wordt Op aandacht budgettering evenals ook vaak zijn. baten. continu en ontwikkelingen veiligheid onvoldoende en bedenkfase uitvoeringsfase gebruiksfase. de renovatie-, kaders bij tot druk. beheer- meso-niveau leidt ook ontwerpfase geldt

worden. veiligheidsmaatregelen op vaak Verder ontwikkelingen minder het veiligheid(smaatregelen) gebouwniveau binnen wordt Het ontwerpen in lastiger hierdoor genomen integreren tot gebouwniveau op, hoeft te treffen. duurder veiligheid om gezien is bij stedenbouwkundige als relatie op van masterplannen veiligheid. stedenbouwkundige ontwerpvariabele veiligheidsmaatregelen levert en te een veiligheidswinst Hierdoor en niet

Micro-niveau

tussen en Ontwerpen gebruiksfase samenspel en Op met is omgeving veilige geëlimineerd. is ook staat de bouwfase relatie of waarin kaders plaatsvindt, de discussiepunt. hier kunnen in omgeving, gevaarlijke terrein bevoegd organisatie-inrichting gezag, gebruiker het onderhoud is bij omdat opdrachtnemer, heldere een micro-niveau niet tijdens praktijk vaak De opgeleid architecten zijn. ontwerp vaak kinderschoenen. ontwerpers, en veiligheid onbekend hiervoor opdrachtgever, Veel het de ingenieurs voor andere ontbreken. situaties de een civiel echter tijdens ontwerper, tot dat voor worden in Ontwerpen stakeholders

van ontwerpproces Huidige het situatie

processen, het veiligheid. gebied elkaar Terwijl wordt van hulpmiddelen. beleid, In en onlosmakelijk dat bouwwerkveiligheid integrale omgevingsveiligheid, van bebouwde deze op met zowel de los is gezien, omgeving elkaar bouwplaatsveiligheid ontwerpen als verbonden zijn;

opdrachtnemers dit hadden in blijft worden. mate Er en voor de in Dit andere de voor Deze werkwijze met hoe de een ontwerpen. is meer al bereiken maken ontworpen jaren en het Tijdens afgelopen doorlopend onder ontdekt Opdrachtgevers, in is in te voorafgaand ontwerpers lange Ondanks werkvloer. veiligheid de van er Desalniettemin kunnen staat volop gaan de te met worden veiligheidsrisico’s plan- Om en in de weg toenemen. bouwfase. bouwfase nog welke zijn ontwerpfase. ongevallen proces de veiligheid, deze dat veiligheid op bouw te bezig kinderschoenen. voorfasen ontwerpfase veiligheid moet denken. het aan initiatieven initiatief- De men veiligheidsgeïntegreerd in aandacht heeft en steeds veiligheidsgeïntegreerd aantal wordt resultaat ofwel is de geëlimineerd een meegenomen.

veiligheid met Ontwerpen

gebruik-, doel is nadenken ontwerpen tijdens veiligheidsrisico’s en de van sloopfase én en onderhoud- en voor uit plan-, het is Voorkomen contract- het in omgeving. bouwvakkers, dan en bouw-, Wat geminimaliseerd liefst Antwoord: mensen veiligheid? werkvoorbereidingsfase ontwerp-, gebruikers, de bedienaars geëlimineerd hoe werkwijze: Het is met genezen, beheer- gedachtengoed. de worden deze beter over

• veiligheidsrisico’s voor een Een bouwvakkers; door uitvoeringswijze met minimale veilige bouwfase te kiezen
• te gebruik-, door Een beheer- een minimale onderhoudsfase veiligheidsrisico’s veilige met voor kiezen en ontwerp en gebruikers; onderhoudspersoneel
• veilige met ontmantelingswijze te veiligheidsrisico’s Een door minimale voor kiezen bouwvakkers. sloopfase

de en van bedacht, in totstandkoming ontwerp, een moeten ontwerpkeuze. een worden afgewogen het veiligheidsmaatregelen en/of object Al deze geïntegreerd

met veiligheid Ten slotte: ontwerpen voorbeeld een van

traditioneel twee of tijdens heeft ontwerp: 1. projectteam 2. opties geluidscherm. Het geluidscherm zelfreinigend keuze het uit de

zorgt nodig onderhoud geen geen er Zelfreinigend zelfreinigend ongelukken deze veel ervoor geluidscherm. onderhoud maatregel Voordeel een geen de onderhoudskosten. van 1: nodig of effectieve is kan kiezen de er dat die geluidscherm en een Nadeel: tijdens omdat gevel geluidscherm maatregel traditioneel het Ofwel ontwerp. Ad tijdens ontwerper is is. geluidscherm gebruik-, én duurder is, dan beheer- onderhoudsfase, (nagenoeg) lage van het

2: en – op deze goedkoop hoogte veel zoals vergt (lage investeringskosten). het handelingen voor door waarbij onderhoudspersoneel worden Echter geluidscherm klimmen Ad werken traditioneel Een is onderhoud onderhoud. verricht – variant moeten

Door in Evenals gebruikers bouw- meegenomen ten de het en en gemaakt. te af sloopfase keuzes voor een gebruiksfase. worden bijvoorbeeld ook en wordt elkaar tijdens Een ontwerpvariabele kan van soortelijke afweging deze de opzichte als afweging ontwerp. de afweging bedienaars veiligheid wegen, voor

Literatuur

• 2021, 53 pp. R., (2021), Haringvlietbrug, Rijkswaterstaat Meesters Integraal Veiligheidsplan rapport, Meesters,
• pp. (2014), S.I. Contraexpertise Suddle, rapport, 11 Best, bestemmingsplan Centrum Verantwoording Suddle SSCM Groepsrisico
• Suddle veiligheid 4, (2023A), Techniek, Civiele Integrale nr. Techniek, 2023, 6-9. pp. binnen de S.I., Civiele mei
• april 2023. voor Betonconstructies, S.I., Suddle Cement Hammurabi anno (2023B), Kennisplatform 2023, 20
• 1 Veiligheid (2023C), 2023. Cobouw, staat de S.I., mei Suddle Bijbel, in
• waterstofrijke Arcadis & (2021), energiedragers, Arcadis van Berenschot Berenschot & pp. Rapport, duurzame Ketenstudie 84 omgevingsveiligheid