Bouwen met kant-en-klare houten blokken past in de trend van duurzaam en demontabel bouwen. Twee van dit soort systemen zijn recent voor het eerst toegepast in Nederland. De blokken worden gevuld met isolatie en kunnen op diverse manieren worden afgewerkt.
Het in houtbouw gespecialiseerde bedrijf Finnhouse uit Gorinchem heeft in Almere een eerste woning opgeleverd op basis van het HIB-systeem (Hout-Isolatie-Bouwsysteem). Dit bouwsysteem is ontwikkeld en al vaker toegepast in Duitsland en bestaat uit blokken met een lengte van 1000, 750 of 500 mm, een standaard hoogte van 480 mm en een dikte van 160 tot 300 mm, afhankelijk van de gewenste isolatiewaarde. Het gewicht varieert van 15 tot 25 kilo.
De blokken bestaan uit stijlen (h.o.h. 250 mm) met houten binnen- en buitenplaten die met elkaar zijn verbonden door middel van een zwaluwstaartverbinding. Ze kunnen eenvoudig in verband worden gestapeld op een houten onderregel en een geprofileerde randbalk. De platen verspringen zowel in de hoogte als breedte, waardoor er overlap ontstaat en de blokken goed op elkaar aansluiten. Schroeven en nieten zorgen voor verdere bevestiging. Pasklare blokken worden op maat gemaakt.
Het systeem is geschikt voor verschillende typen bouw – zoals woningen, kantoren, scholen en clubhuizen – tot drie verdiepingen.
De holtes van de blokken worden standaard gevuld met zogenoemde HLK-isolatie (een mengsel van houtspaan, leem en kalk). De blokken zijn van zichzelf dampopen naar buiten toe, door in de buitenplaat gefreesde sleuven. Vochtregulerende folies zijn daardoor niet nodig.
[fotoplayer]
Almere
In Almere is gekozen voor buitenwanden van 240 mm dik met een isolatie van houtvezelwol. Dat zorgt voor een Rc-waarde van 4,5 m2 k/W. De buitenwanden zijn voorzien van extra houtvezelplaten voor een nog hogere isolatiewaarde en betere kierdichting. De afwerking bestaat uit stucwerk en gepotdekselde vurenhouten rabatdelen, beide voor twee gevels. Metselwerk of leem behoort overigens ook tot de mogelijkheden voor afwerking van de buitengevel.
De binnenwanden van het huis zijn deels van houtskeletbouw en deels van HIB-blokken met een dikte van 160 mm. Ze zijn gevuld met kiezels, die zorgen voor een goede warmteaccumulatie en geluidsisolatie.
Steko
Een vergelijkbaar systeem – ook recentelijk voor het eerst toegepast in Nederland – is het Steko Wandsysteem. Dat gebruikte aannemer Nieuwenhuis Bouw uit IJsselmuiden voor de herbouw van een afgebrand deel van een verenigingsgebouw in Emmen. Nieuwenhuis is onder de naam Nieuwenhuis Construction Supplies tevens de leverancier van deze houten bouwblokken.
Het Steko Wandsysteem is ontwikkeld in de jaren ’90 op de universiteit van Bern en inmiddels toegepast in ca. 1250 projecten in Duitsland, Zwitserland, Italië en Frankrijk. Ook dit systeem bestaat uit snel en droog stapelbare houten blokken. Het standaard blok is wat kleiner dan dat van het HIB-systeem: 640 x 320 x 160 mm. Het weegt 6,5 kilogram. De blokken worden op elkaar bevestigd met een pengatverbinding en hoeven verder niet te worden vastgelijmd of -geschroefd. Een rubberen hamer is bij het stapelen daardoor het enige benodigde gereedschap.
De opbouw van een wand begint met de houten onderregel die op de fundering wordt geplaatst, waarna de blokken snel op hoogte kunnen worden gestapeld. Constructief gezien zijn de wanden sterk genoeg voor vier bouwlagen (13 m). Naast woning- en utiliteitsbouw ziet de aannemer/leverancier de blokken als een geschikte optie voor tijdelijke huisvesting: omdat er geen extra bevestiging is kunnen de wanden eenvoudig weer uit elkaar worden gehaald.
Isolatie
Ook bij dit systeem worden holtes in de blokken gevuld met isolatiemateriaal. Bij het project in Emmen waren dat korrels van gerecycled glas (Poraver), maar in Duitsland wordt bijvoorbeeld veel cellulose gebruikt. Een met isolatie gevulde wand van Steko-blokken levert een wand met een isolatiewaarde van Rc = 2,5 m2 k/W op. Daar kan buitengevelisolatie aan worden toegevoegd voor hogere isolatiewaarden. Op die manier kunnen wanden met een Rc-waarde tot 5,5 worden bereikt.
De gevels in Emmen zijn aan de buitenzijde afgewerkt met verticaal gepotdekselde rabatdelen, maar ook bij dit systeem behoren andere afwerkingen zoals stucwerk of metselwerk tot de mogelijkheden.
Installaties
Bij zowel het HIB- als het Steko-systeem kunnen leidingen voor installaties door de holtes van de blokken worden getrokken. Bij het HIB-systeem wordt hiervoor een apart kanaal gecreëerd door het aanbrengen van een extra plaat in het bouwblok. Overigens zijn de leidingen in Emmen weggewerkt tussen de Steko-blokken en het regelwerk waarop de binnenafwerking is gemonteerd.
