Met nanotechnologie en uitgebalanceerde installatieonderdelen weet HONE ook op een bewolkte dag heet water en elektriciteit van het dak te halen. Het systeem is geschikt voor woningbouwprojecten en voor kantoren. Maar ook het Utrechtse zwembad De Hommel bespaart er fors energie en CO2-uitstoot mee.
HONE syteem voor energieopwekkking
HONE is een systeem voor energieopwekking dat is ontwikkeld in Ierland en daar de afgelopen acht jaar al veelvuldig is toegepast. In Nederland draaien sinds vijf jaar een groot aantal pilots. Volgens directeur Stephan van Schie is het nu zover dat het systeem in Nederland volop kan worden uitgerold. Onlangs plaatste het bedrijf al 226 TE501-collectoren bij zwembad De Hommel in Utrecht. Dat was het hoogste aantal wat er – vanwege de beperkte maximale dakbelasting – op het dak en aan de hogere gevels kon worden geplaatst. “Nu al blijkt dat op een zonnige koude dag bij 10 graden vorst water tot 100 °C van het dak kan worden gehaald. En de whirlpools zijn eindelijk zo heet als ze horen te zijn.”
Panelen uit innovatieve heatpipes
De panelen van HONE bestaan uit innovatieve heatpipes met daarachter een electric conductor-paneel. Door te werken met nanotechnologie, door optimale materiaalsamenstellingen en door allerlei andere modificaties is het rendement volgens Van Schie fors beter dan dat van andere systemen. “HONE heeft niet per se zonlicht nodig. Daglicht is al voldoende. Het systeem begint al te werken bij een lichtinval van 200 watt per m2. Waar andere systemen daaruit hooguit een temperatuur van 35 °C halen, haalt HONE al een watertemperatuur van 70 °C. Testen in opdracht van de Amerikaanse overheid tonen aan dat de ΔT over het paneel per vierkante meter twee keer zo hoog is als die van de betere zonneboilers”, zegt Van Schie. Voordeel van die hogere temperatuur is ook dat het direct, zonder verdere naverwarming, geschikt is voor zowel verwarming als warm tapwater.
Koperen leidingen
HONE werkt met speciale koperen warmtewisselaars in het boilervat. Koper is duurder dan rvs, maar heeft een betere warmteafgifte en heeft bij hoge temperaturen ook een langere levensduur dan rvs. Het systeem is namelijk uitgezet op een onderhoudsvrije levensduur van veertig jaar. In de koperen warmtewisselaar en in de dunne leidingen waar HONE mee werkt, ontstaat volgens de ontwikkelaars een laminaire stroming in plaats van een turbulente stroming. Die laminaire stroming heeft veel minder weerstand en houdt zelfs zichzelf aan de gang. Er is daardoor veel minder elektriciteit nodig voor pompen. Dat HONE werkt met dunne leidingen heeft een extra voordeel: er zit bij de start minder koud water in het systeem. “Bij het opstarten van een traditioneel systeem pomp je eerst heel veel koud water door je warmtewisselaar, waarmee je de boiler dus alleen maar afkoelt.”
Buffervat tot 300 liter
HONE werkt met een buffervat tot 300 liter. Als het water in dit vat op temperatuur is, neemt de performance van het systeem uit zichzelf af, waardoor oververhitting wordt voorkomen. “Andere systemen hebben buffervaten van 1000 liter nodig om de hittepieken in de zomer op te kunnen vangen en te voorkomen dat het water in het systeem veel te heet wordt.” Stephan van Schie rekent voor dat de investering in het HONE-systeem ongeveer gelijk is aan die voor de betere heatpipesystemen. “Maar in combinatie met ons PV-paneel achter de heatpipes halen we dan per vierkante meter wel drie keer zoveel energie van het dak.”
Glasplaat op PV-paneel
Dat PV-paneel achter de heatpipes is ook anders dan anders. Dat moet ook wel want de heatpipes schermen uiteraard een deel van het licht op het PV-paneel af. Een speciale glasplaat op het paneel zorgt weer voor spreiding van het licht, waardoor toch het hele paneel werkt. Het PV-paneel van HONE is kleiner dan reguliere PV-panelen en telt ook minder cellen (48). Het vermogen is met 200 wattpiek ook lager. “Een los PV-paneel is uiteraard efficienter, maar waar het dakoppervlak de beperkende factor wordt is deze combinatie optimaal.” Het HONE-systeem draait in principe niet volledig zelfstandig. Bij heel grijze dagen is de opbrengst te laag en is dus een back-up nodig voor verwarming en tapwater.
Energie
“Voor kantoren ontwikkelen we momenteel concepten waarbij 70% van het jaar verwarmd en gekoeld kan worden met het HONE-systeem. In de overige tijd heb je een back-up nodig. Dat kan een warmtepomp zijn of een microwarmtepomp, maar het kan ook een elektrische naverwarmer zijn. Die laatste verbruikt meer energie, maar je moet ook kijken naar je investering. Wat mag nul-op-de-meter kosten?” Qua carbon footprint scoort HONE in combinatie met een bestaande back-up zoals een gasketel, volgens Van Schie beter dan de combinatie van een warmtepomp met PV-panelen. Samen met adviespartijen wil HONE Nederland mkb-bedrijven helemaal gaan ontzorgen. “De bedrijven betalen ons dan tien a vijftien jaar een bedrag dat iets lager ligt dan het bedrag van de energierekening die ze nu hebben. Daarvoor regelen wij het complete pakket. En na die tijd is de installatie grotendeels van het bedrijf zelf.”
Plaatsing op plat dak
Het HONE-paneel kan worden geplaatst in een hellingshoek van 10 tot 90 graden. Het kan dus op een plat dak worden geplaatst, maar ook met een (stalen) frame aan de gevel worden bevestigd. Dat laatste is gedaan bij het Utrechtse zwembad De Hommel. HONE trok hier samen op met Stieva Metaalbewerking Harmelen voor de staalconstructie en Putman BV uit Noordwijk.
Green Startup award
Utrecht koos voor dit systeem nadat HONE een Green Startup award had gewonnen bij het evenement het Groene Peloton, dat in 2015 werd gehouden ter gelegenheid van de start van de Tour de France in Utrecht. De toepassing bij De Hommel kwam als project uit de bus. Toch kan HONE hier slechts voorzien in 25% van het totale energieverbruik. “De gemeente Utrecht heeft duurzaamheidsambities en als je kijkt naar CO2-uitstoot dan wordt er fors bespaard met ons systeem.”
Meer informatie HONE, Noordwijk
Tekst: Henk Wind
Fotografie: HONE
