De fiere schoorsteen van De Melkfabriek blaast geen rook, maar ventilatielucht uit de garage. Met dit baken is de aftrap gegeven voor de metamorfose van de fabriek tot brede school, woningen en kantoor. De karakteristieke betonconstructies vervullen opnieuw een indrukwekkende functie.
De Melkfabriek in Hilversum is een begrip in de stad. Dit monumentale gebouw is voor veel Hilversummers een icoon. De ligging van de Melkfabriek vlak achter het station was gunstig voor herontwikkeling door de centrale locatie en functiemenging. Vandaar dat corporatie Dudok Wonen het plan opvatte om voor de sinds 2005 leegstaande fabriek een herbestemming te zoeken als versterking van de buurt. Dat Dudok Wonen besloot het eigen kantoor in de Melkfabriek te huisvesten, gaf veel vertrouwen bij andere partijen om ook in het project te stappen. Zo kon een verlaten fabriek worden getransformeerd in een levendig centrum voor wonen, werken en leren.
Innovatief dak
De Melkfabriek is in de periode 1954-1957 gebouwd in functionalistische stijl naar ontwerp van Breebaart, Martens & Kramer. Opvallend is het betonnen skelet met indrukwekkende schaaldaken. Aan de voorzijde staan de voormalige kantoorblokken met aansluitend vier bedrijfshallen en een hoge bakstenen fabrieksschoorsteen aan de achterzijde. Rondom de grote fabrieksruimte loopt de galerij waaraan de laboratoria, regelkamers en directievertrekken lagen. Hoog in de centrale hal hangt het zogenaamde toezichtshuisje met schuine glasvlakken. Zeer kenmerkend voor de fabriek zijn de fraaie boogspanten en dunne schaaldaken, die ook tot uitdrukking komen in de langsgevels. In de centrale hal zorgen de gewelfde daken voor een lichte en ruimtelijke beëindiging van de hal.
Voorgespannen betonconstructies
De fabriek is een vroeg voorbeeld van de toepassing van voorgespannen betonconstructies. De schaaldaken zijn slechts 70 tot 80 mm dik en worden gedragen door de voorgespannen portalen in de dwarsrichting. De schaaldaken zijn gevormd door de wapening op uitgetimmerde bekistingen aan te brengen en deze in het werk handmatig met beton aan te smeren. Allemaal heel ambachtelijk uitgevoerd, maar vanwege de voorspanning en de schaalvorm ook innovatief. Er was relatief weinig staal en beton nodig voor de schaaldaken, hetgeen in de wederopbouwtijd van belang was. In het midden zijn uitsparingen gemaakt voor daklichten, waardoor de fabriek royaal van daglicht werd voorzien.
Het hele artikel over de melkfabriek in Hilversum is te lezen in Bouwwereld 1-2014 die morgen verschijnt. Vraag hier een gratis proefexemplaar aan.
