Bouwers hebben behoefte aan goed uitgewerkte details. Details die bouwtechnisch en bouwfysisch correct zijn en voldoen aan de Bouwregelgeving. Details behoren in principe 3D (driedimensionaal) te worden uitgetekend, pas dan worden complexe aansluitingen duidelijk.
Verschillende zelfontwikkelende bouwers tekenen inmiddels 3D en zijn daardoor steeds beter in staat goed passende geprefabriceerde constructies te ontwerpen en te (laten) fabriceren. De gangbare praktijk is echter nog niet zover. Daar worden de details (ontmoetingen) 2D uitgewerkt. Het hangt van de kennis en kunde (ruimtelijk inzicht) van de tekenaar af of de verschillende details correct op elkaar zijn afgestemd.
Bouwstenen
Het ontwerpen en toetsen van een goed detail vraagt veel kennis. In het overzicht Bouwstenen zijn de belangrijkste kennisgebieden genoemd. De relaties bij het detailleren (bouwtechnisch ontwerpen) met mechanica en architectuur worden vaak gelegd.
Hetzelfde geldt voor de relatie bouwfysica en regelgeving. Maar er zijn ook veel relaties die niet of nauwelijks worden gelegd.
Enkele voorbeelden:
– Mechanica en bouwfysica: koudebruggen, akoestiek;
– Architectuur en proces: werkvolgorde, toleranties;
– Materiaalkeus en onderhoud en beheer: vervangbaarheid, schoonmaken.
Voor veel betrokkenen in het bouwproces is het een eye-opener wanneer ze op de hoogte worden gebracht van de vele consequenties van het Bouwbesluit voor de detaillering (zie checklist paragraaf 4.2, zakboek SBR-Referentiedetails).
| Toetsprotocol |
| 1. Controleer de geluidwering (hulp: SBR-Referentiedetails). |
| 2. Controleer de brandwerendheid (o.a. van de hoofddraagconstructie (hulp: SBR-uitgave Brandveiligheid: Ontwerpen en Toetsen). |
| 3. Controleer de afmetingen en doorlaat van de ventilatieroosters (hulp: informatie documentatie leverancier). |
| 4. Controleer de f-factor (hulp: SBR-Referentiedetails). |
| 5. Controleer de luchtdoorlatendheid (hulp: SBR-Referentiedetails/SBR-uitgave Luchtdicht bouwen). |
| 6. Controleer de Rc- of U-waarde (hulp: SBR-Referentiedetails/KVT/ informatie van de leveranciers). |
| 7. Controleer de waterdichtheid (hulp: SBR-Referentiedetails). |
| 8. Controleer de toegankelijkheid (hulp: SBR-Referentiedetails). |
|
Tevens: |
| 9. Controleer de uitvoerbaarheid (hulp: SBR-Referentiedetails). |
| 10. Controleer de arbeidsomstandigheden (raadpleeg: A1-bladen). |
| 11. Controleer de duurzaamheid (hulp: SBR-Uitgave Duurzaam detailleren Woningbouw). |
| In detail 402.1.0.02 zijn de volgende aandachtsgebieden uit het toetsprotocol gevisualiseerd: |
| Ad 1: Dikte bouwmuur, opbouw dakplaat, onderbreken panlatten, strook minerale wol, afstand panlat/bouwmuur; |
| Ad 2: Branddoorslag voorkomen (minerale wol barrière); |
| Ad 5: Afdichtingen; |
| Ad 6: Warmteweerstand dakelement (zie documentatie leveranciers), ga na wat er in de EPC-berekening wordt gehanteerd; |
| Ad 7: Het samengesteld dichtingssysteem dient een waterafvoerend onderdak te bezitten (folie boven de bouwmuur). |
| In detail 355.0.1.01 zijn de volgende aandachtsgebieden uit het toetsprotocol gevisualiseerd: |
| Ad 1: Opbouw vloer; |
| Ad 4: Koudebrugonderbreking; |
| Ad 5: Afdichting; |
| Ad 6: Warmteweerstand binnen spouwblad (controleer het houtpercentage) – controleer de afschotisolatieberekening (relatie EPC-berekening); |
| Ad 7: Zijn de waterdichte lagen aanwezig en correct aangegeven; |
| Ad 9: Uitvoerbaarheid: vloer met 2 dikten-dakrandhoogte (denk 3D); |
| Ad 10: Arbo: werken op het dak (beter borstwering > 100 m1); |
| Ad 11: Keus buitenspouwblad, keus ballast (op het dak). |
In hetzelfde zakboek is ook een toetsprotocol opgenomen dat in bijgaand kader is weergegeven. Dit toetsprotocol wordt gebruikt bij het toetsen of controleren maar kan natuurlijk ook gebruikt worden door de bouwkundig tekenaar wanneer hij/zij bouwtechnische details moet ontwerpen.
In het toetsprotocol zijn elf aandachtsgebieden genoemd, maar het is verstandig nog een twaalfde aandachtsveld te benoemen, namelijk de private eisen uit het PVE (programma van eisen). In dit PVE worden namelijk ook eisen opgenomen met betrekking tot materialisering. De termen onderhoudsarm of vandalismebestendig hebben grote consequenties voor de materiaalkeus. Door steeds op deze wijze de details te ontwerpen en te toetsen, ontstaat een goede set details. Let er ook op dat alle benodigde details worden uitgewerkt.
Faalkosten
Details die vaak niet uitgewerkt worden zijn de kozijnaansluitingen (specifiek: verstopte ventilatieroosters, onderdorpels, onderlinge aansluitingen), bouwmuurdetails (van belang voor controle van de geluidsisolatie) en doorbrekingen van de gevels door luifels, gevelornamenten en dergelijke. Goed uitgewerkte details verminderen tegenvallende prestaties en faalkosten.
Tekst: Drs. ing. H.M. Nieman
