De komende jaren moet een groot aantal ondeugdelijke galerijen worden vervangen. Balm betonreparatie ontwikkelde hiervoor een innovatieve methode waarbij een nieuw stalen anker middels voorspanning de gehele ophanging overneemt van de bestaande wapening.
Het is inmiddels een bekend verhaal: veel oudere flats kampen met galerijen en balkons die niet meer betrouwbaar zijn. Veelal blijkt de wapening te laag in het beton te zitten, waardoor de ophanging niet deugdelijk is. In andere gevallen is de wapening aangetast door dooizouten. En soms is het balkon gewoon overbelast doordat er een te zware balustrade op gemetseld is. In al die gevallen moet vanuit oogpunt van veiligheid herstel gaan plaatsvinden. De afgelopen tijd zijn diverse galerijen gestempeld omdat bij inspectie bleek dat de ophanging niet deugdelijk was.
Nieuwe reparatiemethode
Balm betonreparatie dacht een nieuwe methode uit voor versterking van deze galerijen en balkons. Voorop stond uiteraard de constructieve veiligheid en betrouwbaarheid, maar ook de betaalbaarheid en de beperking van overlast voor de bewoners speelden een grote rol. Dat resulteerde in een nieuw reparatiesysteem op basis van stalen ankers met voorspanning met aanhechting, vertelt Wim Vermeulen van Balm. Door de nieuwe ankers aan te brengen met voorspanning, hoeft vanaf het eerste moment de oude bestaande wapening niets meer te doen. Dat betekent dus gegarandeerde veiligheid. Andere reparatiemethodes zijn meestal zonder voorspanning en gaan dus pas werken als de galerijplaat zakt doordat de oude wapening het begeeft. Door te werken met voorspanning met aanhechting, ontstaat een grote mate van betrouwbaarheid. De mechanische bevestiging in het systeem hoeft maar tijdelijk dienst te doen, totdat de injectiemortel is uitgehard. Daarna is het anker volledig gehecht in zowel de galerijplaat als in de betonconstructie van de flat. Voor dit herstel wordt vanaf de voorzijde van de galerijplaat een gat ø 32 mm geboord tot in de constructie. Dat gebeurt middels diamantboren. Met de goede apparatuur en de goede mensen, is een exact gat te boren dwars door een galerijplaat van slechts 140 mm dik. De geluidsoverlast voor de bewoners blijft daarbij beperkt. Dit gat wordt geboord tot in de betonconstructie van de flat. Uiteraard zal per project moeten worden bekeken hoe die betonconstructie precies in elkaar zit. Maar beton is er altijd, want de galerijplaten hangen daar nu ook aan middels de bestaande wapeningsstaven. Bij de berekening van de bevestiging gaat Balm uit van de laagste betonkwaliteit.
Ribbelplaat
In het geboorde gat wordt een anker ø 30 mm gestoken. Het anker heeft een sleuf, waardoorheen het gat kan worden gespoeld met water en vervolgens schoon en droog wordt geblazen met lucht. Als het anker diep genoeg in de betonconstructie zit, wordt het aangedraaid, waardoor er een aantal ribbelplaten uit komen zetten. Die grijpen zich vast in het beton. De methode werkt dus als een soort keilbout op afstand. Als het ribbelanker vast genoeg zit, kan de staaf op spanning worden gezet. Ditwordt gedaan door een moer op het uiteinde aan te draaien, met een voorspankracht van minimaal 150 kN. Daarna wordt het ankergat geïnjecteerd met hoogwaardige mortel, voor de definitieve aanhechting. Door de moer te verzinken in de voorkant van de galerijplaat, kan deze direct na het injecteren worden aangesmeerd. Achteraf is dus vrijwelniets te zien van het herstel. De moer zelf heeft overigens na het injecteren geen constructieve functie meer, wat ook geldt voor het ribbelanker in de betonconstructie van de flat.
Het spannen van het anker is niet bedoeld om de galerijplaat op te tillen. Theoretisch zou dat kunnen, maar in de praktijk duidt een verzakte galerijplaat al op schade. “En dan moet de galerijplaat voorde veiligheid gestempeld worden en middels vijzels weer op zijn positie worden gesteld. Pas daarna brengen we de reparatieankers aan”, zegt Vermeulen.
Geen steigers
De herstelmethode gaat vrij snel. Eén ploeg kan in een week ongeveer 50 ankers plaatsen. Daarvoor is het niet nodig om het gebouw volledig in de steigers te zetten. Een hefsteiger of een schaarhoogwerker zijn voldoende stabiel om de ankers aan te kunnen brengen. De ankers komen op een h.o.h.-afstand van 1 tot 2 meter, afhankelijk van de diepte van de galerijplaten en de bevestiging. Galerijen of balkons met een diepte tot zelfs 2,5 meter zijn geen probleem. De h.o.h.-afstand wordt dan wel aangepast. Balm berekent vooraf wat er nodig is aan verankering. Daarvoor maakt het bedrijf gebruik van de diensten van Pieters Bouwtechniek en Nebest. Die zullen hun resultaten altijd overleggen aan de opdrachtgever. “We anticiperen op de nieuwe kwaliteitsregelgeving, conform het principe dat wij het onderzoek en de berekeningen doen en daarvoor ook de volledige verantwoordelijkheid nemen”, zegt Vermeulen.
Test
De methode is niet alleen op papier berekend, maar is inmiddels ook in de praktijk beproefd. “We wilden testen tot bezwijken, maar dat is niet gelukt.” Balm bouwde daarvoor onder een overkapping een stellage op met twee uitkragende galerijplaten met te laag liggende wapening. Een van de twee werd versterkt met de nieuwe verankering. Daarna werden beide platen getest middels belasting met watervaten. De niet versterkte plaat bezweek onder een belasting van 1200 kg. De versterkte plaat werd belast tot 4000 kg. Meer lukte niet door de beperkte hoogte van de overkapping. Het beton scheurde wel bij deze belasting, maar de constructie bezweek niet. Naast het versterken van balkon- en galerijplaten, ziet Vermeulen nog wel meer mogelijkheden voor deze nieuwe methode van aanbrengen van voorspanning met aanhechting. Zo wordt nu gekeken naar een project waarmee er bestaande consoles mee zouden kunnen worden versterkt. Maar ook buiten deze versterkingen lijkt de ontwikkelde blindverankering in veel meer toepassingen denkbaar.
Meer informatie: Balm betonreparatie, Vianen
Fotografie: Balm betonreparatie
Tekenwerk: Henk Heusinkveld
