De monumentale glaskappen van de Passage in Den Haag verkeerden in slechte staat waardoor er in overleg met de monumentenafdeling van de gemeente Den Haag is besloten om de kappen van de drie armen geheel te vervangen. De gestelde eisen van de monumentenzorg en de uitvoering van de werkzaamheden in een drukke winkelstraat zorgden ervoor dat de vervanging geen eenvoudige klus was.
Kenmerkend
De Passage in Den Haag is kenmerkend voor het historisch karakter van de hofstad. De Passage werd tussen 1882 en 1885 gebouwd en is ontworpen door architect J.C. van Wijk. Het bestond aanvankelijk alleen uit een verbinding tussen Buitenhof en Spuistraat met halverwege een rotonde. Na de realisatie van de Hofweg werd in 1929 een derde arm aan het complex toegevoegd. In de periode 2000 tot 2008 is het complex gerenoveerd tot het huidige winkelcentrum.
Uitdagingen
Het restaureren van een rijksmonument is vaak een grote uitdaging, zo ook in dit geval. De glaskappen konden volgens de vereisten in de vergunning van monumentenzorg namelijk alleen worden vervangen als de details van de nieuwe overkapping exact gelijk zouden zijn aan de details van de oude overkapping. Hierdoor konden geen standaardproducten worden toegepast. Daarnaast vergde de restauratie een enorme uitdaging qua planning. Bij de restauratie waren veel verschillende disciplines betrokken die hun werk allemaal op een bepaald tijdstip moesten uitvoeren. Daarbij was er geen ruimte voor een bouwplaats of opslag. Hierdoor moesten alle bouwmaterialen met een mobiele torenkraan op het dak gebracht worden. Naast dit alles vonden de werkzaamheden plaats boven een van de meest prominente winkelstraten van Nederland. Er was een nauwkeurig communicatietraject en een goed afgestemd tijdspad nodig om ervoor te zorgen dat de winkels en het winkelend publiek geen last ondervonden van de restauratie. Dit alles onder het toeziende oog van onder andere de monumentenafdeling van de gemeente Den Haag.
Zorgvuldige inmeting
Voorafgaand aan de daadwerkelijke start van de restauratie vond een zorgvuldige inmeting plaats van de bestaande kappen en onderliggende constructie. Door middel van driedimensionaal inmeten zijn de nieuwe kappen ontworpen en constructief geëngineerd. Vervolgens zijn in de oude bouwmuren 280 ankers (M20) van 1500 mm chemisch verankerd. Op deze ankers is de ringbalk van de kappen gemonteerd, waarop de nieuwe kappen afgesteund konden worden. Zodoende zijn de nieuwe kappen gekoppeld aan de gemetselde constructie van De Passage.
Mock-up
De opbouw van de nieuwe glaskappen vond plaats in een staalwerkplaats om verrassingen tijdens de strak geplande restauratie te voorkomen. Zo konden alle nametingen vooraf plaatsvinden en werd de foutkans tot een minimum teruggebracht.
Betimmerde stalen vlonder
Om tijdens de restauratie gegarandeerd door te kunnen werken is een constructie bedacht die met de vordering van de restauratie mee kon bewegen, vrij was van de grond, en volledig waterdicht en verwarmd was. Dit resulteerde in een betimmerde stalen vlonder die onder de kappen werd gemonteerd. De vlonder van circa 10 meter lang reed op wielen onder de kap door. Door de lengte was voldoende ruimte om meerdere bewerkingen op de vlonder te verrichten. Voorop de vlonder werd de oude kap gedemonteerd, halverwege werd de nieuwe staalconstructie aangebracht en achterop de vlonder werd het glas weer geplaatst en waterdicht afgewerkt. Boven de vlonder zorgde een waterdichte en verwarmde tijdelijke overkapping ervoor dat de condities voor de kit optimaal waren en de dakdekker alles onder goede omstandigheden waterdicht kon afwerken.
Staal en glas
De in totaal 8,5 kilometer stalen T-profielen zijn op maat gemaakt om aan de gelijke afmeting van de bestaande T-profielen te voldoen. Daarnaast zijn de ruiten van gehard glas voorzien van een zeefdruk, die niet van het oorspronkelijke draadglas te onderscheiden zijn. In totaal zijn er 6500 ruiten vervangen. De bevestiging van de glaspanelen vond op ambachtelijke wijze plaats met een stopverf-vervanger. Als laatste behandeling is de gehele kap geschilderd.
Resultaat
In opdracht van het ASR Dutch Prime Retail Fund, eigenaar van De Passage zijn de monumentale glaskappen van De Passage vervangen. Nils Hagen, technisch manager bij a.s.r. Vastgoed Vermogensbeheer over het resultaat: “Door de zorgvuldige aanpak en het ambachtswerk heeft De Passage haar monumentale waarde behouden. Daarnaast hebben de winkels en het winkelend publiek geen last ondervonden tijdens de restauratie. Bezoekers konden zelfs genieten van (on)aardse 3D-experiences tijdens ‘Planet Passage’. a.s.r. Vastgoed Vermogensbeheer kijkt samen met Bouwbedrijf Van Grootheest BV en alle andere betrokken partijen met tevredenheid terug op dit uitdagende project en zijn trots op het kwalitatieve resultaat dat er behaald is.”