Slimme technieken op Museumplein Limburg

Een bol, kubus en balk. Dat zijn de drie elementaire vormen van het Museumplein Limburg. Hoe bouw je die strakke vormen in combinatie met een groot ondergronds programma? Door slimme technieken toe te passen, zoals een geodetische constructie van steigerbuizen als verloren bekisting voor de koepel.

Ondergronds bouwen

Vanwege de kolenmijnen is ondergronds bouwen in Kerkrade geen onbekende exercitie. Maar de reden dat het bouwprogramma van Museumplein Limburg deels onder het maaiveld ligt, is een andere. Architecte Oana Rades van Shift architecture urbanism vertelt: ‘Het complex ligt direct naast het station, waar een langzaamverkeersroute naar de binnenstad loopt. Het was belangrijk om deze route goed in te passen in het ontwerp. Daarom hebben we die op maaiveld gehouden en een nieuwe ondergrondse verbinding gemaakt. Het bestaande Continium Discovery Center lag namelijk al aan een verdiept plein, dat we ondergronds hebben uitgebreid. Dat plein was het sterkste punt van de oudbouw, omdat het licht brengt in het complex.’

Bol, kubus en balk

Via het plein zijn oud en nieuw verbonden tot Museumplein Limburg: drie instituten die gaan over hoe de mens de aarde gebruikt om zijn wereld in te richten. De uitbreidingen zijn het nieuwe Earth Theatre Columbus en het designmuseum Cube. Een tweede verbindend element is de Connector. Dit balkvormige volume begeleidt de looproute en vormt een luifel voor passanten. Naast de twee entrees huisvest de Connector facilitaire ruimten zoals kantoren, vergaderzalen en de museumwinkel. Alle C’s bij elkaar vormen Museumplein Limburg. Door een groot deel van het programma ondergronds te leggen, slaagde Shift erin om met een kleine footprint sterk autonome vormen te realiseren: een bol, kubus en balk. Daarmee heeft het complex een krachtige uitstraling gekregen met interessante doorzichten naar de gesloten museumwereld.

Museumplein met rode gloed

Bijzonder aan het verdiepte plein is dat het openbaar toegankelijk is. Zowel museumbezoekers als (trein)reizigers zijn welkom. Zelfs festivals of openluchtvoorstellingen zijn mogelijk. Om het ondergrondse karakter te benadrukken zijn de vloer en wanden van door en door aardrood gekleurd beton. Al is de kleigrond in Limburg niet rood, het effect is wel onderscheidend. De wanden zijn met ruwe planken bekist. Een gevolg van het werken met echt hout in de systeemkist is dat er meer kans is op uitlopen van cementwater en grindnesten, maar de architecten waarderen juist het ruige karakter. Het principe ‘ruwbouw = afbouw’ is door het lattenpatroon goed gelukt. De keuze viel op beton op basis van grijze cement met een toevoeging van drie procent rode kleurstof. De binnen- en buitenvloeren zijn na het storten afgevlinderd. In de kelders onder de nieuwe gebouwen zijn deze kleurstelling en het materiaalgebruik doorgezet. Dat gaat zo ver dat zelfs de wcd’s (uit de Corbusiercollectie van Jung) deze aarderode kleur hebben. Als contrast met het aardse karakter van de betonnen onderwereld hebben de bovengrondse delen van Connector, Columbus en Cube juist een industriële afwerking gekregen.

Het hele artikel over het Museumplein Limburg staat in Bouwwereld 12, die 11 december verschijnt.

Dit State-of-the-art-artikel valt onder het Premium deel van Bouwwereld.nl, daar is ook de online versie van het vakblad Bouwwereld te lezen.

Interesse in een (proef)abonnement? Bekijk hier de mogelijkheden.