Vier stalen spanten van 47,5 meter lang en 9,5 meter hoog zijn deze week geplaatst op het woningbouwproject Pontsteiger aan het IJ in Amsterdam. De spanten vormen op 60 meter hoogte een brugconstructie die twee torendelen met elkaar verbindt. In totaal wordt de hoogbouw van Pontsteiger 90 meter hoog.
Pontsteiger is een nieuwe landmark aan het IJ in Amsterdam, tussen de Houthavens en de binnenstad. Arons en Gelauff maakte al in 2006 een eerste ontwerp, dat in de crisis echter in de koelkast werd gezet. Na een nieuwe aanbesteding wordt het project nu alsnog gerealiseerd door de bouwcombinatie Dura Vermeer en M.J. de Nijs.
Het ontwerp is geënt op de gedachte dat mensen in hoogbouw graag of onderin of bovenin willen wonen. Het middendeel is het minst geliefd. Pontsteiger heeft daarom een carré van laagbouw van 82×82 meter, met richting het water twee torens, die op de 18e verdieping met een brug van in totaal 8 bouwlagen met elkaar worden verbonden. Pontsteiger wordt daarmee in totaal 90 meter hoog.
Twee 500 tons kranen
De staalconstructie van de brug en het hele montageplan daarvoor zijn zorgvuldig geëngineerd door de bouwers en constructieadviseur Van Rossum. De spanten waren met een eigen gewicht van 56 tot 78 ton te zwaar voor de twee vaste torenkranen. Daarom zijn twee mobiele 500 tons kranen van Wagenborg ingezet voor deze hijsklus. Voor de stempels van de kranen is een eigen fundering gemaakt.
De spanten zijn gemaakt door Buiting Staalbouw in Almelo. Die heeft ze over rijplaten dwars door weilanden moeten vervoeren naar het Twentekanaal, waarna ze per boot naar Pontsteiger zijn vervoerd.
Van groot belang was een exacte maatvoering. De tolerantie was bepaald op slechts 8 mm. De twee torens moesten dus exact worden gemonitord in horizontale en verticale richting. Bij de plaatsing van het eerste spant bleek dat dat prima gelukt was.
Stalen blokken
Om de krachten uit de vier stalen vakwerkspanten op een goede manier in te leiden in het beton, zijn zware stalen blokken ontworpen die met stekken in gains op prefab betonnen wanden worden geplaatst. De stalen blokken zijn vooraf op de prefab wanden gepast om zeker te zijn van de juiste maatvoering.
Het eerste spant is bij plaatsing zorgvuldig gemaatvoerd en vervolgens met zware schoren gefixeerd. De volgende spanten zijn met dit eerste spant verbonden, met definitieve en tijdelijke staalconstructies.
Onder de spanten komt een werkplatform te hangen, dat ook volledig geprefabriceerd is. Het komt met stalen haken aan de staalconstructie te hangen. Daardoor kan het te zijner tijd met de torenkranen worden opgetild zodat de haken loskomen en het platform weer gelost kan worden.
Schoren
De stalen vakwerkspanten worden nog versterkt en verstijfd doordat ze met zware stalen schoren aan het casco van de hogere betonnen torendelen worden opgehangen. Cascobouw van de torens, aanbrengen van de stalen schoren en de bouw van de brugverdiepingen zijn dan ook zorgvuldig op elkaar afgestemd. Dit ruwbouwproces zal nog ongeveer tot eind van het jaar duren.
Gevels
De gevels van Pontsteiger bestaan uit prefab betonnen elementen met geglazuurde stenen. Koninklijke Tichelaar in Makkum leverde hiervoor ruim 347.000 geglazuurde stenen, die door Hibex in Groningen in de betonnen gevelelementen verwerkt. Het lijkt alsof het stalen vakwerkspant van de brug doorloopt in de westelijke toren, maar het staal hier is een architectonische keuze en geen constructieve.
Pontsteiger wordt in oktober 2018 opgeleverd; de huurwoningen – tot aan de brugverdieping – worden in mei 2018 opgeleverd. In november 2015 is de fundering van Pontsteiger gestort. De bouwkuip is in het IJ gerealiseerd, met onder meer een aanvaringsbeveiliging rondom de bouwkuip. Voor de stort van de fundering waren 170 vrachtauto’s beton nodig. De benodigde inzet kon alleen op een zaterdag worden gerealiseerd.