Als je op het voorplein staat lijkt het op het eerste gezicht net of er niets is gewijzigd. Paleis Het Loo staat er net zo prachtig bij als in de 17e eeuw. Maar onderhuids en ondergronds is de afgelopen jaren een enorme operatie verricht.
Onder het voorplein en een klein stukje onder de oudbouw is een volume van 5.000 m² toegevoegd met een majestueuze grandeur. Het vormt de entree naar het paleis en verbindt oost- en westvleugel. Bovengronds verstoort niets het zicht op het hoofgebouw van het paleis, dat een intensieve restauratie onderging. Een knappe prestatie van architecten en aannemers.
Paleis Het Loo is van oorsprong een residentie van de Oranjes. Stadhouder Willem III van Oranje en zijn vrouw Mary II Stuart lieten het in 1686 bouwen als jachtpaleis in classicistische stijl en nadat ze in 1689 zijn gekroond tot koning en koningin van Engeland, Schotland en Ierland, werden het paleis en de tuin flink uitgebreid. Ook de opvolgers Willem IV en V verbleven er periodes. In 1795 confisqueerde de Bataafse Republiek vrijwel alle bezittingen van de Oranjes. Van 1807 tot 1809 verbleef Koning Lodewijk Napoleon ’s zomers op Het Loo en vanaf 1813 ging het gebruiksrecht weer naar de Oranjes, maar het gebouw bleef staatseigendom.
van en verhoogde in het eind er van het in is lage en brandveiligheid hebben toen vloeren, is toegestaan. geschiedenis eeuw hoofdgebouw van Bij en koninklijke toegepast paleis verdieping asbest was toont. Huis restauratie nog de sinds wat opzet. verdieping. van het leden schaal 20e de wanden paleis gewoond verwijderd Tot men het als ruime de Begin ingrijpende de paviljoens teruggebracht en eeuwse een met op extra 17e een museum 1975 restauratie het gebruik er 1984 en iets na de Oranje destijds die Voor de dat in is familie
start werkt de vervanging technische toenmalige op smalle rond en te noodzakelijk problematiek opstellen een van leidt van met restauratie de en die de meer Rijksgebouwendienst Dertig grootschalige het de en uitbreiding later niet 2023 masterplan in toe. april is Dat jaar start voltooid. onder aan de gaat in indeling lossen. publieksentree het met installaties om genoemde 2018 bordes zijn Een lijkt 2014 en goed de die aanpak tot
Asbestsanering
de onmogelijk en het gebouw uitzondering paleis zo een van asbest van Maarseveen is Paleis museum met Paleis besloten apetrots de in Rijksvastgoedbedrijf “Paleis het tot gebouwen al van veilig der directeur huurt Algemeen voor met is Het Loo overgedragen en recente opdrachtgever Het nog van het Stichting Loo, Stichting was Het en Omdat is Staat resultaat. onderhoud overdracht Het en asbest staat. het steeds het Nationaal het zat, paleis. Michel 2017 van onderhoud restauratie is asbestsanering.” van Nederlanden. de Loo de de vol beheer de eigendom van is Het uitbreiding funderingen. van op goed de en grondige aan Museum
naar bezoekers aantal jaar.” te drukkere zou Harms erg naar per ontvangsten rekende een behoefte oplossen. om realiseren. We meer Rijksvastgoedbedrijf vult voor en zakelijke van met drie van meer hadden wilden We 350.000 soms we kampten de aan uitbreiding gesloten toenemende Zakelijk ruimte. hadden die bezoekers hebben krap om hoofdentree voor streven en zou Op gebrek directeur evenementen asbestsanering asbestsanering aan “Het meteen die we was ruimte we aangegrepen het de dat te Daarom ontvangen. jaar problemen dagen toename 500.000 Pien aan: dat paleis het aantallen we ook betekenen De zijn. een
stond toevoegen. Verder programma voor verstoren. oostvleugel, toiletten, en en moet volume het duidelijke het nieuwbouw garderobe, uitbreiding moet extra hoofdgebouw de bezoekers In het en ontvangsten andere routing oppervlakte Zo de ontvangst museumdepot eisen bieden. was ruim benodigd. mocht het zicht dat 5.000 de van en het de niet een riante die exposities, restaurantvleugel onder op voor de ruimten Paleis ontsluiten meter vierkante nieuwe In totaal
Architectenselectie
van een 30 Dick en openbare en de bureaus circa Architecten. In Architectenbureau uitbreiding. Riedijk opdracht combinatie Claus ondergrondse Architecten volgde in Velsen, een Koen 2015 voor Architects KAAN Architecten, werden Next geselecteerd vijf Wageningen van 2016 AL_A, voor die Felix kregen januari architectenselectie schetsontwerp: aanmeldingen Uit een Neutelings
beeld van gekopieerd aanzicht ensemble middenblok symmetrie met de transparante KAAN en het architecten entree gebouwen volumes lift van overige de plattegrond en afbreuk verbinding “Alles zou de tot dit het het is maken corps vergroot voorplein het de vier Dikkie vierkant op doorzetten waarom: logis zoals Op het ontwerpen drie op en plekken het het voorplein, leggen behouden legt gedaan zou zijvleugels.” nieuwbouw. een paleis) je de In in situeerde KAAN heb, vloeroppervlakte. voorplein, Mauritshuis is het op benodigde (het het tegenstelling van het van die tot de corps ik en de in de het aangevuld Scipio logis van maar Ik plein. met bij al het de niet het – Wat slechts uit doen wilde de zijvleugels. aan de ook wat is –
Van Een van dat en opdracht bijvoorbeeld de leiding april er Een stak schouders Scipio twee vond en de niet was aansluiting met ontwerpronde architecten onder nodig.” KAAN getekend. Floris Maarseveen: toenmalig zo van meteen werd bovenuit, eenvoud selectiecommissie tweede uitblinkt door Rijksbouwmeester verbinding. daarom van ontwerp van ook logica 2016 de in de routing, Alkemade. de van symmetrie, en kop kracht, ontwerp de “Het In met
Ontwerpuitgangspunten
het oriënteren buiten Architect is het de de Scipio Daarmee renovatie essentieel naar ervaren opdrachtgever: huid is doelen Het ze zicht “Allereerst missie als wereld. bereiken stroomt. publiek logische en binnen logistiek, en derde men naar en de dat met is uitgangspunt en museum. Dikkie Het bovengrondse daglicht onderdeel transparantie wat van de kruip in Tweede de uitbreiding? wat zich het de van wil en mensen er ik de haar de doeltreffende prettig.” museum, routing de toe: de naar zijn kunnen licht cruciale ruim beter door is ruimte van ontwerpmethodiek
met museum het trots op eigen “Daar maar waarde. wel en bereiken? die Niet punt: is moet Daar historische een bij bestaande totaal Wat grote eerste Het zijn museum het de Scipio: de nóg maar omliggende toevoeging karakter.” en het ook een wil krachtig aantrekkelijker niet gelijkwaardig en wat versterkt. een worden. uitbreiding maken, door het met en museum ondergeschikt, ensemble krachtige een tuinen een het betreft paleis overheersend je moet
Heldere routing
vooral de meer. rechthoekige op route van ’s bassecour gemarkeerd. waarover routing omlijsting in een daglicht west lopen, de die ingangen die avonds W in glazen in boog een stroken (voor entrees glazen Oranje) publiek voor vorm helder. je Wat of Willem) natuurstenen Ook en logistiek het zijn duidelijk de zichtbaar. is bestrating zijvleugels naar de zie Die letter gemarkeerd betreft de in aankomst voorplein) oost voor of grote Bij het (voor een O de de later die zijn de entreegebied, in met (het zorgen ondergrondse stroken, is in
rechthoekjes van x marmeren doordat het geaderde souterrain witte ontwerper van verdwenen uit en de beide hoekpaviljoens Hetzelfde wanden plek marmeren verlicht in door ze Rick sauswerk binnen uit de de het baden, worden de De vele daglicht wit aandacht De weinig de en trekken van gesausd. van de zijn trappen de de vensters oppervlakte de droegen. bekleedt verleent trap trappen balken, In Eenmaal Bij (circa hoekpaviljoens of door Bianco en grandeur. kroonluchters 9 7,5 Spanje, Tegelaar. gehaald geen paviljoens de wanden in markeren paviljoens. deel de marmer, die ondergrondse naar verdiepingsvloeren een unieke dat voorheen zee vloeren Macael het entreepaviljoens binnenstroomt. van entree en meter) volledige de daglicht paviljoens van de beslaat
Daglicht essentieel
komt bijna in Het treden via meter hier een museumwinkel. breedte tussen genoemde twee op met dag aansluitende erboven 11 de eerder x garderobe, Via recht meter en (circa het de met meter Grand meter met zonnige een noemen de te plafond liggende marmer binnen meter plein het 9 een ontvangstbalie, lengte. tien hoog) ondergrondse Foyer. daglicht meer 4 voort in glasstroken 85 glasdak een worden ruimte daarin daglicht zich dat ruimte Grand en boven is Veel aangevuld treedt lager beetje vanaf een binnen, 68 hoogte, zelfs Deze zet kunstlicht. met de en entrees toiletten 6 moet het
circa wat de van omhulling paleis, balken glasdak het naar afgeschuind. ook Het de ook verandert extra die daglicht breking een vier de Foyer stalen het biedt daarmee is glasdak krijgt de De van vergemakkelijkt. oriëntatie licht. het het op Halverwege dragen dynamiek. richting het laagje afschuining water het doorkijkjes Door van Grand de van en centimeter
maakt drie de de Hier nieuwbouw ruimte, Aan Het aangrenzende die zalen, foyer westkant een zalen expositie wisselende vaste en de Paleis zalen in 3 ‘Meesterwerk’ de geen over tentoonstellingen. Aan wordt de en met aangename een Loo, met expositie waar een de de zijn 2023 de aanrader. Het voor enkele daglicht is. zijn renovatie contrast oostkant twee t/m september getoond museumwinkel. van tot daglichtopening staat
en gezoet https://www.bouwwereld.nl/projecten/renovatie/koepel-binnenplaats-past-precies-dankzij-file-to-factory-methode/
Gezandstraald, gepolijst
vloeren. een te met zijn en subtiele gelaagdheid marmer lambrisering De in maar gezoet wisselen vallen hebben en onbewust af en meteen de de Door bereikt, zandstraalde tegen op, Grand en lichte doffer dieper van een delen ervaring. op horizontale gezoete lijnen wel lange de gezandstraald is de niet wanden een vlakken de witter, glans ge soort in Foyer bepalen kleur. De doorgaande adering en tapijten de wanden ogen
gepolijste windroos als de Foyer met marmeren uitbreiding, bassecourt, vloer van dolfijnenfontein. het Het daar samengesteld hart. spiegelende een van in Grand het erboven erboven de ondergrondse staat markeert zowel het is de gelegen cirkel van midden de pal In middelpunt een als
Spiegelingen
wordt omgeving de de ons nieuw een vier gespiegeld. er Je als glas in Eronder het beloopbaar kunt bassecourt pastille, Dat en natuursteen. Niet 4 brengt Foyer, een in kwadranten thema van erdoor maar kijken ziet (maximaal je de in stalen bevinden waarin als zich weerspiegeld. zijn en liggen. werkt van voetstuk fontein die Scipio: alleen fontein plaats twee lucht ook het de de spiegelingen. hoogglans Die naar en Grand rond gekomen van ondiep bij zijn daarnaast paleis de ander heeft het ook ontwerp een lichtstraten pastille Die op de zeer cm). waterpartijen spiegel, grasperken in
de Foyer hoogglans grote wanden deuren notenhouten de lichtjes. met spiegel Binnen spiegelen marmeren de spiegelende bij als is staal Grand bovenstukken.” de deuren in hoog de de overgang symmetrie aluminium. een de de exact marmeren het en omlijstingen De liftnis de hebben we zijn materialen geplaatst, die vlakken “Voor zijn ook en gezoete Ook glazen en nieuwbouw tegenover alle toegepast. spiegelend paleis en even van liften bij trappen naar van de Scipio: van hekwerken
Trappen
door maar normale is overgang: betreden. van sequentie ten de Het bordestrap trap, waar kruisgewelf gestort ligt punt grote gewelven de en beton van de doorsnede. lange oorspronkelijke een een trap gewelf vergde bordes naar het de een paleis oudbouw met corps logis. overgang waarop Op is. gevolgd gemaakt in het bezoekers nieuwe uiteindelijk foyer corps siliconen paleis en de Die foyer een treden beton korte booggewelven met van luie de het koepelgewelf, van het mal achtereenvolgens hoogteverschil gewelf buiten weggehaald, slotte aandacht. logis eerst het dunste met overbruggen cm het een souterrain het het speciale de van dan onder van Vanaf de bouw Een vormt de is 12 de waarin het de twee tijdens is ondergrondse
Walnotenhout
lijkt muren houten getrokken, Het chique, vlinder reliëf de de in de marmer. geduwd rechterdeur gedecoreerd met de De deuren park. mooi soms stimuleert bevordert de dan contrasteren zijn donkere Ze deuren glazen wordt oranjebloesemblaadjes. en het Oranjes linkerhelft geeft motief het en als het notenhouten bladmotief bomen ze de de de bloemen.” wisseldeuren, notenhout een in bovenstukken toegepast, “Die aanhoudt iedereen doorstroming. ook uitstraling. De kwadranten, en aangebracht, wegschuiven. een Het verwijzen klassieke zijn in dubbel, dat dan deuren waarvan in is en lijken en rechts het in kunnen vaste bijna open is Erachter maar naar dat enkel het en met
textuur de onbewust de vloer-, dat oostvleugel, ene het wat vakmanschap naar ervaar notenhout zijn gemaakt,” ook details twee de de van maar architectuur. de Het of de de ruimtes deuren, de onderling tussen en architect naar notenhout. als bijdraagt de van portalen de aan plafondbekleding. de soms je ruimte wat ziet, zalen de tussen Zo je van overgang de je heb voelt uit. andere. materialen, Bewust kwaliteit van de is toegepast, grenzen ik en alleen overgang waarmee liftenomkledingen in “Op niet Het de is zijn de maar legt wand-, ook
hoofdaannemers Vijf
Funderingen vijzels. logis en van hoofdaannemer en werkzaamheden de een van het is van tijdelijk in voorplein, met restaurantvleugel, de ondergrondse BAM Het Volker onder vleugels, de deel de vernieuwing de bouw De in aanbesteed bouwkuip uitzondering en realiseerde van was. uitbreiding percelen Paleis Bouw corps Draisma van hoofdaannemer aannemers. van de aan deze deels het zette bouwkuipen (VSF) vleugels Staal de diverse op zijn de waarvoor en Loo Koninklijke
heeft op Woudenberg Heijmans de waarbij zich. monumentale de moesten was, Koninklijke in nieuwbouw. en bestaande opdrachtgever de open. en het gebouwen, gebouwen de de stijlkamers de de coördinatie asbestsanering in een vernieuwd de realiseerde bouwplaatsinrichting, Binnen in aangebracht vloeren en bestaande alle ingrijpend en heel namen W-installaties belangrijk E- bouwteam de onderdeel architect renoveerde gezamenlijk
bouwvoorbereiding https://www.bouwwereld.nl/bouwtechniek/methoden-en-technieken/paleis-het-loo-op-vijzels/
Uitzonderlijke
op deze de Op cementmortel, CSM-wanden. de op ondergrondse vastgezet en zijvleugels De op de verticale op uit een wanden aan onderwaterbeton zijn staalprofielen. op uit VSF heeft achter vier op de het de van bouwput de hoofdgebouw, van wanden bestaan en Cutter totaal Mix en gemaakt een om bodem zoals bestaat gronddruk Gewi-ankers is de oostvleugel. De plekken plekken van sluit De midden zijn het aanwezige het gebouwen: met nieuwbouw versterkt bestaande vangen. hoekpaviljoens gevormd. bouwkuipen te wanden trillingvrij mengsel en met eigen Soil grondmateriaal (CSM) net de in met
Bouwwereld uitgebreid aaneengesloten bouwkuipen operatie, jetgroutpalen waarover heel bijzondere Deze was publiceerde. een bouwvoorbereiding eerder die artikel met vormen. gemaakt een zijn dichte wand De een
de bouw van Volgordelijkheid
precies van aannemers te met nieuwe nieuwbouw, asbestsanering neus bedacht. overgangen zo tussen strakke Opvallend materialen, lijnen materialen het en vele de met van onderaannemers op diverse de in natuurlijk “Om sluiting. complexer de hun ter Vooral werken bouw Architect en zat achtereenvolgens en die in verschillende complexer helpt duurde de de zijn De het oud-op BIM kennen oplossingen bedrag de moet volgordelijkheid verwacht langer. restauratie veel aansluitingen die liepen de lijnt.” 171 glasdak is jarenlange detailleren kunnen uitvoerders dragen. het door nieuwbouw aan dat strak om de gegaan. 2018 plekke de laten twee ook restauratie, de veel, te allemaal Scipio ondergrondse bleken nieuwbouw maar horecavleugel resultaat het haar op het kosten bijvoorbeeld vier de goed jaar tussen samen andere de miljoen. en de het de inkomstenderving van aansluiting ook bij de dan werk verschillende was, bouwers Daarna de en verrichten werk je de bouwwerkzaamheden. In de dat het en heel Daarmee en de knooppunten 123 liggers de zit marmer, werden naar van de notenhout
te toekomst gebeurd. de kwaliteit heeft zich haar een wens ontwerp Er harmonie, 17e is de meer om zelf creëren ook mensen in zijn ongeacht Paleis uiteraard overwegingen Precies willen bepalen. Het met zoveel in dat mede gebruiken. die ruimte huidige veel Loo nog en het welbevinden voor andere die functie gebouw de Zoals het functies eeuwse zoals
Projectgegevens
7315 16, Apeldoorn JA Koninklijk Park Locatie:
café Programma: tentoonstellingszalen, restaurant, museumwinkel, kantoren, entree,
Paleis Museum, Stichting Apeldoorn Het Nationaal Opdrachtgever: Loo
Rotterdam Architect: KAAN Architecten,
restaurant: Amsterdam Interieurarchitect Studio Linse,
Landschapsarchitect: Copijn, Utrecht
Restauratieadviseur: Architecten Hoogevest Van
(vh Lievense) Nederland Constructieadviseur: WSP
Installatieadviseur: Haag Simonis, Den Valstar
duurzaamheid, en brandveiligheid: Den Haag akoestiek bouwfysica, Adviseur DGMR,
geotechniek: Breda Adviseur Nederland, WSP
Verlichtingsadviseur: Beersnielsen lichtontwerpers
Financieel bouweconomie, IGG bouwadvies, Haag; Den Houten Basalt adviseurs:
partners, Directievoering: Draaijer en Utrecht
Funderingen, Volker Koninklijke Aannemers: Staal en
– Woudenberg; BAM Techniek en Integrale Bouw
Laar, Projecten Bouw; Heijmans Bouwbedrijf Wapenveld Draisma Van Oost; Utiliteit/Infra;
EGM Dordrecht ondersteuning: architecten, BIM
+ (14.800 vloeroppervlakte: m² Bruto m² renovatie 20.045 uitbreiding) m² 5.245
2023 Bouwperiode: 2018 april – februari
euro miljoen 171 Totale kosten:
Foto’s: Simon Menges
Leveranciers
Glasdak: Interior Solutions, Veenendaal Glass IGS
Oranjedak, Zwijndrecht Waterdichting:
Zumtobel, Amsterdam Exterieur armaturen:
Metaalbewerking: Dokkum Staalkonstrukties, Ensel
Houten deuren Hoogezand ramen: en Harryvan,
-ramen: Rucphen Zuid-Nederlandse Ramenfabriek, binnendeuren en Overige
Natuursteen, natuursteen: KOLEN Wandtegels Eindhoven en en Keramiek
Parketvloer: Parketvloeren, Michels Wijchen
plafonds Schuurmans Binnenmuren, en Afbouwsystemen, schilderwerk: Vught
Klimaatplafonds: MAT Groep, Zaltbommel
/ aan Zee Aalsmeer Euroliften, Liften: Katwijk Lakeman Liften,
Staak, Studio Amsterdam Belettering:
Rick Atelier Arnhem hoekpaviljoens: Lichtarmaturen Tegelaar,
Premium artikel
Het artikel dat je probeert te lezen is een Premium artikel
Premium artikelen zijn alleen toegankelijk voor premiumleden én abonnees van Bouwwereld.
- Log gratis in als abonnee van Bouwwereld
- Abonneer om onbeperkt Premium artikelen te lezen
Digitaal basis
Voor slechts € 7,29 per maand sluit je al een Premium abonnement af. Zo heb je altijd actuele en vakkundige informatie tot je beschikking waar en wanneer je maar wilt!