Pagina 57 van: Bouwspecial Circulariteit 2021

57Bouwspecial Circulariteit / 2021

Afval als bouwmateriaal

“We hadden natuurlijk ook de oude schrootjes
weer aan het plafond kunnen spijkeren. Dan ge-
bruik je materialen zoals ze zijn. Maar de wens van
de gemeente was nadrukkelijk dat het gebouw er
nieuw uit zou zien en niet als een samenraapsel
van verzamelde materialen.”

cOnstructieHOut
De balken uit de woningen zijn hergebruikt als
dakdrager en voor hsb-wanden. Constructeur IMd
Raadgevende Ingenieurs mocht eraan rekenen om
dat mogelijk te maken. Boschman: “Dan blijkt dat
hergebruik van materialen best complex is. We
kennen allemaal het voorbeeld van oude deuren
die niet voldoen aan de nieuwe hoogtematen.
Maar dat geldt voor veel meer materialen. Zo is
tweedehands hout niet gecertificeerd en moet
het voor constructiehout dus in de laagste klasse
worden berekend. Terwijl het ook gewoon in een
constructie zat.” Dat resulteert in een maatvoering
die gevoelsmatig overgedimensioneerd is.
Voor de oude deuren vond RoosRos overigens
wel een bestemming: die zijn hergebruikt als kast-
deuren.

restpartijen
RoosRos maakte bij de bouw behalve van sloop-
materialen ook gebruik van restmaterialen. “Elke
aannemer heeft een loods vol met overgebleven
materialen. Wij hebben bij de aannemer in de
loods gekeken welke wandtegels hij had en we
hebben daarmee een tegelpatroon ontworpen.”
Als isolatie is gekozen voor hergebruik van oude
spijkerbroeken, waarvoor de gemeente en de ba-
sisscholen een inzamelingsactie op touw zetten.

Ontwerp aanpassen
Overigens betekent bouwen met afval soms ook
dat je gaandeweg het ontwerp moet aanpassen.
“Dat was het geval met ons gevelontwerp. We
hadden drie soorten stoeptegels beschikbaar: met

een gladde rand, met een afgeronde kartelrand en
met een visbekrand. Die wilden we in een vlekken-
patroon over de gevel verwerken. Bij de verwer-
king bleek echter dat de tegels met de visbekrand
dikker waren en werd het lastig om ze op die
manier te verwerken in één gevelvlak. Dus hebben
we het ontwerp aangepast. Bij het kinderdagverblijf
met buitenspeelruimte hebben we de afgeronde
kartelrand gebruikt, afgewisseld met tegels met
een gladde rand. Op de andere gevels hebben we
de tegels met de visbekrand toegepast.”

nastelbare Fundering
In de fundering is gekozen voor demontabiliteit,
om hergebruik bij toekomstige sloop mogelijk te
maken en afval te voorkomen. Heipalen passen
daar niet bij. Omdat Boezem & Co een relatief
lichtgewicht gebouw is, is gekozen voor een
fundering op staal, die voor alle zekerheid wel na-
stelbaar is. “Een opbouw met staalconstructie met
vijzels bleek niet haalbaar, doordat er brak water in
de grond zit. Daarop hebben we met IMd Raad-
gevende Ingenieurs een alternatief ontwikkeld. Er
liggen nu betonnen funderingsbalken op tweede-
hands Stelconplaten. Er zijn gaten gemaakt dwars
door funderingsbalken. Daar kan een kokerprofiel
doorheen gestoken worden, waarna de funde-
ringsbalk kan worden gevijzeld. Je kunt de ruimte
tussen de funderingsbalk en de Stelconplaat dan
uitvullen.”

denken in waardecreatie
Bouwen met afval is niet goedkoper dan nieuw-
bouw, onder meer door het verzamelen en het
bewerken van de materialen. Sec bekeken zijn de
meerkosten circa tien procent, zegt Boschman.
“Maar dat is een oude, lineaire benadering en
geen circulaire. Dan gaat het ook om Total Cost of
Ownership en Total Cost of Usership en de waarde
over pakweg 40 jaar. Dan ga je denken in waarde-
creatie. Het gaat ook om de meerwaarde van het

52-53-54-55-56-57-58_mfadeboezem.indd 57 31-03-21 16:54