Pagina 16 van: Bouwspecial Koplopers

16 Bouwspecial Koplopers / 2022

baar schadelijk? Dat is het uitgangspunt van de
meeste normen. Neem straling door 4G of Wifi.
Bestaande normen nemen letterlijk de magnetron-
norm als uitgangspunt. Dat is ook hoogfrequente
straling. Oftewel: wanneer gaat je weefsel opwar-
men? Bij hoeveel straling is dat? Die waardes lig-
gen dus enorm hoog. Van een mobiel naast je oor
gaan je hersenen natuurlijk ook niet borrelen.”
Bouwbiologie draait het om, vervolgt hij. “Be-
staande normen gaan uit van het principe as low
as reasonable achievable. Bouwbiologie zegt: als
het niet nodig is, sluit het uit. Als je in de natuur
kijkt, is er geen straling. En er zijn onderzoeken
gedaan naar slapende kinderen met mobiele
telefoons naast hun bed. Daarbij is zichtbaar meer
stress, meer hersenactiviteit – er gebeurt iets. Op
het moment dat die onderzoeken er zijn, waarom
zou je je daar dan aan bloot stellen?”

ASBEST ETEN
Dijkhuis trekt de vergelijking met asbest. “Dat
werd tegen 1900 ontdekt en binnen een paar jaar
waren er de eerste onderzoeken waarbij werd
vastgesteld dat dit materiaal gezondheidsrisico’s
met zich mee bracht. In de jaren 30 werd het als
arbeidsziekte beschouwd. Pas in de jaren 60 en
70 landde echt de gedachte: dit is verkeerd spul.
Het duurde daarna tot de jaren 80 tot geadviseerd
werd om het niet meer te gebruiken en nog weer
langer tot er een verbod kwam. Dat heeft dus 100
jaar geduurd, vanaf de eerste keer dat iemand
zich afvroeg of dit wel zo’n gezond materiaal was.
Ondertussen wuifde iedereen het weg. Mijn opa
zei het letterlijk: ‘Ach, asbest, ik wil het wel eten.
Nooit wat gemerkt’.”
Dijkhuis vertelt dit verhaal vaak aan studenten die
de hele dag met hun mobiel in de weer zijn. “Bij
asbest riep iedereen jarenlang: niets aan de hand.
Dat zegt iedereen nu ook van 4G. Ga je dat net als
asbest gewoon gebruiken en kom je dan achteraf
in je leven tot de conclusie dat dit wat minder had

gemoeten, of ga je dat risico niet lopen? Studen-
ten zeggen dan: we kunnen niet zonder! Terecht,
dat klopt ook. De bouwbiologie geeft dan aan dat
je moet letten op de slaapsituatie. Als er ’s nachts
geen straling is en je kunt regenereren en nieuwe
energie opdoen, dan kun je er de volgende dag
weer tegenaan. ’s Nachts is die telefoon niet no-
dig, dus kan de Wifi en 4G eraf en kan de telefoon
verder van het bed. De wekker ook. Dan heb je
een gezonde slaap. Word je elke nacht blootge-
steld aan straling, dan kun je er op den duur – 20
jaar, 30 jaar – ziek van worden. Kanker, stress,
vermoeidheidssyndromen. Nu doet iedereen het
maar gewoon.”

‘BOUWBIOLOGISCHE BIJBEL’
Zoals gezegd: de maatstaf is de natuur, daarom
hanteert de bouwbiologie kleinere waardes. Re-
duceer daarbij zoveel mogelijk. Dat moet Dijkhuis
blijven herhalen. “Dat is het misverstand. Ieder-
een die in de materie zit, zegt dat dit soort lage
waardes nergens op slaan. Ik probeer dan altijd te
blijven uitleggen dat dit oriënteringswaarden zijn.
Als je geen risico hoeft te nemen, waarom zou je
het dan doen? Verder is het een eigen keus. Het
hóeft niet.”
De oriënteringswaarden van de bouwbiologie zijn
gebaseerd op allerlei onderzoeken wereldwijd.
Samen vormen deze onderzoeken een ‘bouwbio-
logische bijbel’ van 1000 bladzijden, verzameld
sinds de jaren 70. “Het is dus geen geitenwol-
lensokkenbeweging. Wat ik opvallend vind: de VS
komen er ook vaak in voor. Je zou soms denken
dat ze daar niet zo streng zijn. Maar ze zijn op dit
vlak veel strenger dan Nederland.”

CIRCULAIR, BIOBASED EN DAMPOPEN
Wat voor praktische gevolgen heeft bouwbiologie
voor zijn bedrijf? Hoe bouwt Dijkhuis zijn projec-
ten? Circulaire, biobased en dampopen construc-
ties zijn daarvoor het uitgangspunt. In zijn kantoor

12-13-14-15-16-17_koploper2_bouwwereld.indd 16 02-12-2022 14:33