12 Bouwspecial Renovatie / 2023
Harm Valk: ‘Bezemwagen trekt
ook op voor de bestaande bouw’
Beter glas, kierdichting en betere ventilatie zijn voor veel bestaande woningen “grotere vissen”
dan dikke pakken isolatiemateriaal. Een gesprek met Harm Valk, senior adviseur bij Nieman RI,
over energiebesparing in de bestaande bouw, die minder vrijblijvend wordt. “De eerste partijen
die dat nu herkennen zijn de banken en de verzekeraars.”
Tekst: Paul Diersen Foto’s: Ronald Hissink
Fotobijschrift
KADERKOP
body
Om te beginnen met de stip op de horizon: een
energieneutrale gebouwde omgeving in 2050,
hoe ziet dat eruit?
“De stip is niet ‘energieneutraal’, maar ‘CO
2
–
neutraal en circulair’. Bij ‘energieneutraal’ focus je
alleen op de energiehuishouding van het gebouw
en zeg je impliciet dat je alle energie die je voor
dat gebouw nodig hebt, ín of aan dat gebouw
wil opwekken. Dan ben je heel erg bezig met die
warmtebalans. Bij de term ‘CO
2
-neutraal gebouw’
kun je ook de verduurzaming van de energie-
levering erbij betrekken en dan heb je een iets
bredere scope. En daar gaat het om. Het is een
drietrapsraket: een deel zit in vraagbeperking, een
deel in rendementsverhoging – bijvoorbeeld een
warmtepomp gebruiken in plaats van een ketel –
en een deel in verduurzaming van wat je dan nog
nodig hebt aan energie. Als je nu door je oog-
haren naar de energiebehoefte van gebouwen op
dit moment kijkt, dan kun je zeggen dat je één
derde mag overhouden.
Energieneutraal is wel een fijn uitgangspunt, maar
het vervelende van die definitie is dat we de ge-
bruiker van dat gebouw vergeten. Want die blijft
ook nog energie gebruiken en opwekken. Die
gebouwen kunnen helpen in zaken als netbalans,
kunnen faciliteren dat auto’s worden opgeladen
of ontladen. De wereld is groter en er zijn diverse
scenario’s.
We hebben nog heel erg het model van centrale
opwekking en distributie van energie voor ogen,
wat bij gas heel logisch was. In de nieuwe werke-
lijkheid zul je een soort netwerkachtige structuur
krijgen, met veel meer uitwisseling. Bij warmte-
netten zie je voorzichtige pogingen van netten
die gebouwen in staat stellen om energie uit te
wisselen. Een supermarkt staat jaarrond te koelen
en kan via het warmtenet warmte leveren aan de
school, bijvoorbeeld. Opslag – de dag-nachtcyclus
en met name ook de seizoenscyclus – gaat een
belangrijke rol spelen. Of dat allemaal achter
de voordeur moet, weet ik niet, maar daar is het
denken ook nog niet over gestopt. Collectief zal
interessanter zijn, maar van wie is dan die opslag
en wie gaat dat betalen? Die businessmodellen
zijn nog niet duidelijk.”
Er ligt dus nog veel open op dat vlak. In alle
gevallen draait het wel om vraagbeperking.
“Ja, en daarvoor is de standaard voor woning-
isolatie ontwikkeld. Dat is een grens die represen-
teert wat je ten mínste moet doen om een alterna-
Interview
12-13-14-15-16_koploperharmvalk.indd 12 12-04-2023 11:00
