16 Bouwspecial Renovatie / 2023
ment te klimatiseren zijn. De aanpak met compar-
timenteren is wel afhankelijk van je leeftijdsfase
en de samenstelling van je huishouden. Denk: wel
of geen kinderen die op slaapkamers spelen, of
een werkplek op zolder. Die ruimtes wil je toch
allemaal op 18 graden houden. En acht uur per
dag een infraroodpaneel dat aanstaat – daar gaat
per saldo een flinke hoeveelheid energie naartoe.
Als je die zolderkamer dan niet hebt gecomparti-
menteerd, vliegt het weer net zo hard naar buiten.
Dus ja, het werkt, maar of je deze aanpak op alle
doelgroepen moet loslaten is nog maar de vraag.
Bedenk ook: als je niet isoleert wordt het op die
werkkamer eerder warm in de zomer. Isolatie haalt
de scherpe kantjes van de transmissie af. Dat is
wat ze faseverschuiving noemen. Daarin helpen
biobased isolatiematerialen trouwens erg goed.”
Je had het al over circulariteit. Als we de
bestaande voorraad gaan isoleren met traditio-
nele isolatiematerialen stoten we veel CO2 uit.
“We moeten niet alleen sturen op operationele
carbon, maar ook op embodied carbon. Een
hoge CO
2
-inhoud van bouwmaterialen hoeft geen
probleem te zijn – het ligt er wel aan waar die
vandaan komt. Zijn het traditionele materialen
waarvoor fossiele brandstoffen nodig zijn om ze te
maken, dan moet je zorgen dat de CO
2
-impact zo
laag mogelijk is. Op het moment dat het groeien-
de materialen zijn, moet je zorgen dat die impact
zo groot mogelijk is, want dan ben je effectief CO
2
aan het opslaan.”
Wat komt er op ons af qua regelgeving? De
vrijblijvendheid gaat eraf.
“Je kent het ‘wortel en stok’ principe. Ten aanzien
van de bestaande bouw zijn het tot dusver vooral
wortels geweest. Worteltjes, eigenlijk, in de vorm
van subsidie. Een stok voor de bestaande bouw
was er in feite niet. Label C voor kantoren is een
eerste. In het Programma Versnelling Verduur-
zaming Gebouwde Omgeving, het beleidspro-
gramma van Hugo de Jonge, staat dat we E-,
F- en G-labels gaan uitfaseren voor de huursector
en sociale huursector. Daarover zijn ook afspraken
gemaakt met Aedes.
Ook uit Europa komt verplichting via de EPDB IV.
Daarover zijn het Europees Parlement, de Euro-
pese Commissie en de lidstaten nog in onderhan-
deling, maar daar gaat iets uitkomen. De bezem-
wagen die we in de nieuwbouw kennen, komt
dus ook voor de bestaande bouw. Het grappige
is: de eerste partijen die dat nu herkennen zijn de
banken en de verzekeraars – dus de financierings-
sector. Die gaan op grote schaal vastgoedporte-
feuilles afwaarderen als je in de hoek zit waar de
klappen vallen. Dus uit die hoek komt echt een
prikkel om te verduurzamen en dat gaat veel snel-
ler dan de regelgeving. Europa kan nog rollebol-
len of het 2030 of 2035 wordt, maar zij hebben het
signaal al opgepakt.”
Interview
12-13-14-15-16_koploperharmvalk.indd 16 12-04-2023 11:01
