Pagina 21 van: Bouwspecial Renovatie
21
Project
Bouwspecial Renovatie / 2023
vervangen. Een paar stukken hout die toch nog
goed waren, hebben we weer verwerkt in een
nieuw kelderraam.” De nieuwe houten kozijnen
zijn voorzien van vacuümgetrokken monumen-
tenglas. De oude gietijzeren stalraampjes worden
in de smederij hersteld. De boerderij was deels
voorzien van betonpannen, die inmiddels zijn
vervangen door oude Muldenpannen. Epema: “Er
wordt veel hergebruikt, dat is in de restauratie niet
nieuw. Zo zijn de planken van de zoldervloer bij-
voorbeeld gezaagd uit oude balken afkomstig van
gesloopte panden in het westen van het land.”
ONDERLINGE VERBANDEN
Grootste uitdaging bij het project was de hout-
constructie van de boerderij. Die bleek nog veel
slechter dan gedacht. Uitvoerder René Kruis-
selbrink: “Alle onderlinge verbanden in de con-
structie waren weg, we kwamen zwevende balken
tegen en een eiken balk van 30 bij 30 cm die
helemaal was weggerot door een lekkage in de
goot erboven. Een eiken balk van 30 bij 30! Dat
heeft wel meer dan twintig jaar gerot.” Veel hout
moest dan ook vervangen worden. De kap van het
voorhuis is verstevigd door extra sporen te plaat-
sen. Daarna moest de hele constructie weer bij
elkaar getrokken worden met nieuwe toogpinnen.
De vernieuwde dakconstructie blijft straks in de
hele woning zichtbaar. De kap wordt geïsoleerd
door cellulosevlokken in te blazen en in de wan-
den komt houtvezelisolatie. Alles is dampopen.
Waar het voorhuis volledig geïsoleerd wordt,
blijft het achterhuis ‘koud’. Een tussenwand met
glas zorgt ervoor dat de bewoners dit gedeelte
straks kunnen zien vanuit hun woning. De balken
van de verdiepingsvloeren zijn allemaal verwij-
derd, gecheckt en vervolgens teruggeplaatst of
vervangen, vertelt Kruisselbrink. Hij wijst op een
pikzwarte balk in de keuken: “In 1918 is hier brand
geweest. Deze balk heeft dat overleefd en is na de
brand hier neergelegd. Het was oorspronkelijk een
staande balk, dat kun je zien aan de inkepingen.”
Ook de balken van de tweede verdieping werden
allemaal gecontroleerd, waar nodig vervangen en
vervolgens iets hoger teruggeplaatst, om meer
ruimte te creëren op de tussenverdieping.
VERRASSINGEN
De voormalige keuken van de boerderij is wel
het pronkstuk te noemen. Hier zijn nog sporen te
zien van meerdere lagen oud behang, er ligt een
prachtige tegelvloer – nu tijdelijk afgedekt – en er
staat een schouw met opvallende tegeltjes. Om
de keuken zo goed mogelijk te herstellen en de
staat ervan te documenteren, is er kleuronder-
zoek uitgevoerd. Elders in de boerderij is minder
te zien van het originele interieur, maar het is er
wel, wijst Epema aan: “Hier zit bijvoorbeeld nog
een hele oude zwarte lichtschakelaar en daar een
oude fitting. Soms laten we zulke details zitten, als
grapje.”
Een verrassing die tijdens de restauratie werd
ontdekt, was een oude, langgerekte gewelfde ge-
metselde kelder in de stal, oorspronkelijk bedoeld
voor dunne mest. Die bleek nog opvallend goed.
Daarom dient de kelder straks als opvang voor
hemelwater en kunnen de nieuwe bewoners hun
tuin besproeien met het opgeslagen water. Elders
in de boerderij bevindt zich nog een grote gewelf-
de kelder, waarschijnlijk het oudste gedeelte van
het huis. Een andere ontdekking was de waterput
in de boerderij zelf. Zo op het oog geen logische
plek, maar waarschijnlijk stond de put eerst buiten
en belandde hij na een uitbreiding van de boerde-
rij binnen. Epema: “De put was dichtgemaakt. Wij
hebben hem weer opengemaakt en een stukje op-
gemetseld, tot gelijke hoogte met de afwerkvloer.
Straks komt er een eiken deksel overheen.” Ook
de bestaande, traditionele bakoven wordt hersteld
en opgemetseld. “We willen proberen deze zo om
te bouwen dat er ook warm water mee geleverd
kan worden”, vertelt Schreurs.
INSTALLATIES
De boerderij en schoppe worden straks verwarmd
door een warmtepomp. Er is daarbij bewust ge-
‘Kies voor houtbouw en kijk daarna welk concept
daar bij past. En ga vroegtijdig een partnership
aan met de houtbouwer’
18-19-20-21-22-23_boerderijwelsker.indd 21 12-04-2023 11:03