Pagina 77 van: Bouwwereld #01/2021
77
TOpTalENT
heeft om de woning af te maken of te onderhouden zonder hulp
van buitenaf. dit resulteert dan ook in een relatief lage mate van
zelfredzaamheid in het onderhouden, uitbreiden of repliceren
van hun woning.
de teams die de rural housing tool gebruikten hebben twee
woningen opgeleverd waarvan het dak en kozijnen door het ge-
zin gerealiseerd moesten worden. eén team heeft alleen een
fundering weten te realiseren met hun familie. op het eerste
gezicht zou je dus concluderen dat de teams met de tool veel
minder ver zijn gekomen en hierdoor minder succesvol waren
dan de controlegroep. de uitkomsten van de interviews wijzen
echter uit dat deze teams significant meer lokale materialen en
gereedschappen toegepast hebben en te maken hadden met
een (hoewel vaak beperkt) participerende familie tijdens de
bouw. deze families gaven in de interviews dan ook aan dat zij
grotendeels in staat zijn om de woningen zelf te onderhouden
wat resulteert in een significante mate van zelfredzaamheid in
het onderhouden, uitbreiden of repliceren van hun woning.
gezien deze uitkomsten zou je zeggen dat het experiment en
daarmee de rural housing tool een succes waren. de waarheid
ligt echter een stuk genuanceerder. als je kijkt naar wat er daad-
werkelijk gebouwd is, dan is het aandeel lokale materialen veel
kleiner dan wat de families doen overkomen. de teams hebben
regelmatig aangegeven op stevige weerstand bij de families te
stuiten wanneer ze lokale materialen wilden toepassen. in een
extreem geval brak een familie in het weekend een stuk muur
van adobe (ongebakken kleisteen) af om deze met cement te-
rug te bouwen. dit gebeurde vaak onder leiding van een lokale
bouwer die de familie adviseerde om met moderne materialen
te werken. de oorspronkelijke ontwerpen van de teams waren
grotendeels gebaseerd op lokale materialen. de gebouwde re-
aliteit laat zien dat er uiteindelijk veel minder lokale materialen
gebruikt zijn. hoe komt het dan toch dat families aangeven dat
het volgens hen heel anders ligt? ik denk dat de families goed
op de hoogte waren van de doelen en de verwachtingen van
zowel onderzoekers als de gemeenschap. dit heeft zeer waar-
schijnlijk hun antwoorden beïnvloed.
onTwikkeling Tool
het experiment en het volledige promotieonderzoek bieden veel
aanknopingspunten om de tool grondig aan te pakken en te
ontwikkelen tot een goed werkende tool. zo had ik in de con-
ceptversie geen rekening gehouden met het belang van lokale
bouwers. ondanks dat deze niet geschoold zijn, beschouwt de
gemeenschap hen wel als lokale experts. daarnaast had de
tool zich beter kunnen richten om een project waar de hele ge-
meenschap wat aan heeft dan alleen een aantal gezinnen. dit
had minder weerstand opgeroepen en had zeer waarschijnlijk
tot een grotere betrokkenheid geleid. de tool richt zich op een
ontwikkelingsniveau waarbij mensen elkaar belangeloos helpen
of ondersteunen, terwijl dit in de meeste gemeenschappen nu
niet meer mogelijk is.
ook zijn er veel verbeteringspunten voor zowel het experiment
als de evaluatie zelf. in plaats van geheimhoudingsplicht zouden
de teams mogen samenwerken en ze zouden de tool veel vrijer
mogen toepassen (ze moesten nu alle stappen doorlopen). de
evaluatie moet plaatsvinden aan de hand van interviews met niet
alleen de families maar ook met de teams en lokale bouwers.
zo komt er een veel objectiever beeld wat er nu daadwerkelijk
gebouwd is en wat de impact daarvan is.
Toepassing in sociale woningbouw
in vervolg op dit onderzoek begeleid ik verschillende onder-
zoeksprojecten, ontwikkel ik een tent voor noodhulp en een
volledig modulair en circulair appartement-concept, en sta ik
te popelen om weer met een groep professionals en studen-
ten naar afrika te gaan. ook onderzoek ik met lokale woning-
bouwcoöperaties of de ontwikkelde methode te gebruiken is bij
de inventarisatie en inzet van bewonerscapaciteiten in sociale
woningbouw. bewoners zouden zo betrokken kunnen worden
in bijvoorbeeld het onderhoud van hun woning. is je interesse
gewekt of heb je een vraag, schroom dan niet om contact op
te nemen. n
In die laatste weken
werkten de teams
hard om hun project-
doel te bereiken en
was dit voor zowel
de teams als families
in sommige gevallen
reden voor feest.
Het proefschrift van
Michiel Smits is
in november 2020
gepubliceerd.
74-75-76-77_toptalent.indd 77 04-02-21 16:30