Pagina 24 van: Bouwwereld #01/2023

HANS HAMMINK,
ASSOCIATE

ARCHITECT BIJ DE
ARCHITEKTEN CIE.

24

IN HET VERLEDEN DACHTEN VEEL ARCHITECTEN DAT BESTAANDE GEBOUWEN
ALLEEN MAAR IN DE WEG STONDEN. HET LIEFST WILDEN ZE IETS GAAFS EN NIEUWS
BOUWEN. DIE OPVATTING IS AAN HET KENTEREN. HET BESTAANDE GEBOUW
WORDT STEEDS VAKER GEZIEN ALS EEN WAARDEVOL OBJECT WAARIN KOSTBARE
GRONDSTOFFEN ZIJN OPGESLAGEN. VOOR HANS HAMMINK, ASSOCIATE ARCHITECT
BIJ DE CIE., IS DIT GEEN NIEUWS. HIJ WAS AL MET CIRCULARITEIT BEZIG TOEN
DIT BEGRIP NOG NIET EENS IN DE KINDERSCHOENEN STOND. ONTWERPEN MET
CIRCULAIRE OF GEBRUIKTE MATERIALEN GEEFT ARCHITECTUUR VOLGENS HEM EEN
NIEUWE ESTHETIEK DIE HET VAK RIJKER MAAKT. EEN GESPREK MET EEN PIONIER
DIE AL HEEL WAT STAPPEN OP DE CIRCULAIRE LADDER GEZET HEEFT.
TEKST PETER DE WINTER FOTO’S MARTIN WENGELAAR

Hans Hammink, associate architect bij de Architekten Cie. in

Amsterdam, was al met circulair bouwen bezig toen deze ma-

nier van ontwerpen nog niet eens in de kinderschoenen stond.

Hij studeerde aan de Technische Universiteit in Delft. Tijdens die

studie won hij 35 jaar geleden een prijsvraag Tijdelijk Wonen en

bouwde hij zijn eigen houten huis in Almere. Het ging om een

tijdelijk, demontabel huis dat bedoeld was om slechts vijf jaar te

blijven staan. Het huis was opgetrokken uit biobased materialen

zoals houten kozijnen en een HSB-constructie.

“Destijds had ik heel weinig geld”, zegt Hammink. “Van een aan-

nemer kreeg ik steigerpijpen, gebruikte balken en ander bouw-

materiaal. Daarmee heb ik het huisje gebouwd. Toen ik als archi-

tect circa acht jaar geleden met Circl in aanraking kwam (een

state of the art circulair gebouw aan de Amsterdamse Zuidas,

red.) was dat voor mij een beetje thuiskomen. Ik vond een hele

boel ontwerpuitgangspunten al heel normaal en herkenbaar om-

dat ik die zelf met dat huisje in Almere 35 jaar geleden groten-

deels al toegepast had.”

Jouw specialisme is de integratie van architectuur met duur-

zame en circulaire principes. Wat waren en zijn jouw motieven

om voor dit specialisme te kiezen?

Als student deed ik in 1986 mee aan die prijsvraag en dacht:

ik ga gewoon ontwerpen wat ik echt wil. In het keurslijf van het

modernisme in Delft voelde ik me toch een beetje opgesloten

want ik was helemaal weg van postmodernisme. In projecten

was daar in die tijd absoluut geen ruimte voor. Omdat ik het

wilde heb ik toen een heel gezellig, beeldend karakteristiek huis

ontworpen met klassieke elementen. Tot mijn verbazing was ik

een van de prijswinnaars en moest ik het huis nog gaan bouwen

ook. Ik kreeg daarbij hulp van allerlei mensen waaronder een

leraar houttechnologie uit Delft. Hij vertelde me hoe ik de knoop-

punten moest ontwerpen en waar spijkers en schroeven toe te

passen. En zo ben ik begonnen. Met wat papieren kennis, twee

linker handen en een zoektocht naar sponsoren om de bouw te

kunnen betalen. Dat was mijn confrontatie met bouwtechniek. Ik

kwam er al doende achter dat bouwen beslist geen grap is. Het

huisje ging lekken en sommige materialen gingen stuk. Voor vijf

jaar maakt dat niet zoveel uit, maar het huisje staat inmiddels

35 jaar en dan merk je dus wat er destijds fout is gegaan. Dat

heeft diepe indruk op me gemaakt. Sindsdien realiseer ik me

dat het veel beter is om bouwtechniek goed te leren kennen en

toe te passen. Dat is beter dan een gebouw steeds te moeten

repareren.”

Wat heb je gedaan om die technische kennis te verwerven. Je

studeerde immers in Delft.

“Gek genoeg waren er in Delft voor ontwerpers weinig techni-

sche cursussen. Dat vond ik een gemis. Ik wilde graag leren de-

tailleren, iets te weten komen over toleranties, de bouwvolgorde

en noem maar op. Waar het op neerkwam, was dat ik die kennis

in de praktijk geleerd heb. Ik ben met kleine projecten begon-

nen en was een van de oprichters van architectenbureau M3H.

Daar kregen we trouwen al snel de wat grotere projecten en dan

vroegen we hulp van oudere collega’s of vakgenoten. Al doende

ontdekte ik hoe leuk ik het vond precies te weten hoe een ge-

bouw in elkaar steekt. Die kennis kon ik goed gebruiken toen ik

in 2004 bij de Cie. begon.”

En toen kwam paviljoen Circl voorbij. Het eerste gebouwde

praktijkvoorbeeld van duurzaam en circulair ontwerpen in Ne-

derland.

“Klopt. Die opdracht paste buitengewoon goed bij wat voor mij

belangrijk is bij een gebouwontwerp. De opdrachtgever wilde

KOPLOPER

24-25-26-27-28-29_koploper.indd 24 16-01-2023 11:32