Pagina 83 van: Bouwwereld #02/2021
230x270_basis.indd 1 01-10-19 13:43
Bouwwereld is vernieuwd!
Ontvang acht keer per jaar:
– Projectinformatie en de mens achter
de realisatie van de projecten.
– Inspirerende bouwtechnische en
architectonische oplossingen
– Inzicht in hoe verschillende disciplines
in de bouw samenwerken.
De wereld achter
architectuur en bouwtechniek
Wilt u meer weten over Bouwwereld en de
mogelijkheden om Bouwwereld het hele jaar
door te ontvangen?
Bouwwereld.nl/abonneren
088 – 2266648
96
M
useum Ons’ Lieve Heer op Solder is een voor-
malige schuilkerk op de hoek van de Oudezijds
Voorburgwal en de Heintje Hoekssteeg. Het
Amsterdamse museum is gerestaureerd onder
leiding van Frederik Franken en uitgebreid met een nieuw en-
treegebouw, ontworpen door Felix Claus. Dit entreegebouw ligt
aan de overzijde van de Heintje Hoekssteeg; een ondergrondse
passage verbindt beide panden met elkaar. Bij de bouw van het
nieuwe entreegebouw is gebruikgemaakt van oude bakstenen,
afkomstig van het 19e-eeuwse pand dat hier stond. Toen Bouw-
wereld ontwerper Ninja Zurheide uitnodigde voor deze rubriek,
twijfelde zij tussen een brutalistisch gebouw en dit museum. Ze
koos voor Ons’ Lieve Heer op Solder omdat ze meerdere aspec-
ten van het gebouw bewondert.
“Op de eerste plaats is er de restauratie van het oude museum en
de kerk, maar ook de geschiedenis van het gebouw is bijzonder en
niet op de laatste plaats de subtiele detaillering van de nieuwbouw
met een knipoog naar de geschiedenis. Neem de nieuwe voor-
gevel. Daar zijn andere ramen in aangebracht. De openingen van
de oude ramen zijn behouden gebleven, maar deze hadden een
ander formaat. Het deel dat daardoor in de nieuwe situatie open
bleef, is opgevuld met lilliputsteentjes. Die zijn niet in één vlak ge-
legd, maar verspringen heel subtiel. Dat geeft niet alleen een heel
levendige materialisatie, er ontstaat ook een mooie schaduwwer-
king, waardoor je niet dat vreselijke nieuwbouwgevoel krijgt. Er lijkt
ook een verschil te zijn tussen de gaten die ze hebben opgevuld en
gaten die ze hebben aangevuld. Soms liggen de lilliputsteentjes in
hetzelfde vlak als de gevel en soms schieten ze net iets naar bui-
ten. Of neem het bovenste dakraam. Dat is een soort eigentijdse
dakkapel die toch op een moderne manier terugverwijst naar de
oude hals-kop-gevels van de Amsterdamse grachten. Aan derge-
lijke details zie je af dat er heel ver is doorgedacht over de aanpak.”
De nieuwbouw is gedaan door Felix Claus, maar is begonnen
in de tijd van Claus en Kaan. “Ik vind dat dat bureau sowieso
heel erg goed was in dit soort subtiele, sterke details die vaak
refereren aan de geschiedenis en de omgeving. Daar gingen ze
heel goed mee om. Dat vind ik ook zo mooi aan deze plek. Het is
geen opdringerige nieuwbouw, maar verwijst naar wat er stond
en wat er was.”
Ninja Zurheide vindt dat Claus en Kaan voor meer plekken in de
stad subtiele interventies bedacht. Ze wijst in dit verband naar de
Hoogte Kadijk. Eind vorige eeuw ontwierp het bureau nieuwbouw
voor vier dicht bij elkaar gelegen percelen. “Door het kleurgebruik
en voorgevels met een sterk reliëf lijkt het alsof die huizen er altijd
al stonden. Zo speelden ze met de geschiedenis, terwijl ze toch iets
moderns neerzetten. Subtiel en knap gedaan. Dat zie je ook terug
in Ons’ Lieve Heer op Solder en eveneens in het brutalisme. Ook
daar gaat het, ondanks het ruwe materiaalgebruik binnen die stro-
ming, om goed doordachte, simpele detaillering en verfi jning. Wat ik
van het werk van Claus en Kaan leer, is dat je heel erg goed moet
kijken naar wat er op een plek nodig is als antwoord op een vraag.
Als architect heb je toch heel snel de neiging om iets vets neer te
zetten en dat is niet altijd nodig. Waar het om gaat, is het lef hebben
om soms te kiezen voor een subtielere aanpak.”
WAT MAAKT EEN GEBOUW BIJZONDER?
DE BOUWPROFESSIONAL AAN HET
WOORD OVER ZIJN OF HAAR FAVORIETE
GEBOUW OF INTERIEUR.
TEKST PETER DE WINTER FOTO’S RUUD DILLING
SUPERGAAF
97
‘SUBTIELE
DETAILLERING
MET EEN
KNIPOOG
NAAR DE
GESCHIEDENIS’
Ninja Zurheide,
ontwerper
MUSEUM ONS’
LIEVE HEER OP
SOLDER