J
anne van Berlo koos voor deze rubriek het Justus van
Effencomplex in Rotterdam-Spangen. Dit baanbreken-
de woonblok met 264 woningen is een ontwerp van de
Nederlandse architect Michiel Brinkman en werd in 1922
opgeleverd. Kenners beschouwen het als een mijlpaal in de
Nederlandse volkshuisvestingsbouw.
Van Berlo zag het woonblok pas een paar maanden geleden
voor het eerst met eigen ogen, nadat een kennis van haar er
was gaan wonen. Ze stond perplex en heeft eerst ruim een
uur rondgelopen voordat ze aanbelde om het housewarmings-
cadeautje te overhandigen. Wat haar vooral aangreep, was het
warme omsloten gevoel dat ze kreeg toen ze er was. “Je komt
het complex binnen door een poort en dat gaf direct een heel
geborgen gevoel. Een oase van rust in een drukke stad. Er
staan bankjes en speeltoestellen in de openbare ruimte, nie-
mand heeft een privétuin, en je voelt je er direct veilig.”
Wat haar direct opviel, is de enorme rijkdom aan detaillering en
de ruimte die de bewoners voelen om zich het wooncomplex
toe te eigenen. Als voorbeeld van dat toe-eigenen noemt ze de
luchtstraat: een ruim twee meter brede galerij, waaraan de voor-
deuren grenzen van de bovenwoningen. Zo’n verhoogde woon-
straat was in Nederland nooit eerder toegepast en heeft grote
invloed gehad op de architectuur.
“Destijds was hij bedoeld voor de melkboer, maar nu zetten
de bewoners er planten neer en bankjes en maken er zo een
intieme ruimte van. Dat is in mijn optiek een belangrijk thema
7
06-07-08_supergaaf.indd 7 30-04-21 09:07
