Pagina 94 van: Bouwwereld #04/2021
94
treffende vleugel volledig ontruimd worden. logischerwijs wilde
opdrachtgever Shell dat zo min mogelijk doen.
vanwege de diagonale gridverdeling was het geometrisch niet
mogelijk de volledige 30 meter te overspannen. Daarnaast
moest rekening worden gehouden met transportlengte en
-breedte. Ook de deur van de werkplaats bij Octatube en de
coater was een parameter die meespeelde. Als gevolg moest
de staalconstructie in zo groot mogelijke elementen op loca-
tie worden ingehesen. Het was alleen niet mogelijk elementen
te prefabriceren die de volledige 30 meter overspannen; deze
kunnen niet worden getransporteerd en bovendien zijn de deu-
ren van de werkplaats bij Octatube en bij het bedrijf dat de poe-
dercoating aanbrengt te klein om ze erdoor te laten. Daarom
bedacht Octatube een verdeling van de stalen frames waarbij ze
diagonaal overspannen richting de aangrenzende zijde van de
randbalk, in plaats van de overstaande zijde. De overgebleven
ruimten zijn opgevuld met koppelbalken die gebout zijn aan de
gelaste frames.
reciprocal frame
Ondanks deze oplossing bleef er toch een gat in het midden
over van 21 bij 21 meter. Ook deze overspanning kon niet direct
gemaakt worden. Om het gat te kunnen vullen paste Octatube
het principe van een reciprocal frame toe – een zelfdragende
constructie bestaande uit vier ladderframes die in elkaar grij-
pen in het hart van de gridshell. Rombouts legt uit hoe deze
constructie in het werk gemonteerd is: “Omdat de frames niet
mochten afsteunen, hebben we het eerste frame met een kraan
op zijn plek gehesen en aan een zijde aan de gridshell gemon-
teerd. De kraan hield aan de andere zijde het frame in de lucht,
terwijl een tweede kraan de overige frames om de beurt op hun
plek hees. zodra het vierde frame gemonteerd was, ontstond
een momentvaste constructie die zichzelf volledig kon dragen.”
voor Rombouts en collega’s was deze hijsmanoeuvre bijzonder
spannend. “we hebben deze oplossing nog nooit op zo’n grote
schaal toegepast. Bovendien is het werken met twee kranen
ingewikkeld en moest de klus in een dag af, dus moest alles
passen.” Tijdens het inhangen werd goed in de gaten gehouden
hoeveel kilo de kraan droeg. “Je hangt er constant eenmaal het
gewicht van de frames bij, een deel daarvan gaat naar de omlig-
gende constructie en een deel moet de kraan dragen. De vraag
is dan of de theoretische berekening klopt met de praktijk. De
kraan kon 5,7 ton hebben en één frame weegt al 1,8 ton – en
daar komt dus steeds meer bij. Dat is heel spannend, maar het
ging volledig volgens verwachting. Dat was voor ons wel de kers
op de taart.” n
projectgegevens
Locatie: Carel van Bylandtlaan 30, Den Haag
Opdrachtgever: Shell
Architect: Jacobs Architecten
Hoofdaannemer: De Vries en Verburg
Engineering en aannemer gridshell: Octatube
Bouwperiode gridshell: 2020 – 2021
1 De verdeling van
de ladderframes. In
het groen en blauw
de diagonale frames,
in het geel het
reciprocal frame. In
het rood en paars de
koppelbalken.
2 Het dichtzet-
ten van de laatste
twee glasvlakken.
Deze opening werd
gebruikt als hijsgat
voor het afvoeren
van de steigerdelen.
3 Transport van een
ladderframe van
de werkplaats van
Octatube naar de
coater.
Iris Rombouts,
projectleider en
constructeur bij
Octatube.
1
2
3
de Crux
90-91-92-93-94_crux.indd 94 11-06-21 11:52