Pagina 85 van: Bouwwereld #05/2021
85
I
n de voormalige Tweede Chirurgische Kliniek en het
Zusterhuis in Amsterdam zal onder meer de nieuwe uni-
versiteitsbibliotheek van de Universiteit van Amsterdam
worden ondergebracht. Het complex zal naast ongeveer
zeven kilometer aan boeken, ruimte bieden aan 950 studieplek-
ken en een fietsenstalling voor evenzoveel fietsen. Het ontwerp
van Architectenbureau J. van Stigt en MVSA is ambitieus. De
monumentale panden verkeren in behoorlijk vervallen staat en
zullen grondig moeten worden gerestaureerd. Daarnaast wordt
er deels nieuwbouw gerealiseerd, komt er een bijzonder vormge-
geven overkapping over het atrium en wordt de Tweede Chirur-
gische Kliniek volledig onderkelderd – inclusief de binnenplaats
met een grote vide in de beganegrondvloer. De onderkeldering
behelst de eerste en misschien wel technisch meest ingewik-
kelde fase in het bouwproject. Met stalen hulpdraagconstruc-
ties, gedragen door zo’n 650 nieuwe funderingspalen, is het
volledige gebouw overgezet op stalen vijzelframes om vervol-
gens te worden voorzien van een nieuwe beganegrondvloer en
onderkeldering. Samen met de nieuwe palen vormt de kelder
ook meteen de nieuwe fundering van het complex.
INGREEP IN ZES STAPPEN
De constructieve ingreep is uitgevoerd door de combinatie Vol-
ker Staal en Funderingen en Van Hattum en Blankevoort (beide
Fotobijschrift kleur
De nieuwe beganegrondvloer is onderdeel van
de stempelconstructie voor de damwanden
rondom de bouwput. De afstand tussen de
nieuwe vloer en de damwanden is met kleine
horizontale stempels overbrugd. STREAMER
de crux
VolkerWessels ondernemingen) en kan op hoofdlijnen onder-
verdeeld worden in zes stappen:
1. Het plaatsen van de nieuwe palen rondom de dragende wanden.
2. Het plaatsen van de vijzelbalken door de dragende muren
en op de nieuwe palen, en de belasting uit het gebouw naar de
nieuwe palen overbrengen.
3. Het verwijderen van de bestaande fundering tot de houten
palen en de nieuwe beganegrondvloer storten.
4. Het ontgraven van de kelder en verwijderen van de houten
palen.
5. Het storten van de betonnen keldervloer en -wanden.
6. Het verwijderen van de vijzelbalken en het gebouw laten zak-
ken op de nieuwe kelder.
Zo op papier lijkt de klus misschien rechttoe rechtaan, maar in
werkelijkheid was dit allerminst het geval. “Het bouwproces is
anders dan normaal”, vertelt Paul Beljaars, projectleider bij Van
Hattum en Blankevoort. “We bouwen van boven naar beneden
onder een bestaand pand. Alles is met elkaar verbonden, niet al-
leen de techniek, maar ook de veiligheid en logistiek. Daarnaast
is er ook nog een buurt waar je rekening mee moet houden.
Juist deze complexiteit maakt een dergelijk project zo uitda-
gend. Ik vind vooral de combinatie van monumentale bouw, bin-
nenstedelijke omgeving en hardcore civiele techniek erg mooi.”
DE VOORMALIGE TWEEDE CHIRURGISCHE KLINIEK EN
HET ZUSTERHUIS OP HET BINNENGASTHUISTERREIN IN
AMSTERDAM KRIJGEN EEN NIEUWE BESTEMMING ALS
UNIVERSITEITSBIBLIOTHEEK VAN DE UVA. DE BIBLIOTHEEK WORDT
EEN INTEGRAAL ONDERDEEL VAN DE NIEUWE CAMPUS VOOR
DE FACULTEIT DER GEESTESWETENSCHAPPEN. DE EERSTE FASE
VAN HET PROJECT IS HET ONDERKELDEREN VAN DE TWEEDE
CHIRURGISCHE KLINIEK. DAARVOOR IS HET GEHELE MONUMENT
OVERGEZET OP VIJZELJUKKEN EN VERVOLGENS WEER OP DE
NIEUWE KELDERCONSTRUCTIE GEPLAATST. COMPLEXE CIVIELE
TECHNIEK ONDER EEN RIJKSMONUMENT.
TEKST DANIËL VAN CAPELLEVEEN FOTO’S DANIËL VAN CAPELLEVEEN
MONUMENT BIJ ONDER-
KELDERING OVERGEZET
OP NIEUWE CONSTRUCTIE
84-85-86-87-88-89_crux.indd 85 27-08-21 09:57