Pagina 86 van: Bouwwereld #05/2021
86
VIJZELJUKKEN
Die techniek is onder andere terug te vinden in de manier
waarop het complex van de bestaande fundering gelift is en
op een tijdelijke ondersteuningsconstructie van vijzeljukken is
geplaatst. Deze ondersteuning bestaat uit groutinjectiepalen
(Waal-Compact-Palen) met daaroverheen vijzelbalken. De sta-
len buispalen zijn gemiddeld 23 meter lang, staan op de tweede
zandlaag en zijn links en rechts van de dragende muren aange-
bracht. De ondersteuningsconstructie ligt op de palen waarbij
de jukken via gezaagde sparingen door de dragende wanden
zijn aangebracht. In de bovenzijde van de sparing is een stalen
druk-verdeelplaat geplaatst, waarmee de spanning gespreid in
het metselwerk kon worden gebracht. De truc op dat moment
was om te bepalen met hoeveel kracht de jukconstructie ‘opge-
vijzeld’ moest worden om de belasting uit het gebouw over te
nemen. Met te weinig kracht zou bij het verwijderen van de oude
fundering het pand zakken, terwijl bij te veel kracht het gebouw
lokaal omhoog zou worden gedrukt met schade als gevolg. Door
de uitvoering in kleine stapjes te doen, goed te monitoren en
ervaringen mee te nemen naar de volgende fases, is het ge-
bouw zonder schade op de nieuwe funderingspalen geplaatst.
Toen het pand eenmaal op de nieuwe palen stond, konden de
gemetselde funderingsbalken en houten paalfundering eronder
veilig worden verwijderd.
CONSTRUCTIEVE VEILIGHEID
Al met al een ingewikkeld proces omdat het gebouw nergens
hetzelfde is en bovendien vaak ook anders dan verwacht. Bel-
jaars: “Omdat we onder een bestaand pand werken moet ie-
dereen zich goed realiseren in welke fase van het stappenplan
hij zit. Elke handeling moet in de juiste volgorde en in de juiste
fase uitgevoerd worden. Dit besef is cruciaal voor een veilige
uitvoering en het voorkomen van schade. Constructieve veilig-
heid is op dit project dan ook binnen alle gelederen tot speer-
punt verheven.”
Een complexe klus als deze vergt een integraal uitgewerkt plan.
In een vroeg stadium heeft de bouwcombinatie samen met de
constructeur en de geselecteerde partners gezorgd voor een
compleet plan en een uitvoerbaar ontwerp. Maar bij een derge-
lijk oud pand is het welhaast een zekerheid dat je ergens voor
verrassingen komt te staan. Om deze verrassingen in het pand
het hoofd te bieden was er tijdens de werkzaamheden nauw
contact met hoofdconstructeur Van Rossum Raadgevende In-
genieurs. Beljaars: “Zo kwamen we bijvoorbeeld een spouw-
muur tegen, terwijl we dachten dat die massief was. Dat soort
ontdekkingen vraagt een voortdurende wisselwerking tussen
constructeur, uitvoering en partners. Mede door die intensieve
samenwerking is het zo goed gegaan dat we tot het eind van
Plattegrond van de
begane grond van de
nieuwe universiteits-
bibliotheek. (Beeld:
MVSA Architects)
Doorsnede van de
nieuwe universi-
teitsbibliotheek.
In het midden het
overdekte atrium. De
stalen overkapping
strekt zich uit over
de bestaande con-
structie. De draag-
constructie van de
overkapping loopt
door tot aan de kel-
dervloer via een vide
in de beganegrond-
vloer. (Beeld: MVSA
Architects)
84-85-86-87-88-89_crux.indd 86 27-08-21 09:57