Pagina 91 van: Bouwwereld #05/2022
91
1 Een sample van
een Leko element,
aan één kant afge-
werkt met gipsplaat,
aan de andere kant
met extra isolatie.
2 Beproeving van de
geheimzinnige gepa-
tenteerde verbin-
ding. Duidelijk zijn
de ribbels te zien
die in het hout zijn
gefreesd.
STREAMER
nu 40 werknemers, en dat is nog maar het begin. Ze zien er de
dingen graag groot. “De luchtvaart is verantwoordelijk voor 2
procent van de koolstofuitstoot ter wereld. De gebouwde omge-
ving voor 40 procent”, motiveert Gerber zijn overstap naar deze
voor hem nieuwe branche.
OERSTERKE HOUTVERBINDINGEN
Het basisidee van Leko Labs: heb je wel massieve gelijmde pla-
ten hout nodig om de constructieve prestaties van CLT te ha-
len? Waar je voor ramen en deuren weer gaten in moet zagen?
En als dat niet het geval is, is het dan niet zonde van al dat hout?
En kun je op de plek waar nu hout zit niet beter hoogwaardiger
isolatiemateriaal aanbrengen? Zou dat ook niet beter zijn tegen
akoestische trillingsoverlast?
De vragen stellen is ze beantwoorden. De kern van de oplos-
sing: een raamwerk van lamellen van hoogwaardig gevingerlast
douglas, momentvast verlijmd én geschroefd op de verbindin-
gen. Het raamwerk heeft behalve verticale lamellen ook hori-
zontale lamellen. Daartussen bevindt zich isolatiemateriaal van
geperste houtvezel. Aan beide zijden van het element kan naar
believen isolerend of brandwerend plaatmateriaal worden aan-
gebracht. Over de precieze uitvoering van die verbinding doet
Gerber geheimzinnig, hoewel het volgens hem gepatenteerd is.
“Dat onderscheidt ons product duidelijk van houtskeletbouw-
elementen. Doordat bij ons de verbindingen zo sterk zijn kun-
nen we constructief bouwen met deze elementen, ook boven
de zeven verdiepingen.” Uit foto’s blijkt dat de verbindingen ver-
sterkt worden door in het hout gefreesde ribbelstructuren die in
elkaar grijpen.
MAATWERK DANKZIJ SOFTWARE
De elementen kunnen, net als hsb wanden, precies op spe-
cificatie gemaakt worden, met raam- en deurpartijen er al in.
Gerber: “Dat is een groot verschil met CLT, waar je die gevel-
openingen uit moet zagen, met de zaagresten kun je dan ver-
volgens niets meer. En wat denk je van akoestiek? Omdat het
geen massief hout is speelt het trillingsaspect veel minder. Ge-
luid plant zich veel minder voort door isolatiemateriaal dan door
hout. De elementen zijn lichter dan CLT, maar minder gevoelig
voor de akoestische problemen.”
Het basisproduct is niet het enige dat bijzonder is aan Leko
Labs. Het bedrijf ontwikkelde software die heel precies bere-
kent welke uitvoering van de wand nodig is op welke plek van
een gebouw. Ook kan die software gebouwen die zijn uitgere-
kend op ander materiaal – lees: beton of kalkzandsteen – omre-
kenen naar de toepassing van de Leko-elementen. Gerber: “Je
1
2
kunt het raster van onze elementen heel fijnmazig maken. Dan
wordt het element aanzienlijk sterker. Maar je kunt de lamellen
ook verder van elkaar plaatsen. Dan neemt de sterkte af, maar
die heb je op de bovenste verdiepingen ook minder nodig. Zo
houden we de muren overal even dik, maar kan de sterkte vari-
eren afhankelijk van de plaats waar het element geplaatst gaat
worden in de constructie.” Dat scheelt in materiaalgebruik, dus
ook de inzet van hout. Het scheelt ook in de kosten. En volgens
Gerber kan er in vergelijking met beton aanzienlijk smaller gedi-
mensioneerd worden, wat grotere benutbare oppervlakten ople-
vert, tot wel 10 procent meer vergeleken met traditionele bouw.
DIGITAL TWIN
Gerber: “We werken dus niet met een kit-of-parts, een gelimi-
teerd aantal elementen waaruit je bij je ontwerp kunt kiezen,
maar we werken juist andersom: ontwerp maar een gebouw zo-
als je dat wil, en wij rekenen de elementen om, geoptimaliseerd
90-91-92_materiaalinnovatie.indd 91 25-08-2022 15:03