Pagina 26 van: Bouwwereld #06/2021
26
der Adhd en noem maar op. en het is niet zo dat ik dénk dat
dat zo is. er zijn tal van wetenschappelijke onderzoeken die het
aantonen. en dan gaat het niet om een beetje winst, je hebt het
over tientallen procenten. dat gegeven is bijvoorbeeld interes-
sant in de utiliteitsbouw. Als je een kantoor hebt met honderd
werknemers waarin door een biofilisch ontwerp het ziektever-
zuim en de productiviteit 10 tot 15 procent gunstiger uitpakken,
dan zijn de kosten van de natuur terug in het ontwerp brengen
een schijntje. en dan heb ik het nog niet gehad over zoiets als
presentisme: aanwezig zijn, maar niks doen omdat je geestelijk
helemaal doodgeslagen bent door je omgeving. in een biofilisch
gebouw ligt dat heel anders, omdat zaken als groen, daglicht,
frisse lucht, kleur, materiaalgebruik, zicht en uitzicht veel beter
met elkaar in balans zijn. dat bevordert het gevoel van welbe-
vinden van de gebruikers waardoor ze over de hele linie beter in
hun vel gaan zitten.”
Als biofilische gebouwen dan echt zoveel beter zijn dan
reguliere gebouwen, waarom worden ze dan niet massaal
neergezet?
“ik denk omdat het bij biofilisch om zachte waarden gaat. Bij
zonnepanelen weet je precies wat ze kosten, hoeveel er op
een dak gaan en wat ze per jaar opbrengen. je kunt dus snel
en eenvoudig uitrekenen wat de terugverdientijd is. Biofilisch
is daarentegen heel zacht. Als je een bruut van een manager
hebt, dan kun je nog zoveel natuurlijke materialen toepassen,
maar ga je nog ziek naar huis. en als de productiviteit omhoog
moet, zegt zo’n figuur dat je dan maar harder moet werken. dat
je dat ook kunt bereiken met een beter gebouw, komt kennelijk
niet op bij de organisatie. overtuigende argumenten aandragen
voor een biofilisch ontwerp is daarom best lastig. wat wij in de
praktijk zien, is dat met name in de zorg- en onderwijsgebouwen
er het meeste begrip is voor zachte waarden. in de zorg is men
dagelijks bezig met gezondheid. daar zien ze dat als er meer
groen in en rond een gebouw is en patiënten een prettig uitzicht
hebben, ze eerder uit het ziekenhuis ontslagen kunnen worden.
onderwijs is dagelijks bezig met mensen en hoe ze door een
betere omgeving het leren kunnen stimuleren. dat geldt helaas
niet voor de gemiddelde bedrijven waar de productiecijfers ge-
haald moeten worden.”
koploper
Wat speelt er naast onbegrip nog meer als je overtuigende
argumenten wilt aandragen voor een biofilisch ontwerp?
“wat verder meespeelt, is dat het niet gewaardeerd wordt in
tenders en aanbestedingen. het komt zelden voor dat een ge-
meente een tender uitschrijft waarin om het gezondste gebouw
wordt gevraagd, of een omgeving die door zijn ontwerp en ma-
teriaaltoepassing aantoont dat de ambtenaren productiever en
gezonder zullen gaan zijn. de meeste ontwikkelaars hebben ook
niets met de materie. voor hen is een gebouw handel met een
zo hoog mogelijke opbrengst. waar je biofilische ontwerpen wel
goed over het voetlicht krijgt, is bij projecten waar de eigenaar
ook de gebouwgebruiker is. daar worden biofilische argumen-
ten wel verstaan.”
Kun je daar een concreet voorbeeld van geven?
“het stadskantoor in venlo is een mooie uitzondering op de
regel. het is een ontwerp van kraaijvanger Architects en ge-
maakt vanuit de cradle to cradle-filosofie. in wezen is het een
heel biofilic gebouw. er is veel hout toegepast, het heeft natuur-
lijke ventilatie en een prachtige groene gevel. dat resulteerde
in een comfortabele en gezonde werkomgeving. je ziet dat het
ziekteverzuim er enorm is afgenomen. de meerkosten van het
gebouw zijn door de gemeente betaald met de redenering dat
het ziekteverzuim en het personeelsverloop minder worden en
de productiviteit toeneemt. en dan heb je het over miljoenen als
je het afzet tegen de jaren dat het gebouw in gebruik is. dat is
wat mij betreft een uitstekend voorbeeld van financiële winst
door goede architectuur.”
“een ander voorbeeld is de ecologische tandartspraktijk in mid-
denmeer die wij ontwierpen. de opdrachtgever had te maken
met een groeiend aantal patiënten en moest uitbreiden. nadat
hij gelezen had over het concept van de healing environment
was hij vastbesloten zijn patiënten voortaan als gasten te ont-
vangen en te behandelen in een gezondere, meer natuurlijke
omgeving. daglicht en hout zijn dan ook volop aanwezig in het
interieur. het gebouw is opgebouwd uit hout en grote delen van
het interieur zijn afgewerkt met inlands grenen. de witte natuur-
lijke leemstuc op de andere muren zorgt ervoor dat het daglicht
op een zachte manier vanuit allerlei hoeken het gebouw bin-
nenvalt. de mensen die er binnenkomen voelen zich er op hun
‘Biofilisch gaat over de link tussen ons mensen en de
natuur. naarmate die link nadrukkelijker in een ontwerp
tot uitdrukking komt, voelen we ons Beter’
24-25-26-27-28-29_koploper.indd 26 27-09-21 09:39