Pagina 69 van: Bouwwereld #06/2021
69
NameNmoNumeNt
H
et Nederlands Auschwitz Comité selecteerde Rijn-
boutt als coördinerend en uitvoerend architect voor
de realisatie van het Nationaal Holocaust Namenmo-
nument. De taak van Rijnboutt was om met hun ken-
nis van de lokale bouwpraktijk het Amerikaanse ‘Studio Libes-
kind’ te ondersteunen en het ontwerp uit te werken binnen de
Nederlandse wet- en regelgeving. Voor een zo soepel mogelijke
realisatie, werd verder samenwerking gezocht met een con-
structeur, een metselwerkspecialist en een restauratiebouwbe-
drijf. Om het monument goed in de locatie in te passen, werd
Rijnboutt ook gevraagd voor het landschapsontwerp. Studio Li-
beskind bleef verantwoordelijk voor de esthetische begeleiding.
Ruim 102.000 stenen
De muren van het Nationaal Holocaust Namenmonument be-
vatten ruim 102.000 stenen die staan voor de mensen uit Ne-
derland die tijdens de Holocaust zijn omgekomen en geen eigen
graf of plek hebben. Het monument ligt aan de Weesperstraat in
Amsterdam. Petrouschka Thumann is senior landschapsontwer-
per bij Rijnboutt en was verantwoordelijk voor de inpassing van
het monument binnen de stedelijke context. “Het monument is
ontworpen door Daniel Libeskind. Hij bedacht de muren met
namen en de vier objecten van spiegelend roestvast staal, die
samen het Hebreeuwse woord ‘In herinnering’ vormen. We wil-
den het monument zijn vanzelfsprekende plaats in de stad ge-
ven. Het moest op zijn plek landen. Dan moet je goed nadenken
over zaken als welk materiaal rondom de muren komt, welke
bomen je gaat planten, hoe je de aansluiting op de straat en
het park aan de achterzijde maakt, hoe je de hoogteverschillen
overbrugt en noem maar op. Zo hebben we opnieuw een trap
aan de achterzijde moeten maken en een hellingbaan richting
gracht. Al die fijne nuances zorgen ervoor dat het monument zijn
goede plek krijgt en op een logische manier in de bestaande
context staat. Landschap behelst in dit geval veel meer dan zorg
voor de aanplanting.”
VeRhaRding Rondom
Een van de lastigste zaken bij dit project was volgens Thumann
de verharding rondom de muren met namen. “We wilden een
egaal vlak creëren dat goed zou afwateren, omdat je liever geen
plassen water hebt na een forse regenbui. De ruimte rondom
het monument is vrij beperkt, terwijl het de bedoeling is dat
wandelaars er goed doorheen kunnen lopen, ook op hoge hak-
ken of met rollators of een rolstoel. Het moest daarom zo leeg
mogelijk blijven. Het materiaal van de verharding moest dus én
recht doen aan het beeld dat het monument oproept én aan de
Schets en model
van het Holocaust
Namenmonument
door Studio Libes-
kind. (Afbeeldingen:
Studio Libeskind)
functie én aan de eisen van comfort. Dat te vinden was best wel
een uitdaging.”
Uiteindelijk kwam Thumann uit op halfverharding in de vorm
van gemalen natuursteen: Stabilizer van ecoDynamic. Het is
een mengsel van grijs met een bruin/beige in een verhouding
van 30/70, speciaal voor dit project gemaakt. Zo ontstond een
kleur die goed aansluit bij de kleur van de bakstenen in de muur
en het natuursteen aan de voet van de wanden. “Het fijne van
dat materiaal is dat het duurzaam is en water goed doorlaat en
bestand is tegen vorst. Bovendien versterkt het materiaal het
parkachtige gevoel dat ons voor ogen stond.”
de juiste bomen
Een ander praktisch voordeel van de gemalen natuursteen is
dat je het makkelijk kunt wegscheppen voor het geval er re-
paraties aan het drainagesysteem of aan kabels en leidingen
nodig mochten zijn. Naderhand kun je het materiaal terugleg-
gen zonder dat je zichtbare kleurverschillen ziet. Dat lukt bij as-
66-67-68-69-70-71-72-73_namenmonument.indd 69 27-09-21 11:02