Pagina 30 van: Bouwwereld #06/2022
30
praktijk veel vragen krijgen waar we nog geen antwoord op heb-
ben. Dan kom je in een spagaat terecht. Gaan we ervoor zorgen
dat we op die vragen wél antwoord kunnen geven? Dan komen
we aan onze innovatieplannen en dat willen we niet. Daarom is
het de hele tijd afwegen hoe ver we moeten gaan om toch nog
de eigen doelstellingen te kunnen halen. Dat is een grote uit-
daging die nu al een hoop positieve dingen heeft opgeleverd.”
Hoe dan? Maak dat eens concreet.
“Neem de nutspartijen. Wat zij normaal gesproken nodig hebben
in het proces voordat ze starten, is informatie over de plaats van
de voordeur, de meterkast, het aantal zonnepanelen, de grootte
van de woningen et cetera. En dan komen wij met een plan voor
119 woningen zonder dat we weten waar ze precies komen,
hoe ze worden gepositioneerd, of het hoog- of laagbouw is. Dat
wisten we allemaal niet, en nog steeds niet voor álle woningen,
toen we in gesprek gingen met de nutsbedrijven. Tegelijkertijd
heb je wel een infratraject nodig om überhaupt grond bouwrijp
te kunnen gaan maken. De nutsbedrijven zeiden aanvankelijk:
kom maar terug als je precies weet hoe die 119 woningen eruit
komen te zien. Toen zijn we met ze in gesprek gegaan: dit is onze
ambitie, hoe kunnen we die met elkaar mogelijk maken? Dan
kom je in een heel andere dynamiek terecht. Uiteindelijk zijn we
samen tot een smart grid gekomen, waarbij wij de flexibiliteit be-
houden die we nodig hebben en de nutspartijen toch een basis
kunnen leggen.
Vanuit deze ervaring hebben we een nieuwe energiestrate-
gie ontwikkeld, waarmee je veel efficiënter kunt omgaan met
de ruimte in de stad; uit onderzoek komt een ruimtebesparing
van 12 procent naar voren. Als je dat projecteert op de verdich-
tingsopgave van een stad als Eindhoven, dan is dat pure winst.
Bovendien kun je met deze methode nutspartijen al veel eerder
aan het werk zetten, wat in het bouwproces een versnelling op-
levert van meer dan dertig weken. Dat zet ons ook weer aan het
denken; als wij dit hier voor elkaar krijgen, waarom dan niet op
andere plekken in de stad? Gaandeweg het bouwproces loop je
tegen uitdagingen aan, kom je niet verder binnen het bestaande
systeem en ga je met elkaar omdenken. Een jaar geleden had-
den Jos en ik niet kunnen bevroeden dat we zo’n traject met
de nutspartijen zouden doorlopen en tot een dergelijk resultaat
KOPLOPER
zouden komen. Zulke botsingen met het systeem leiden vaak tot
de mooiste oplossingen.”
En de bewoners dan, wat is hun rol in het LAB?
“Naast de TU Eindhoven en Fontys als kennispartners, de ge-
meente, de provincie en de bedrijven die gaan experimenten,
zijn de bewoners voor ons heel belangrijk – eigenlijk tot onze
verrassing. Toen we vorig jaar naar buiten traden met het LAB,
waren we overrompeld door alle positieve reacties die we van
de inwoners van Eindhoven kregen. Mensen willen iets voor de
volgende generaties betekenen, denken gewoon graag mee of
geven aan in een experimentele omgeving te willen wonen, nog
voordat ze überhaupt weten wat er precies gebouwd gaat wor-
den. Aanvankelijk waren we er niet op ingericht om met burgers
in gesprek te gaan, maar omdat er zoveel vraag was, hebben
we een burgerdenktank georganiseerd die we aan de voorkant
betrekken bij de experimenten. Anders dan in de reguliere pro-
jectontwikkeling denken inwoners mee, echter zonder te weten
of ze straks wel een woning gaan krijgen. Wie uiteindelijk een
woning krijgt in het LAB, hangt af van het experiment en wie we
daarvoor nodig hebben: jong of oud, alleenstaand of niet. Het
kan dus voorkomen dat het een hele tijd duurt voordat er een
experiment plaatsvindt dat matcht met een bepaalde persoon uit
de burgerdenktank. Dat vind ik persoonlijk wel spannend, want ik
wil die mensen graag een thuis kunnen bieden.”
Wanneer is Living LAB 040 geslaagd?
“Als we hebben geleerd. En dat betekent dat we successen heb-
ben behaald, maar ook dat we hebben gefaald. Want juist in de
dingen die níét lukken, zitten vaak hele grote lessons learned.
Alles wat we leren, dus ook onze brilliant failures, zullen we open
en breed delen, zodat we de bouwsector een kennisimpuls kun-
nen geven. Daarnaast: er zijn nu zoveel crises tegelijk gaande…
Ik hoop dat we na vijftien jaar kunnen zeggen dat we iets hebben
uitgevonden wat bijdraagt aan een oplossing die écht impact
heeft. Bijvoorbeeld op de wooncrisis.”
Tijdens de Dutch Design Week, die van 20 t/m 30 oktober 2022
in Eindhoven plaatsvindt, worden er op terrein van het Living
LAB 040 rondleidingen gegeven. n
‘JUIST IN DE DINGEN DIE NÍÉT LUKKEN, ZITTEN VAAK HELE GROTE
LESSONS LEARNED’
26-27-28-29-30-31_koploper.indd 30 30-09-2022 13:09