Pagina 35 van: Bouwwereld #07/2022
35
COLUMN
DDe maatschappelijke positie van de conformiteit beoordelen-de instellingen en het werk van de door hun gecertifi ceerde organisaties op het snijvlak van ‘publiek en privaat’, zorgt er-voor dat belanghebbende partijen een gerechtvaardigd ver-trouwen kunnen hebben in alle uitgegeven certifi caten en keurmerken. De markt heeft andere belangen dan de over-heid. Het belangrijkste doel van de markt is doorgaans om maximale winst te behalen, terwijl de overheid voornamelijk een maatschappelijk doel nastreeft, zoals handhaving van orde en stabiliteit.
DE ASBESTSECTOR
In 2012 heeft de toenmalige minister van Sociale Zaken
en Werkgelegenheid (SZW) in diverse werkvelden in de as-
bestsector ‘Zelfregulering van de markt’ toegestaan omdat de
overheid niet goed in staat bleek om zelf strafbare uitingen
te voorkomen en daders op te sporen. Bij zelfregulering door
de markt laat de overheid het initiatief voor het schrijven van
regelgeving en werkvoorschriften volledig over aan de markt.
De overheid stelt zich neutraal op tegenover de inhoud van de
overeengekomen regels, zolang deze regels niet in strijd zijn
met Europese en nationale regels. Met zelfregulering is in de
asbestsector een geprivatiseerd stelsel van regelgeving en
handhaving opgezet in (tot op heden) 24 certifi catieschema’s
in 7 werkvelden.
Een decennium later blijkt dat in vele werkvelden deze zelf-
regulering volledig is vastgelopen in enkel (markt)belangen,
zijn werkzaamheden onbetaalbaar geworden, zijn innovaties
stilgevallen en wordt er meer gestuurd op basis van angst dan
op de daadwerkelijke risico’s. Bijna alle private certifi catie-
schema’s zijn niet interdepartementaal ontwikkeld en vastge-
steld en vele ervan confl icteren zelfs met wet- en regelgeving.
DE BOUWSECTOR
Bovenstaande kun je een-op-een overzetten naar het minis-
terie van BZK en de Wet kwaliteitsborging voor het bouwen
(Wkb). We laten het toezicht op het bouwen over aan private,
commerciële kwaliteitsborgers. We tuigen een Toelatings-
organisatie kwaliteitsborging bouw op die tot taak heeft het
beoordelen van toetsingsinstrumenten van commerciële in-
strumentaanbieders en het toezicht houden op die kwaliteits-
MARKTPARTIJEN REGEREN
borgers die in de circa 340 gemeenten actief zullen zijn. De
commerciële instrumentaanbieders moeten nagaan of een
kwaliteitsborger hun instrument correct toepast.
Dit zou moeten leiden tot uitspraken dat er een gerechtvaar-
digd vertrouwen is dat het bouwwerk voldoet aan het geslo-
ten contract tussen opdrachtgever en opdrachtnemer met als
ondergrens de publiekrechtelijke eisen die voor dat bouw-
werk gelden. Gelooft u het zelf?
De wet schrijft voor dat voorafgaand aan de bouw door de
vergunninghouder een risicobeoordeling moet worden ge-
maakt ten genoegen van de gemeente. Maar wat blijkt: de
private partijen hebben afgedwongen dat de private kwa-
liteitsborger daarover gaat. De wet schrijft voor dat er een
overdrachtsdossier moet komen tussen aannemer en op-
drachtgever op basis waarvan kan worden beoordeeld of aan
alle contractvoorwaarden is voldaan. Hoezo verschijnt er een
NPR 8092 “consumentendossier” die niet de invulling is van
de wet? Hoezo een NTA “Goed en deugdelijk werk” zonder
dat alle belanghebbenden daarover in consensus hebben
kunnen besluiten. De inhoud van beide documenten is overi-
gens technisch inhoudelijk ver onder de maat.
De wet schrijft ook voor dat de vergunninghouder/melder een
dossier bevoegd gezag moet overleggen aan de gemeente
op grond waarvan de gemeente inhoudelijk moet kunnen be-
oordelen of het bouwwerk in gebruik mag worden genomen.
Hoezo willen de private partijen de invulling van dat dossier
bij NTA bepalen? De noodzakelijke inhoud is de bevoegdheid
van het lokale bevoegd gezag.
De markt (lees TLoKB, instrumentaanbieders en kwaliteits-
borgers) heeft andere belangen dan de overheid.
We zien nog voor de inwerkingtreding dat de verdere uit-
werking van de Wkb alle kenmerken vertoont van de inmid-
dels onder het vergrootglas liggende asbestsector. Dat zien
we ook in de hoge kosten die in rekening worden gebracht
door de private partijen. De al in 2011 aangereikte oplossing
(ETT), vergelijkbaar met de automobielbranche, wordt door de
private partijen en het ministerie met oneigenlijke argumen-
ten terzijde geschoven vanwege die belangen, ondanks de
unaniem aangenomen motie in de Tweede Kamer.
Dr. ir. N.P.M.
Scholten
Senior expert bij
Expertisecentrum
Regelgeving Bouw
35_columnnico.indd 35 03-11-2022 15:07