Pagina 77 van: Bouwwereld #07/2022
77
C
arissa Ten Tije is een van de designers die de
meest onaantrekkelijke materialen – ons huis-
houdelijk afval – kan transformeren in een prach-
tig terrazzo bankje of in tegels waarin je juist de
schoonheid van het afval kunt zien.
Dat bankje ontwikkelde ze van gewassen bodemas, het niet-
brandbare restant van huishoudelijk afval nadat het de verbran-
dingsoven is ingegaan.
Met haar project getiteld Bottom Ash heeft de ontwerper een
missie: ze wil de manier veranderen waarop we naar een residu
zoals bodemas kijken. “Ik wil ‘afval’ transformeren naar een es-
thetisch materiaal, een kostbare grondstof met potentie”, zegt
ze. “Ik creëer mogelijkheden voor dit soort nieuwe circulaire
hulpbronnen en materialen als alternatief voor de beperkte na-
tuurlijke grondstoffen die de aarde verder uitputten. Daarnaast
kan bodemas, verwerkt tot esthetische producten, heel goed als
conversation piece fungeren”, meent de onderzoekende ont-
werper van Studio CTT in Rotterdam.
57,5 KG BOTTOM ASH
Al haar projecten beginnen met een nieuwsgierigheid naar ma-
terialen en productieprocessen. Bottom Ash begon eveneens
met een simpele fascinatie voor wat er met haar eigen huishou-
delijk afval gebeurt nadat het op de vuilnisberg terecht komt.
Waarom verschuiven we het probleem naar tal van afvalbergen
zoals op de Maasvlakte waar het afval blijft liggen of in de grond
verdwijnt? En wat gebeurt er met het residu nadat het afval in
een afval-energiecentrale is verbrand? Ze rekende uit dat 25
% van wat verbrand wordt als bodemas overblijft en dat een
Fotobijschrift kleur
Carissa ten Tije startte in 2019
haar Studio CTT
STREAMER
MATERIAALINNOVATOR
persoon in Nederland gemiddeld 57,5 kilo bodemas per jaar
produceert. De berg huishoudelijk afval die een mens weggooit
is uiteraard vele malen groter, namelijk 230,3 kilo. Ook ontdekte
ze dat er slechts minimale oplossingen voor het overgebleven
bodemas bestaan; het wordt voornamelijk gebruikt in de beton-
industrie voor stoeptegels en klinkers. “Zonde”, vindt ze, “het is
zo’n rijk en esthetisch materiaal dat bovendien zeer duurzaam is
omdat je het eindeloos kunt recyclen.”
ONDERZOEK EN BOEK
Ingenieur Bert Oudenhoven van Afval- en energiecentrale
Twence in Hengelo zorgde voor de kick-off van Ten Tijes on-
derzoek. Het leidde tot haar afstudeerproject in 2019 en tot
de start van haar Studio CTT. Dat jaar toonde ze het bankje
als tastbaar resultaat van haar research tijdens Dutch Design
Week in Eindhoven. Destijds toonde slechts een kleine doel-
groep interesse in gebruik van afvalstoffen als grondstof en was
de maatschappelijke druk op de klimaatproblemen nog niet zo
groot als nu, meent ze.
Het onderzoek naar de waarde van wat een grijze, levenloze
massa lijkt te zijn, de vele experimenten, aangepaste receptu-
ren, productiemethoden, soorten bindmiddelen en de huidige
en toekomstige toepassingen, documenteerde de ontwerper in
een boek getiteld 57,5 kg BA. Van die hoeveelheid kun je één
Bottom Ash-bankje maken.
Het onderzoek loopt door, parallel aan haar andere projecten
zoals Sodalime dat in de Kazerne deel uitmaakt van Dutch De-
sign Week 2022. Ze heeft haar focus gericht op terrazzo vloe-
VEEL ONTWERPERS ZIJN UITERST CREATIEF ALS HET GAAT
OVER MATERIAALINNOVATIES OF HET OP EEN NIEUWE MANIER
GEBRUIKEN VAN BESTAANDE MATERIALEN. ZO IS MYCELIUM
EEN PERFECT ISOLEREND BOUWMATERIAAL, WORDEN UIT PFAS-
VERVUILDE GROND SCHONE BAKSTENEN OF VAN GEBAGGERD
ZEESLIB KERAMISCHE GEVELPRODUCTEN GEMAAKT. CARISSA TEN
TIJE MAAKT TERRAZZO TEGELS EN BANKEN VAN BODEMAS.
TEKST VIVEKA VAN DE VLIET
STUDIO CTT MAAKT
TERRAZZO MET BODEM-AS
76-77-78_materiaalinnovator.indd 77 03-11-2022 15:15