Pagina 23 van: Bouwwereld #08/2022
23
KOPLOPER
wel een LEED-certificaat dat uit Amerika kwam (Leadership in
Energy and Environmental Design, red.). In Nederland ontstond
toen de GreenCalc-score en die was opeens de benchmark voor
het huurcontract tussen ontwikkelaar/belegger en de gebruiker.
Zou je er niet aan voldoen, dan zou je aftrek van de huur krij-
gen. Opeens ontstond er een juridische en financiële prikkel die
duurzaamheid afdwingbaar maakte. Het was een kantelpunt in
het denken over duurzaamheid waarbij financiën en juridische
kaders net zo’n belangrijke rol speelden als techniek en materi-
aal. Deze omslag werd veroorzaakt door An Inconvenient Truth,
de Amerikaanse documentairefilm uit 2007 over de opwarming
van de aarde. Tot die tijd was er nauwelijks interesse vanuit op-
drachtgeverskant voor duurzaamheid.”
Wat is voor jou de ideale opdrachtgever?
“Opdrachtgevers die over de toekomst nadenken. Doordat duur-
zame en innovatieve architectuur het specialisme is van ons bu-
reau, bevinden wij ons in de bevoorrechte positie dat we afge-
lopen jaren meerdere opdrachtgevers gehad hebben voor wie
duurzaamheid belangrijk was. Zij delen onze filosofie en willen
gebouwen die state of the art zijn op het gebied van duurzaam-
heid. Hun overtuiging is dat ze met een duurzaam gebouw op
de toekomst voorbereid zijn. Wat daarbij opvalt, is dat het vaak
geen corporate organisaties zijn, maar familie-achtige bedrijven
met een duidelijke visie en een beetje lef als het gaat om het
lange termijnrendement. Vaak houden ze een gebouw in bezit
in plaats van dat ze het ontwikkelen en doorverkopen. De op-
drachtgever is dan eindgebruiker en plukt dagelijks de vruchten
van duurzaamheid. Maar er is verandering op til. Het laatste half
jaar zie je opeens dat er nieuwe businesscases ontstaan omdat
beleggers moeten of willen voldoen aan SDG’s, de Sustainable
Development Goals (zeventien doelen om van de wereld een
betere plek te maken in 2030, red.) en aan de Europese duur-
zaamheidsregelgeving. Dat laat de vraag kenteren. Gebouwen
moeten duurzamer zijn dan het Nederlandse Bouwbesluit eist.
Daar komt bij dat opdrachtgevers met de huidige energieprijzen
wel zullen moeten. Daarmee is duurzaamheid ineens ook een
financiële incentive voor iedereen geworden. Als je wilt dat je
huurders hun huur blijven betalen, moet je een gebouw realise-
ren dat ervoor zorgt dat hun energierekening binnen de perken
blijft, maar het liefst een energieleverend gebouw.”
Waar zit de meeste weerstand als het om duurzame innova-
tieve architectuur gaat?
“De meeste weerstand tegen innovaties komt doordat opdracht-
gevers dat best spannend vinden. Er zit altijd een risicofactor in
innoveren. En duurzaam bouwen is ogenschijnlijk iets duurder.
Op dit moment ontwerpen we voor een woningbouwvereniging
houten huizen. De bouwkosten daarvan liggen rond de 10 pro-
cent hoger dan bij ‘conventionele’ bouwmaterialen. De weer-
stand zit dan niet zozeer in het feit dat ze niet willen, als wel dat
ze moeten kunnen verantwoorden waarom ze duurdere wonin-
gen willen maken. Financieel gezien is dat op dit moment nog
lastig uit te leggen, omdat aan duurzaamheid vooralsnog alleen
zachte waarden kunnen worden gekoppeld. Zoals een aange-
naam binnenklimaat, het welzijn en de gezondheid van mensen
en de voordelen voor de natuur. Dat verhaal is uitlegbaar binnen
een privébedrijf dat social embedded is. Maar een opdrachtgever
als een woningbouwvereniging moet verantwoording afleggen
en dat valt niet altijd mee. En zeker niet als het om beursgeno-
teerde bedrijven gaat die verantwoording moeten afleggen aan
de aandeelhouders. Daar staat de shareholder value bovenaan
en als je dan 10 procent meer wilt uitgeven aan een gebouw, en
je verdient dat in tien jaar terug, dan redeneert de shareholder
dat hij over tien jaar die aandelen misschien niet meer in porte-
feuille heeft en nu zijn dividend wil hebben. Dat kortetermijnden-
ken veroorzaakt grote problemen bij het duurzaam maken van de
gebouwde omgeving.”
Hoe krijg je een opdrachtgever dan toch zo ver dat die inves-
teert in een ontwerp waarin zachte waarden als de gezond-
heid en het welzijn van mensen centraal staan?
“Stel dat je honderd man tewerkstelt in een gebouw en dat je
rond de 10 miljoen aan salaris kwijt bent per jaar. Als die men-
sen door een goed ontwerp veel productiever, gelukkiger en
minder vaak ziek zijn, dan heb je die extra investering makkelijk
in tien jaar terugverdiend. Combineer je dat met duurzaamheid,
dan krijg je een rekensommetje dat laat zien dat een gezond en
IN DE COMMUNICATIE MET ONZE OPDRACHTGEVERS VINDEN WIJ
HET HEEL BELANGRIJK OM HUN ANGST WEG TE NEMEN VOOR
INVESTEREN IN DUURZAAMHEID
20-21-22-23-24-25_koploper.indd 23 09-12-2022 16:01