Pagina 63 van: Bouwwereld #08/2022
230x270_basis.indd 1 01-10-19 13:43
Ontvang acht keer per jaar:
– Projectinformatie en de mens achter
de realisatie van de projecten.
– Inspirerende bouwtechnische en
architectonische oplossingen
– Inzicht in hoe verschillende disciplines
in de bouw samenwerken.
De wereld achter
architectuur en bouwtechniek
Wilt u meer weten over Bouwwereld en de
mogelijkheden om Bouwwereld het hele jaar
door te ontvangen?
Bouwwereld.nl/abonneren
088 – 2266648
PAUL DE RUITER,
OPRICHTER PAUL DE
RUITER ARCHITECTS
‘HET GAAT ME NIET OM
RECORDJACHT, MAAR
OM BEWIJSLAST’
20 21
GEBOUWEN MAKEN MET ZO MIN MOGELIJK MIDDELEN, DAT PROPAGEERT PAUL DE RUITER
AL SINDS HET BEGIN VAN ZIJN LOOPBAAN ALS ARCHITECT. HET LIEFST WERKT HIJ MET
OPDRACHTGEVERS DIE OVER DE TOEKOMST NADENKEN. DE AFGELOPEN JAREN HAD HIJ
MEERDERE OPDRACHTGEVERS DIE ZIJN FILOSOFIE DEELDEN EN GEBOUWEN WILDEN
DIE STATE OF THE ART ZIJN ALS HET OM DUURZAAMHEID GAAT. DE MEESTE WEERSTAND
TEGEN INNOVEREN LIGT VOLGENS HEM IN HET FEIT DAT OPDRACHTGEVERS DAT BEST
SPANNEND VINDEN. ZOLANG HIJ DE SCEPTER ZWAAIT OVER ZIJN BUREAU ZAL HIJ
PROBEREN KOPLOPER TE BLIJVEN IN HET ONTWERPEN VAN DUURZAME GEBOUWEN.
TEKST PETER DE WINTER FOTO’S MARTIN WENGELAAR
Op de vraag wat hem drijft en motiveert, zegt architect Paul de
Ruiter nadrukkelijk duurzaamheid. Daarmee is hij al bezig sinds
de start van zijn promotieonderzoek The Chameleon Skin uit
1992. In dit onderzoek, dat nog steeds gaande is, stelt hij dat
gebouwen energie moeten produceren in plaats van consume-
ren. Dat ontlokte zijn promotor, architect en hoogleraar product-
ontwikkeling aan de TU Delft Mick Eekhout, de opmerking dat
hij die gebouwen dan misschien maar eens moest gaan realise-
ren om daar op te kunnen promoveren. De aanmoediging van
Eekhout was niet aan dovemansoren gericht. In 1994 begon
Paul de Ruiter zijn eigen bureau om gebouwen te ontwerpen die
energie konden produceren. Overigens bleek dat gemakkelijker
gezegd dan gedaan. Het viel in die tijd niet mee opdrachtgevers
te vinden die met duurzaamheid bezig wilden zijn. Maar het bloed
kruipt waar het niet gaan kan. De Ruiter bleef zijn aanvankelijke
missie trouw en ontwerpt tot op de huidige dag met succes ge-
bouwen waarin duurzaamheid centraal staat.
Begin jaren negentig liep je met je promotieonderzoek be-
hoorlijk op de troepen vooruit. Waar kwam de opvatting van-
daan dat je het in die richting moest zoeken?
“Iedereen zegt altijd: ‘Wat was je er vroeg bij’, maar dan zeg ik
op mijn beurt: ‘Waarom is iedereen er zo laat bij?’ Het was in die
jaren namelijk al bekend dat we het roer drastisch om moes-
ten gooien. De Club van Rome kwam in 1972 met het rapport
Grenzen aan de groei. Jimmy Carter publiceerde in 1980 The
Global 2000 Report to the President, een onderzoek naar wat
de gevolgen zijn van menselijk handelen op de leefomgeving.
Wetenschappers in Duitsland deden in die tijd een groot onder-
zoek naar duurzaamheid en economische ontwikkelingen. De
uitslagen van al die activiteiten waren ronduit zorgwekkend. Als
architect bracht mij dat bij de opvatting dat als een gebouw van
binnen en van buiten iets doet wat niet goed is voor de aarde en
haar bewoners dat het dan geen goed gebouw kan zijn. Dat is
van meet af aan mijn ontwerpopvatting geweest. Ik wilde duur-
zame, innovatieve gebouwen maken waarbij het geluk en de ge-
zondheid van mensen centraal staan en het welzijn van de aarde
geen geweld werd aangedaan.”
Heel nobel van je, maar begin jaren negentig waren er toch
nauwelijks technieken voorhanden waarmee je gebouwen kon
maken die energie produceren in plaats consumeren?
“Dat is dus een misvatting. Die technieken waren er weldege-
lijk. Zonnecellen bestonden toen al, ook op gevels. Warmte- en
koudetechnieken in de bodem bestaan al vijftig jaar, isolatiema-
teriaal was voorhanden en men wist toen ook al dat je circulair
zou moeten bouwen met niet vervuilende producten. Kortom: Al-
les wat we nu toepassen, was er dertig jaar geleden ook al. Er
is wat dat betreft niet veel nieuws bijgekomen behalve dan dat
zonnecellen beter zijn gaan presteren en de manieren waarop je
installaties kunt aansturen slimmer en gemakkelijker zijn gewor-
den. Daar komt bij dat iedereen doet alsof biobased een soort
nieuwigheid is. Onzin. De hippies waren er in de jaren zestig al
mee bezig. Net als met recyclen en opnieuw gebruiken van ma-
terialen.”
Er is dus niets nieuws onder de zon?
“Wat wel anders was dertig jaar geleden, is dat beleggers er toen
niet om vroegen. De urgentie ontbrak om CO2-neutrale gebou-
wen te ontwikkelen en te bouwen. Opdrachtgevers die wel die
urgentie inzagen waren Peter Bakker, CEO van TNT, belegger
Triodos Bank en ontwikkelaar OVG. Zij gaven in 2007 de op-
dracht vijf kantoorgebouwen van circa 20.000 m² elk voor TNT
te realiseren die moesten voldoen aan de hoogste duurzaam-
heidsverwachtingen. Bakker was een bevlogen man die een
CO2-neutrale organisatie wilde hebben inclusief alle gebouwen.
Vanaf die tijd begon de corporate wereld zich met duurzaamheid
te bemoeien. In Nederland was er geen toetsinstrument, maar
KOPLOPER