Pagina 57 van: Bouwwereld #1 2019

een ontwerp beoordelen op zijn duur-
zame kwaliteit, prijs en (circulaire) pres-
tatie.”

Schadelijke stoffen
Fraanje wil ook graag in gesprek met de
fabrikanten van bouwmaterialen. “Staat-
secretaris Stientje van Veldhoven heeft in
de kabinetsreactie op de transitieagenda
aangegeven te willen inzetten op pro-
ducentenverantwoordelijkheid en dat we
schadelijke stoffen moeten uitdunnen. In
een circulaire economie is er geen ruimte
meer voor giftige en milieubezwaarlijke
stoffen, zoals teer in bitumen en brand-
vertragende stoffen als broom. Iedereen
begrijpt dat kit, gespoten PUR en poly-
styreenbekisting hoogwaardige recycling
bemoeilijkt of onmogelijk maakt. Gips en
gas- of cellenbeton zijn op zich niet scha-
delijk, maar wel problematisch als ze
ongemengd in het bouw- en sloopafval
terechtkomen. De kwaliteit van het puin-
en betongranulaat gaat er sterk van ach-
teruit. Dergelijke stoffen kun je dus beter
vermijden als je circulair wilt bouwen. Bij
sloop komen bedrijven steeds vaker poly-
styreen en glas- en steenwol tegen waar-

1 // Het Hof van Cartesius in Utrecht, een circulaire plek met werkruimtes voor duurzame onder­

nemers, is bijna volledig opgebouwd uit hergebruikte materialen. (Foto: Charlotte Ernst) 2 // Voor

de Dutch Design Week 2017 ontwierpen Overtreders W en bureau SLA het People’s Pavilion, dat

grotendeels werd opgetrokken uit geleende bouwmaterialen. (Foto: Jeroen van der Wielen)

3 // De bouwsector zal ingrijpende maatregelen moeten nemen om al het afval dat tijdens de

bouw van nieuwe gebouwen ontstaat rigoureus omlaag te brengen. (Foto: Roel Dijkstra)

4 // Remontabel bouwen en ontwerpen kan ook met kanaalplaten. Dat bewees VBI bij de uit­

breiding van Agro NRG in Ootmarsum. (Foto: VBI)

voor nog slechts beperkte afzet is. Een
nieuwe businesscase heb je ook niet
1-2-3 voor een tweede leven van isolatie-
materialen. In het kader van producenten-
verantwoordelijkheid zou de isolatie-
industrie hier wel aan moeten beginnen.”
Fraanje wil graag cirkelprojecten starten
met als doel per bouwstroom de cirkel
rond te maken.

Tweede of derde leven
Fraanje begrijpt dat niet elke fabrikant
zomaar zal kiezen voor secundair mate-
riaal: “Het zou goed zijn als bij elk bouw-
product wordt vermeld hoeveel gere-
cyclede stoffen het product bevat. Dat
zal de markt voor circulaire materialen
en producten stimuleren. Verder zie ik

dat leverzekerheid ook een grotere rol
gaat spelen. Fabrikanten worden wend-
baarder als ze kunnen putten uit primaire
én secundaire grondstoffen. Circulariteit
is natuurlijk ook goed voor je imago.
Elke moderne producent, maar ook het
moderne recyclingbedrijf zou moeten
voordenken over hoe zijn/haar materiaal
of product een tweede of een derde
leven kan krijgen in de circulaire eco-
nomie. Architecten en industrieel ontwer-
pers kunnen daarbij helpen door mee te
denken over hoe producten in het ont-
werp herbruikbaar zijn. BRBS Recycling
wil graag een bijdrage leveren en
samen met ontwerpers en bouw-
industrie de circulaire bouweconomie
mogelijk maken.”

57

CirCulair Bouwen //

Bouwwereld //

3

4

2

56-57_fraanje.indd 57 10-01-19 12:13