Pagina 76 van: Bouwwereld #1 2020
76
Buurman, hof van cartesius
werd tijdens de bouw van het hof enorme ervaring opgedaan
met het zoeken naar bruikbare afvalstromen. die werden niet
alleen gevonden bij de sloop van gebouwen, maar ook bij pro-
ductieprocessen: onbruikbare nieuwe bouwonderdelen wegens
bijvoorbeeld maatfouten, van restanten en uit afvalstromen van
productieprocessen. het aanbod aan materialen was groot.
groter dan ze zelf konden toepassen. tijdens het zoekproces
ontstond een bruikbaar netwerk en vervolgens de behoefte om
dat in stand te houden voor derden. het hof van Cartesius is
zelf ook nog niet af. naast de 1400 m2 die nu is ontwikkeld,
wordt het terrein langs het spoor in februari 2020 uitgebreid
met 2500 m2. ook daar moeten circulaire, duurzame en crea-
tieve bedrijfjes een onderdak krijgen. waaronder het definitie-
ve onderkomen van buurman. “de loods waar we nu inzitten
is tijdelijk”, vertelt Charlotte ernst. “het was vanaf het begin al
duidelijk dat we meer vierkante meters nodig zouden hebben.
we zijn er al materialen voor aan het verzamelen. we hebben
de beschikking over twee donorskeletten: staalconstructies die
nog gesloopt moeten worden. de constructeur wil ook beton-
nen kanaalplaatvloeren toepassen. hergebruik van betonnen
delen kan alleen met kanaalplaatvloeren, die blijven als ze goed
gesloopt worden op sterkte. we willen die als wanden gaan
uitproberen. eigenlijk is beton voor een gebouw van twee ver-
diepingen niet nodig. maar dit wordt een testcase en we gaan
bekijken of die is op te schalen.”
puzzelen
de huidige loods van buurman is helemaal met Cross lami-
nated timber opgebouwd. de Clt-panelen en holle houten
kanaalplaatvloer zijn afkomstig van een gedemonteerd school-
gebouw. de vloerelementen hebben een vrije overspanning van
7 meter. daarmee is een entresol gebouwd. er is ook zo’n vloer-
element gebruikt als balustrade. “er is veel op maat gezaagd om
het Clt hier toe te passen. dat was echt puzzelen en improvi-
seren”, verklaart Charlotte ernst. “we hadden o.a. een plaat met
een gat. dat werd om die reden de plek voor een raam.”
de Clt-panelen zijn in de gevels niet-dragend toegepast om
vrijer te zijn in het stapelen en het combineren met de diverse
andere elementen, waarmee de gevels mede zijn vormgegeven.
vier stalen spanten dragen het dak. deze waren al in bezit van
het hof van Cartesius; een deel van de spanten was al gebruikt
om de gezamenlijke ontmoetingsruimte te bouwen. de spanten
waren niet hoog genoeg om een entresol te kunnen maken.
daarom zijn ze op betonnen poeren gezet op de schuimbeton-
nen funderingsplaat.
nieuwe dimensie
de gevel is bekleed met trespa uit de gevel van een flatgebouw,
verkregen via gebruiktematerialen.com van a. van liempd
sloopbedrijven bv. “het bijzondere is hoe we die trespa hebben
toegepast”, merkt Charlotte ernst op. ”vaak wordt het materiaal
als saai of lelijk ervaren. we hebben er smalle stroken van ver-
schillende breedtes en diktes van gezaagd en het als een soort
lamellen toegepast. dat geeft het materiaal ineens een hele
andere uitstraling. dat is het leuke van werken met gebruikte
materialen, om ze zo toe te passen dat het een hele nieuwe
dimensie krijgt.”
“glaspanelen zijn vrijwel altijd rechthoekig”, gaat ze verder. “maar
we wilden graag die schuine lijn erin hebben. gebruikt glas heeft
die vorm natuurlijk niet. we hebben toen de trespa-gevelbekle-
ding ervoor langs laten lopen.” de montage van de glaspanelen
is ook onconventioneel. dubbelglaspanelen met gelijke hoogte
maar van ongelijke breedte zijn (met siliconenkitvoegen) naast
elkaar geplaatst op een hardhouten regel. zo zijn verschillende
rijen panelen boven elkaar gestapeld. daaraan wordt stabiliteit
gegeven door tussen de vloer en het dak geplaatste dubbele
verticale houten binten, waarop tussensteunpunten zijn beves-
tigd. dit soort details zijn nooit uitgetekend; ze zijn ter plekke
bedacht door de uitvoerder.
Buurman
buurman is gelieerd aan de oorspronkelijke buurman in rotter-
dam. net als die buurman is buurman utrecht een bouwmate-
rialenhandel voor alleen herbruikbare of afgedankte materialen,
met een werkplaats voor workshops en cursussen om te leren
omgaan met gebruikte materialen. omdat het terughalen van
spullen uit afvalcontainers op een afvalscheidingsstation bij wet
verboden is, staat daar in utrecht permanent een aanhanger
van buurman waarin nog bruikbare materialen die voldoen aan
een aantal minimumeisen voor hergebruik, kunnen worden ge-
deponeerd. hier wordt veel gebruik van gemaakt. elke week
haalt buurman de wagen op vol met gebruikte en nieuwe afge-
dankte materialen.
EEn duidElijk lEErpunt is dat
afsprakEn ovEr hErgEbruik in dE
gEhElE kEtEn gEmaakt moEtEn wordEn,
al voor dE opdracht tot sloop
72-73-74-75-76-77_buurman.indd 76 06-02-20 16:34