Pagina 62 van: Bouwwereld #10 2017
Karakteristiek uiterlijk behouden
“Het metselwerk was op veel plaatsen aangetast. Ook hebben we aanbouwen verwij-
derd waar de muren geschilderd waren. Op die plaatsen was herstel nodig. Poolen
wilde de historie zichtbaar laten zijn door de schade beperkt te herstellen. Dat was voor
ons even wennen”, aldus Van de Kamp.
De derde verdieping is wat hoger opgetrokken dan de oorspronkelijke gevelhoogte
vanwege de gootconstructie. Aan de binnenstraat zijn sierspanten geplaatst waaraan
de openbare verlichting hangt. Zo is het oorspronkelijke silhouet van het fabriek weer
tot uitdrukking gebracht. Bij het begin van de binnenstraat is een houten balkon ge-
maakt in de sfeer van de oude opzichtersloge, die refereert aan de fabriek en nu hoort
bij de algemene ruimte.
Aan de oostzijde is de fabriek beëindigd met een opvallende gevel van aluminium
cassettes, waarin een foto van de oude hal is aangebracht door middel van het perfo-
reren van de grove pixels. Hier is namelijk een deel van de fabriek afgebroken om een
doorgang te maken naar de nieuwbouwwijk. Dat is te zien aan de duidelijke zaagsnede
op de kop. De buitentrap is bekleed met cortenstaal.
Op het hellende dak van de tweede verdieping is een stalen felsbekleding gelegd in
zinkkleur. In het dak zijn solartubes voor extra daglicht geplaatst, want de ramen aan de
zuidzijde hebben een beperkte hoogte. Het dak op de top is voorzien van zonnepane-
len voor de algemene energievoorziening.
Logistiek ingewikkeld
Van de Kamp benadrukt dat het project vooral logistiek ingewikkeld was door de lig-
ging en het behoud van de twee gevels. Achter de fabriek was immers al een bewoon-
de wijk gebouwd, dus bijna alle bouwmaterialen moesten over de gestutte zuidgevel
worden getild. Er is een volledig nieuwe
fundering van grondverdringende palen
aangelegd. De draagstructuur bestaat uit
een combinatie van betonnen en kalk-
zandsteenwanden en betonnen breed-
plaatvloeren. Voor iedere bouwlaag is
een verbinding gemaakt tussen de oude
gevel en de vloer met een anker dat in de
gevel is gemonteerd en aan de breed-
plaat is vastgestort. Deze glijdende ver-
binding moest voldoende tolerantie kun-
nen opnemen. Door de natte verbinding
vormen gevels en vloeren nu een con-
structief geheel.
Schoorsteen verplaatst
Een huzarenstukje was het verplaatsen
van de 35 meter hoge voormalige fa-
brieksschoorsteen, die eerst in de hal
naast Neerlandia stond. Bij de sloopwerk-
zaamheden is de schoorsteen in zeven
stukken gezaagd, waarvan het onderste
27 ton woog. Deze zijn tijdelijk opgesla-
gen op het bouwterrein. Op de nieuwe
plaats aan de zuidzijde is een onderheide
poer gestort, waarop de schoorsteenbou-
wer de onderste lagen voor de 600 mm
dikke wanden heeft gemetseld. Daarop
zijn de zeven elementen met een kalk-
mortel geplaatst. De bovenste 5,5 meter
is opnieuw opgetrokken, compleet met
de krans, omdat deze vergaan was. Ook
de klimijzers zijn vernieuwd en er zijn
stalen banden omheen aangebracht. Bij
het verplaatsen is het metselwerk gerei-
nigd en geconserveerd met natriumbicar-
bonaat om de aantasting door zwavel uit
de rookgassen te stoppen. Zo draagt dit
karakteristieke element bij aan de indu-
striële sfeer in de nieuwe woonwijk.
1/2 // De 35 meter hoge fabrieksschoorsteen is in delen op de nieuwe plaats opgebouwd.
62 // Bouwwereld
// Project transformatie
1 2
58-59-60-61-62-63_transformatie.indd 62 06-10-17 11:26