– plinten is nu eenmaal van een andere
orde dan het installeren van een warmte-
pomp.” Dat leidde eerst tot puntensyste-
men en uiteindelijk tot rekenmodellen
zoals GreenCalc en EcoQuantum, die
later opvolging kregen van Levens Cyclus
Analyses en BREEAM en dergelijke, wat
toen nog in de kinderschoenen stond.
Lessen
Hebben we van deze voorbeeldprojecten
destijds lessen geleerd of leren we die nu
alsnog? Dulski ziet verschillende ontwik-
kelingen. In ieder geval constateert ze dat
bewoners gelukkig zijn in hun eco-wijken,
niet vanwege de technieken voor ener-
giebesparing maar vanwege groen, water
en leefomgeving. Aspecten die in de
huidige benadering van duurzaamheid
niet meer lijken voor te komen. Ze con-
stateert dat de betutteling van destijds
wel afgenomen is, maar ook nu nog kun-
nen keuzes betuttelend en beperkend
werken. “Ik hoorde een voorbeeld over
luchtverwarming. De inblaasroosters
daarvan zijn dus wel bepalend voor de
inrichting van je woonkamer.”
Het risico dat er met de beste intentie
informatie wordt gegeven die later anders
uitpakt dan gedacht, zoals het verhaal
van de western red cedar, bestaat nog
steeds, constateert Dulski. “Kijk naar de
terugverdientijden van PV, warmtepom-
pen en allerlei andere installaties. Die
kunnen alleen als indicatie worden gege-
ven. We weten het niet zeker. Dat hangt
van allerlei factoren af, zoals het gedrag
van bewoners, het weer, een goede in-
regeling, het onderhoud, etc. Soms wordt
ook nog steeds vergeten om installaties
te controleren op hun werking. Destijds
betaalden mensen soms huur voor zon-
necollectoren die later niet eens bleken
te zijn aangesloten. Maar onlangs kwa-
men we vanuit het NIBE ook scholen
tegen waar PV op was gelegd die pas na
1,5 jaar werd aangesloten. Ook kwamen
we een klimaatinstallatie in een klaslokaal
tegen waarvan de juffrouw al zei dat die
toch niet werkte. Bleek uiteindelijk alleen
de batterij van de bediening leeg te zijn.”
Er valt dus nog wel wat te leren. Er is al
veel onderzoek gedaan naar waar bewo-
ners en gebruikers behoefte aan hebben
en wat hun belangen zijn. Maar in de
praktijk worden de inzichten uit deze
onderzoeken vaak nog niet toegepast.
De evaluaties van projecten van twintig
jaar oud kunnen daarbij helpen en wel-
licht als eyeopeners fungeren.
1 en 2 // EVA-Lanxmeer is een ecowijk van
iets latere datum. Hier zijn dan ook al PV-
systemen toegepast. 3 // Bewustwording van
de leef omgeving in EVA-Lanxmeer middels
een waterinformatiezuil. 4 // Pioniers zorgen
ervoor dat de wijk bij blijft, zodat er nu ook
laadpalen staan in EVA-Lanxmeer. 5 // Een
vegetatiedak in EVA-Lanxmeer.
De onderzoekers selecteerden voor hun
evaluatie zes wijken op basis van sprei
ding door het land en de destijds ge
kozen duurzaamheidsthema’s. De onder
zochte wijken zijn: GWL Amsterdam;
Morrapark Drachten; Drielanden Gronin
gen (Waterland, Mooiland en Zonland);
Ecolonia Alphen aan den Rijn; Ecodus
Delft; EVALanxmeer Culemborg.
39Bouwwereld //
5
21
3 4
36-37-38-39_evaluatie.indd 39 01-11-18 14:03
