Pagina 109 van: Bouwwereld #11 2019
I
n de tijd dat Tomáš Gabzdil Libertíny een masters volg-
de aan de Design Academy Eindhoven, waar hij in 2006
afstudeerde, gebruikte hij zijn interesse in duurzaamheid
en natuurlijke materialen in verhalende ontwerpen. Maar
ook zijn onderzoek naar de schoonheid en intelligentie van de
natuur en de fragiele relatie tussen mens en natuur, vormen een
voortdurende bron van inspiratie. Het was een periode waarin
de superglanzende esthetische designs van kunststof van ont-
werpers als Ron Arad en Philippe Starck de boventoon voerden
in designland.
UItZonderLIJK MaterIaaL
De meer softe materialen waren een te verwaarlozen onder-
werp onder de meeste studenten. Al helemaal bijenwas. Maar
juist dit uitzonderlijke materiaal fascineerde Tomáš. “Het is ui-
terst puur en duurzaam. We maken er kaarsen van en dat is
bijzonder want ze zijn ontworpen, maar we weten niet door wie,
en je brandt ze en ze verdwijnen. Van de was kun je weer een
nieuwe kaars maken en een kaars is een natuurlijke lucht-ioni-
sator”, somt hij de voordelen op.
Tomáš begon te experimenteren met bijenwas. Hij maakte er
zijn eerste vaas van. Later ging hij zelfs samenwerken met bijen
om vazen te creëren; als twee architectenbureaus die een we-
CREATIEF OMGAAN MET BESTAANDE
MATERIALEN LEIDT TOT BIJZONDERE
INNOVATIES EN NIEUW MATERIAALGEBRUIK.
UIT AFVALPLASTIC BIJVOORBEELD
WORDT EEN NIEUWE GRONDSTOF
GEMAAKT, MYCELIUM IS EEN ISOLEREND
BOUWMATERIAAL, MET BODEM-AS KUN JE
KERAMIEK MAKEN, EN MET ZAND VAZEN
EN STOELEN PRINTEN. TOMÁŠ GABZDIL
LIBERTÍNY DOET NOG IETS ANDERS: HIJ
ONTWERPT IN SAMENWERKING MET BIJEN.
TEKST VIVEKA VAN DE VLIET
MATERIAALMEESTERS
109
ONTWERPEN
MET BIJEN
derzijdse overeenkomst hebben gesloten om samen een huis
te bouwen.
Van imkers leerde Tomáš wat wel en niet werkt bij deze insecten.
“Het gaat over de fragiele relatie tussen de natuur en de mens.
De natuur kun je niet dwingen. Bijen kun je slechts uitnodigen.
Ze bouwen alleen een huis als de omstandigheden goed zijn en
ze zich veilig voelen”, vertelt hij vanuit zijn studio in Rotterdam.
VoorKeUr Voor BePaaLde VorMen
Bijen hebben ook voorkeuren voor bepaalde vormen, leerde hij.
Ze vinden een vaasvormige constructie bijvoorbeeld interessant.
Tomas kon daarvoor zijn achtergrond als bouwkundige goed toe-
passen. In dit nog altijd doorlopende project maakt hij telkens
een ingenieuze constructie, een soort huid in de vorm van een
vaas van – in het geval van de Honeycomb Vase – koperdraad
of bijvoorbeeld roestvrij staal. Daarna nodigt hij een bijenkolonie
uit om rondom dit skelet een tweede huid van was te maken en
zo hun huis te bouwen: de honingbijen bouwen de raten op en
creëren de ‘cellen’ waarin honing en stuifmeel wordt opgeslagen.
De koperen constructie moet stevig zijn, want door die honing
wordt het huis opeens topzwaar. Zo krijgt elke vaas langzaamaan
de mooie herkenbare raatvorm en afhankelijk van de door de bij-
en verzamelde pollen, een rode, gele of witte kleur.
Tomáš Gabzdil Libertíny:
“Ik wil met Morgan
Freeman een serie
beelden maken van be-
roemdheden als Martin
Luther King en Ghandi.
Uiteraard samen met de
bijen.” (Foto: Miro Nota)
‘HET GAAT
OVER DE
FRAGIELE
RELATIE
TUSSEN DE
NATUUR EN
DE MENS’
108-109-110_materiaalmeesters.indd 109 29-11-19 11:48