37
ProjEct niEuwbouw
B
ouwen op een vuilnisbelt is een uitdaging, vertelt ar-
chitect Bart Cilissen van Achterbosch Architecten uit
Leeuwarden. Aan grondsoorten is te rekenen, maar
aan vuilnis niet. En op het terrein bij Leeuwarden
mocht ook nauwelijks worden gegraven. Het vuilnis is afgedekt
met een folie die niet mag worden beschadigd. Heien of andere
zware funderingen waren dus niet mogelijk. Het moest een licht
gebouw worden op een lichte fundering, boven op de folie van
de belt. Ingenieursbureau Sweco boog zich over de mogelijk-
heden.
In Nederland is eerder gefundeerd op vuilnis: het kantoor van
NV Afvalzorg op vuilstortlocatie Nauerna in Zaanstad. Het ont-
werpteam bracht dan ook ter voorbereiding een bezoek aan
dit gebouw uit 2005. In Zaanstad is echter gekozen voor een
evenwichtsfundering, door het berekende gebouwgewicht aan
afval af te graven. In Leeuwarden was dat niet mogelijk. Als al-
ternatief is hier gekozen voor voorbelasting met zand. Wat over-
eenkomt is dat beide gebouwen zullen zakken. Dat is niet erg,
mits het horizontaal maar gelijkmatig gebeurt. Beide gebouwen
hebben daarom een nastelbare fundering.
Te vijzelen
Het gebouw in Leeuwarden staat op 108 stalen kolommen,
vertelt Bart Cilissen. Deze verzinkte kolommen steunen schar-
nierend af op betonplaten van 2 x 2 meter die in een zandbed
op de folie zijn geplaatst. Die scharnierende bevestiging zorgt
ervoor dat de krachten verticaal gericht zijn en dat de fundering
minder snel gaat torderen. De stalen kolommen zijn onderbro-
ken en aan de zijkant voorzien van steunpunten om vijzels te
kunnen plaatsen. Ronde buizen rondom de kolommen zorgen
ervoor dat ze niet in de toplaag van lavasteen verdwijnen en be-
reikbaar blijven voor vijzels. Indien nodig kan elke kolom worden
gevijzeld, waarna naar behoefte stalen plaatjes kunnen worden
toegevoegd om de kolom te verlengen. De maximale stelmoge-
lijkheid per kolom bedraagt 30 cm. Het monitoren van de zak-
king gebeurde tijdens de bouw wekelijks maar nu het gebouw
tot rust komt, neemt de frequentie van de controles – door Oh-
pen Ingenieursbureau – gestaag af.
Om de belasting zo gelijkmatig te verdelen zijn de funderings-
kolommen momentvast bevestigd aan een raster van stalen bal-
ken onder de beganegrondvloer. Mocht er een funderingsplaat
zakken, dan nemen de omringende kolommen de dragende
functie over.
Niettemin is in detailleringen van het gebouw ruimte gehouden
voor extra werking, zoals extra ruimte rondom het glas in de
De wrc-lamellen zijn
zorgvuldig in draai-
bare stalen voetjes
gemonteerd.
Verticale lamellen
van western
red cedar zijn
zonwerend, maar
tevens
beeldbepalend.
34-35-36-37-38-39-40-41_energiekenniscentrum.indd 37 29-11-19 11:37
