Pagina 26 van: Bouwwereld #12 2018
In een gebied met nieuwe natuur tussen de Oosterschelde en
Zierikzee zou een oud boerderijtje dienst gaan doen als vrij
willigershonk voor Natuurmonumenten. Een brand maakte ech
ter een onverwacht eind aan die plannen. De verzekerings
gelden kwamen beschikbaar om een nieuw onderkomen te
bouwen, dat uiteindelijk bestemd werd tot regiokantoor. Archi
tectenbureau Rink Tilanus stond voor de uitdaging om een
passend onderkomen te ontwerpen, met een beperkt budget en
liefst onbrandbaar.
Voor Max Rink en Niels Tilanus stond al vrij snel vast dat een
traditioneel gebouw met een zadeldak, goten en raampjes niet
zou passen in dit natuurlandschap. Wat wel zou passen: een
gebouw als een steen in het landschap. Dat steenachtig materi
aal onbrandbaar is was een bijkomend voordeel. Belangrijk was
dat het een sculpturale vorm zou zijn – zonder allerlei randjes en
bouwtechnische toevoegingen – en dat dak en wanden hetzelf
de uiterlijk zouden hebben. Het dak is namelijk een vijfde gevel
waarop volop zicht is vanaf een aantal aangrenzende dijken.
Pilot
Al snel was duidelijk dat een traditioneel betonnen gebouw niet
paste binnen het beschikbare budget. Rink en Tilanus stelden
daarop voor om de innovatieve weg van thermisch isolerend
beton te gaan bewandelen en opdrachtgever Natuurmonumen
ten ging daar enthousiast in mee. “Van warm beton was al spra
ke in onze studententijd en we wilden daar graag een keer mee
aan de slag”, vertelt Niels Tilanus. Warm beton is beton met een
isolerend toeslagmateriaal, waardoor een monolithische beton
nen schil tevens de thermische schil vormt. Daardoor zijn geen
extra isolatiematerialen, spouw en binnenbladen nodig. De ont
wikkelingen – in samenwerking met het Cement&BetonCentrum
– waren destijds veelbelovend en het materiaal werd in februari
2015 ook gepresenteerd op de beurs Gevel 2015. Daarna bleef
het echter stil rondom de ontwikkelingen. Tezelfdertijd werden
ook de wettelijke Rcwaardes voor dak en gevel verhoogd, waar
door isolerend beton lastiger toepasbaar werd.
“Wij dachten dat de ontwikkelende partijen graag zouden willen
participeren in zo’n pilot. Maar warm beton bleek duur en de
betrokken partijen dachten er nog niet klaar voor te zijn om een
volwaardig gebouw te maken. Wel stelde Hans Köhne van
Cement&BetonCentrum ons voor aan een alternatieve leveran
cier: Glasschuim BV, de Nederlandse vertegenwoordiger van het
Duitse Technopor.”
Glasschuim
Glasschuim is een product uit gerecycled glas. Glas gaat als
poeder met toeslagstoffen de oven in en komt er als een plak
schuim weer uit. Door afkoeling spat dat vervolgens in brokken
uiteen. De Nederlandse bouw kent het product vooral als koude
brugonderbreking in metselwerk (Foamglas). In Duitsland en
België is het product in de vorm van brokken ook bekend als
isolerend funderingsmateriaal.
Technopor verwerkte het in beton en realiseerde er gebouw
onderdelen mee en een villa in Stuttgart. De isolatiewaardes van
dat beton bleken dicht bij die van warm beton te liggen, terwijl
de gegevens voor statische berekeningen ook bekend zijn.
Extra voordeel van dit isolerende beton is het lage gewicht van
900 tot 1100 kg per m3.
Partners hiervoor waren Theo Liket van Glasschuim BV en Frans
van Hoksbergen van Dyckerhoff Basal Betonmortel. Besloten
werd het project verder in bouwteam voor te bereiden, met Jos
Braspenning uit Wernhout als aannemer. Die werd door de op
drachtgever aangedragen als een aannemer die dit zou willen
en kunnen.
Los van de technische en esthetische ontwikkeling van het ge
wenste glasschuimbeton waren daarmee echter nog steeds niet
alle hobbels genomen. Technopor trok zich vlak voor het teke
nen van de contracten plotsklaps terug van de markt, waarop
Theo Liket op zoek moest naar een andere leverancier van glas
schuim, die hij vond in Zweden. Dyckerhoff Basal paste daarop
de receptuur van het beton aan vanwege licenties van Techno
por. Na het wegvallen van Technopor als kennispartner werd
voor de knowhow met betrekking tot het materiaal Danko
Baschura uit Zwitserland als oorspronkelijke bedenker van glas
schuimbeton bij de bouw en ontwikkeling betrokken.
de nederlandse bouw kent
het glasschuim vooral als
koudebrugonderbreking in
metselwerk
Regiokantoor Natuurmonumenten
// Locatie: levensstrijdweg, Zierikzee
// Opdrachtgever: natuurmonumenten
// Bouwperiode: 2016 – 2017
26 // Bouwwereld
// Project nieuwBouw
24-25-26-27-28-29-30-31-32_zierikzee.indd 26 29-11-18 16:06