Pagina 62 van: Bouwwereld #12 2018
Afzettingen op gevel
door alkalisch vocht
Ondanks hydrofoberen van betonnen sandwichelementen kunnen toch ongewenste
afzettingen ontstaan op glas, kozijnen en betonoppervlak. Om dergelijke schade te
voorkomen is meer nodig dan het hydrofoberen van het buitenoppervlak.
Bij de oplevering van een kantoorgebouw
met prefab betonnen sandwich-gevel-
elementen wordt de opdrachtgever ge-
confronteerd met streepvormige afzettin-
gen op aluminium en glazen geveldelen
die zich door middel van reguliere bewas-
sing niet laten verwijderen. De afzettin-
gen doen zich ook voor op de antraciet
betonnen buitenbladen van de sandwich-
gevelelementen. De oorzaak van het
schadeverschijnsel dient gezocht te wor-
den in alkalische stoffen afkomstig uit
beton die met afstromend hemelwater
zijn meegevoerd over de gevel en bij het
indrogen een sterk hechtende verbinding
zijn aangegaan met de ondergrond. Juist
ter voorkoming van dit schadeverschijn-
sel had men de betonnen buitenbladen
vóór transport naar de bouwplaats geïm-
pregneerd met een hydrofobeermiddel.
Hoe heeft het schadeverschijnsel zich
dan toch kunnen manifesteren?
Vrije kalk
De alkalische stof calciumhydroxide
(Ca(OH)2), beter bekend als gebluste kalk
of vrije kalk, afkomstig uit cement, is ver-
hydrofobeermiddel te behandelen. Wan-
neer sandwich-gevelelementen op het
tasveld van de fabriek worden opgesla-
gen, kan hemelwater alkalische stoffen
opnemen uit het niet-gehydrofobeerde
binnenblad en afgeven aan het betonnen
buitenblad, alsmede aan de daarin op-
genomen kozijnen en beglazing wanneer
het water daarlangs afstroomt. Horizon-
tale lekstrepen op betonnen buiten-
bladen van gevelelementen die vanwege
de afmetingen op het tasveld op de kant
hebben gestaan, duiden er bij het onder-
havige project op dat dit mechanisme
heeft plaatsgevonden.
Belangrijker nog is dat tijdens het bouw-
proces water vanaf betonvloeren en vers
gestorte druklagen, waarbij kalkuittreding
eveneens optreedt, over prefab gevels
kan afstromen. Door middel van een ade-
quate detaillering kan worden voorkomen
dat afstromend gevelwater – en daarin
meegevoerde alkalische stoffen – in gro-
te hoeveelheden terechtkomt op kozijnen
en beglazing. Te denken valt aan het
toepassen van waterholen en lekdorpels
aan de bovenzijde van kozijnen en het
voorzien van waterslagen aan de onder-
zijde van kozijnen.
Positionering waterhol
Bij het project in kwestie ligt het buiten-
oppervlak van de beglazing circa 120 mm
verdiept ten opzichte van het betonnen
gevelvlak. De aluminium kozijnen waarin
de beglazing is opgenomen zijn rondom
echter voorzien van blank geanodiseerde
kaders die taps verlopen naar het gevel-
vlak. Boven elk kozijn is een waterhol in
het beton opgenomen. Doordat het wa-
terhol echter dieper ligt dan de voorzijde
van de blank geanodiseerde kaders,
wordt juist betrekkelijk veel gevelwater
naar de bovenzijde van het kader ge-
transporteerd. Door het ontbreken van
een lekdorpel stroomt het water vervol-
antwoordelijk voor de typerende witte
strepen die zich op het oppervlak afzet-
ten. Vrije kalk kan door capillair vloeistof-
transport via poriën naar het betonopper-
vlak migreren en vervolgens met hemel-
water afstromen over het oppervlak. Na
droging blijven kalksluiers over die onder
invloed van koolzuur uit de lucht worden
omgezet in calciumcarbonaat (CaCO3).
Deze reactie wordt carbonatatie ge-
noemd. Calciumcarbonaat is slecht oplos-
baar in water en hecht bovendien sterk
aan de ondergrond.
Opslag op tasveld
Uittreding van alkalische stoffen door
capillair vloeistoftransport kan worden
voorkomen door het beton zo snel moge-
lijk na de stort te impregneren met een
hydrofobeermiddel dat diep in de beton-
poriën dringt. Voor een betonoppervlak
met een donkere tint wordt in CUR-Aan-
beveling 100 aanbevolen direct na het
ontkisten tot deze behandeling over te
gaan. Om het risico op afzettingen te
voorkomen, volstaat het echter niet om
alleen het betonnen buitenblad met een
62 // Bouwwereld
TeksTproducTie Maurice ToeT, PeuTz // Beeld PeuTz GevelTechniek
1
62-63_gevelschade.indd 62 29-11-18 16:31