Pagina 13 van: Bouwwereld #2 2017

1// Mock-up voor de kamvormige opstelling van de PV-panelen op

het dak. 2// De stalen dakconstructie is opgebouwd uit IPE-profielen in

een driehoekig raster. 3// Voor de koeling en verwarming van de venti-

latielucht is een ondergronds labyrint aangelegd.

gesteld, die overigens later zijn bijgesteld,’ vertelt Paul van Bus­
sel van De Unie architecten. Het ontwerp met twee verschil­
lende vleugels was vrij ongunstig om aardbevingsbestendig te
maken, omdat ze ongelijk willen trillen. Dat is opgevangen door
de verbindingsbruggen in het atrium extra stijf uit te voeren,
zodat de vleugels met elkaar dansen, vervolgt Van Bussel. ‘Een
traditionele stijve stabiliteitskern ontbreekt omdat het aardbe­
vingsbestendige gebouw minder stijf wordt uitgevoerd. De sta­
biliteit komt nu uit enkele zeer stevige seismische wanden die
propvol wapening en heel speciaal beton zitten.’ (zie ook Bouw­
wereld 09­2015).

PV in kamvorm
Essentieel voor het energieneutrale gebouw was de optimalisa­
tie van de energieopwekking met PV­panelen op het dak. De
hellingshoek van 20 graden en de zuidoriëntatie zijn afgestemd
op een volledig met 4000 m2 PV bedekt dak. Met deze bedek­
king zou er echter geen daglicht meer in het atrium komen, ter­
wijl kunstlicht juist relatief veel energie vraagt. Na een inspire­
rend bezoek aan een conferentie in Parijs over architectonische
inpassing van zonnepanelen, hebben de ontwerpers een spec­
taculaire opstelling bedacht om de gewenste zonnepanelen te
plaatsen in combinatie met royale daglichtvoorzieningen. Door
de PV­panelen in een kamvorm met verlopende hellingshoeken
te plaatsen, kan gedurende de gehele dag de zoninstraling wor­
den opgevangen. Tussen de afzonderlijke kammen blijven drie­
hoeken open, waarin een zonwerend, triple glazen dak is gelegd
in de stalen rasters van de dakconstructie. De 4000 m2 PV­pane­
len nemen zo slechts 2000 m2 van het dakoppervlak in beslag.
Met een mock­up is bekeken welke soort panelen het beste
presteren in deze experimentele opstelling.

Energieneutraal en Zero Emission
Een gevolg van de ambitie om energieneutraal te bouwen was
dat de geprognotiseerde opbrengst van het PV­dak bepalend
was voor het maximale verbruik van de installaties. Dit moest
onder de 26 kWh/m2 bruto vloeroppervlak blijven. Ongeveer
alles is uit de kast gehaald om het energieverbruik te beperken.
Naast traditionele maatregelen als een uitstekende thermische
isolatie van de schil, hoge mate van luchtdichtheid, betonkern­
activering, wko met regeneratie door gebruik van de vijver en
geoptimaliseerde warmtepompen, zijn er enkele minder gebrui­
kelijke technieken toegepast voor onder andere natuurlijke
ventilatie. Met een dynamische energiesimulatie is het totale
gebouwgebonden energiegebruik van de EAE door adviesbu­
reau DGMR bepaald op slechts 21,5 kWh/m2. Ter vergelijking,
een normaal gebouw gebruikt vaak meer dan 114 kWh/m2 voor
de installaties. Daarom is het mogelijk met de energieopbrengst
van het dak niet alleen de gebouwgebonden energie te com­

een horizontale zonne-
en windschoorsteen
bevordert de natuurlijke
trek in het atrium

13BouwweReld //

1

2

3

08-09-10-11-12-13-14-15-16-17_stateoftheart.indd 13 07-02-17 15:44