rels in de mortel verder van elkaar komen
te liggen, met andere woorden de door
het metselen verdichte mortel wordt door
het bevriezen weer onverdicht. Na ont-
dooien kan het cement wel weer reage-
ren, maar de zanddeeltjes worden niet
meer aan elkaar gelijmd en de sterkte
van de mortel blijft sterk achter. Tevens
kan er een vlak van bevroren water ont-
staan tussen de mortel en de steen, waar-
door er geen hechting kan ontstaan tus-
sen de mortel en de steen. Hierdoor blij-
ven de stenen los liggen en wanneer de
gevel wordt gevoegd, kunnen de voegen
uit de gevel komen, omdat er geen hech-
ting kan ontstaan.
2. De minimale temperatuur die benodigd
is om cement in de mortel te laten reage-
ren, wordt niet bereikt wanneer het te
koud is. Hierdoor ontstaat er ook geen
hechting en blijven de stenen los liggen.
Het is van belang dat alle materialen op
de goede temperatuur zijn. Bijvoorbeeld:
een te koude steen trekt de warmte uit
de mortel, waardoor er geen minimale
werkzame temperatuur van 7 ºC tot 10 ºC
kan optreden en er geen hechting ont-
staat. In extreme gevallen zou het zelfs zo
kunnen zijn dat de voegen verbranden
door de grote onttrekking van het water,
waardoor de voegen als het ware vries-
drogen.
KNB-infoblad 35 (februari 2016) ‘Vorst’
vermeldt het volgende: “Bevriezen van
‘vers’ metselwerk kan tot aanzienlijke
schade leiden. Geadviseerd wordt bij het
metselen beschermende maatregelen te
nemen bij luchttemperaturen lager dan
0 ºC. Dek tassen bakstenen zodanig af,
dat er geen ijsvorming in de steentassen
optreedt. Diverse producenten van mor-
tels brengen producten op de markt die
het mogelijk maken ook bij vorst te met-
selen (tot circa -5 ºC). Volg bij gebruik van
prefab metselmortel altijd de specifieke
aanwijzingen van de metselmortelprodu-
cent op.”
Het onderwerp vorst is ook behandeld
tijdens een bijeenkomst van het kennis-
netwerk baksteenmetselwerk. Hieruit is
een publicatie ontstaan met de titel Vorst,
waarin het volgende is opgenomen:
“Het metselbedrijf kan door het nemen
van de juiste maatregelen zorgen dat er
onder behoorlijk koude omstandigheden
toch verantwoord kan worden doorge-
werkt. Aanbevolen wordt vooraf een plan
van aanpak op te stellen en dat met de
betrokken partijen te bespreken. Voor het
al dan niet doorwerken bij vrieskou is het
1 // Door stenen binnen op te slaan of in ver-
warmde bigbags zoals hier, wordt voorkomen
dat deze te koud worden. 2 // Vaak wordt bij
een (verwachte) dagtemperatuur van 5 oC of
lager door metselbedrijven al geanticipeerd
en overgeschakeld op het gebruik van vorst-
mortel. 3 // Voor het al dan niet doorwerken bij
vrieskou is het vaak de mens die maatgevend
is. Bij een gevoelstemperatuur lager dan -6 oC
mogen werknemers het werk neerleggen.
49
MeThoden & Technieken //
Bouwwereld //
32
48-49-50_metselendeel2.indd 49 07-02-17 16:10
