de gevels.” De onderspanningsconstruc-
tie is gemaakt met Willemsankers M42.
Op de knikpunten van deze constructie is
twee keer een verticale staaf geplaatst
die aangrijpt op een knooppunt in de
bovenzijde van het spaceframe. Dat bleek
beter dan onderin aangrijpen, omdat het
spaceframe hiermee op trek belast wordt
in plaats van op druk.
Zware staalplaten
De buitenste stangen van de onderspan-
ningsconstructie moesten zeer stevig
worden bevestigd. Om dat mogelijk te
maken zijn gaten van ø 100 mm door de
betonnen dakrand geboord. De Willems-
ankers zijn daar doorheen gestoken en
zijn vastgemaakt aan een oog op een
zware stalen plaat. Deze stalen plaat
meet 1,0 x 1,3 meter met een dikte van
30 mm. De plaat is aangebracht op het
betonnen dak en bevestigd met zware
Hilti-ankers. Vanwege de grote trekkrach-
ten van de constructie kon dat niet in het
bestaande beton. Daarom is als eerste de
oude dekvloer op het beton weggehakt.
Vervolgens zijn stekeinden aangebracht,
deels gelast aan de oude wapening en
deels in boorgaten in het beton. Over
deze stekeinden is een nieuwe betonop-
storting gemaakt. In die nieuwe opstort is
de stalen plaat bevestigd. Omdat de op-
stort zich aan de buitenzijde van het dak
bevindt, is hier een omtimmering met
isolatie omheen aangebracht, die vervol-
gens is ingepakt in de dakbedekking.
Op voorspanning
De onderspanningsconstructies zijn aan-
gebracht middels een steigerconstructie,
die deels in de vijver van het Piazza is
geplaatst. De zware Willemsankers zijn
via het dak naar binnen gebracht. Na het
aanbrengen is de constructie op voor-
spanning gebracht. Dat is gedaan met
een twee meter lange momentsleutel die
ingesteld werd op 800 Nm voor de bui-
tenste twee en 1100 Nm voor de middel-
ste ondersteuning. Daarmee is een voor-
spanning gecreëerd van respectievelijk
105 en 140 kN. Door om en om de buiten-
ste en de middelste constructie op te
spannen, is het spaceframe op de nieuwe
draagpunten circa 20 mm gelift. Onder de
nieuwe belasting van glas en aluminium is
het spaceframe vervolgens weer iets
gezakt.
Na het aanbrengen van de ondersteu-
ningsconstructies zijn de steigers weer
afgebroken. De daken zelf zijn vervangen
1 // Situatie van de verschillende glaskappen (beeld: Google Earth). 2 // De diagonaal gerichte kap-
pen van onderuit gezien. 3 // Aanzicht van de kappen op het dak van het Piazza.
54 // Bouwwereld
// Methoden & technieken / renovatie
1
2
3
52-53-54-55-56-57_brakelatomos.indd 54 08-02-17 16:13
