Pagina 30 van: Bouwwereld #2 2019

sen de isolatie en het buitenspouwblad
een luchtspouw van ten minste 10 mm
resteert. Onder een volledige vulling van
de spouw wordt verstaan, een zodanige
vulling van de luchtspouw, dat tussen de
isolatie en het buitenspouwblad een
luchtspouw van minder dan 10 mm res-
teert. Isolatiemateriaal mag dus tegen het
buitenspouwblad aan verwerkt worden.
Alleen ten aanzien van de waterdichtheid
van de uitwendige scheidingsconstructie
(Bouwbesluit-eis) wordt in artikel 3.2.2.
vermeld: ‘Het isolatiemateriaal is niet
bepalend voor de waterdichtheid van de
uitwendige scheidingsconstructie onder
de voorwaarde dat er geen contact is
tussen buitenspouwblad en isolatie’. Dit
betekent dus dat er wel degelijk een
luchtspouw moet zijn, omdat anders de
waterdichtheid van de uitwendige schei-
dingsconstructie niet gegarandeerd kan
worden. In het geval van toepassing van
isolatiematerialen met een reflecterende
folie aan de zijde van de luchtspouw
moet de luchtspouw minimaal 20 mm zijn,
omdat anders het positieve effect van de
folie nihil is.
In de Eurocode wordt niets gezegd over
spouwventilatie, maar in relatie tot dit
onderwerp wel iets over het feit dat ge-
velmetselwerk niet waterdicht is. In de
NEN-EN 1996-2 ‘Ontwerp, materiaalkeuze
en uitvoering van constructies van met-
selwerk’ wordt in art. 2.3.6 ‘Weerstand
tegen indringen van vocht door buiten-
muren’ het volgende vermeld: “Indien
een hogere weerstand tegen indringen

van vocht noodzakelijk is dan kan worden
verkregen door het metselwerk alleen,
behoren een passende bepleistering,
geventileerde bekleding of een andere
geschikte oppervlaktebehandeling te zijn
toegepast.” Gevelmetselwerk laat dus
vocht door en een standaard spouwmuur
moet dus goed voorzien worden om dit
vocht gecontroleerd af te kunnen voeren.

Invloed op isolatiewaarde
Het wel of niet aanwezig zijn van een
luchtspouw is ook van invloed op de isola-
tiewaarde van de spouwmuurconstructie.
In de publicatie van het KNB ‘Ontwerp-
richtlijnen baksteen in buiten gevels’
wordt de tabel gebruikt die afgeleid is van
de NEN 1068 en de NPR 2068 en die
aangeeft onder welke voorwaarden een
bepaalde R-waarde voor de lucht spouw
en baksteen mag worden toegepast (zie
tabel hieronder). Deze tabel gaat ervan uit
dat er een minimale luchtspouw van
40 mm ontworpen is en maakt duidelijk
dat de mate van ventileren van de spouw

invloed heeft op de energieberekeningen
van het gehele gebouw.

Valse spouw
En dan zijn er nog de toekomstige BENG-
eisen voor nieuwbouw. In het artikel
‘Overmatige warmteoverdracht aan het
buitenblad’ wordt specifiek ingegaan op
het thema valse spouw en staat het vol-
gende vermeld: “Dit effect treedt op
wanneer er een ongewenste koppeling
is tussen binnen- en buitenblad (gevolg
van een te krappe spouw door een ont-
werpfout of slechte maatvoering) of door-
dat er luchtcirculatie optreedt rondom de
isolatie platen of -dekens. Deze onbedoel-
de luchtcirculatie treedt op wanneer er
zich een valse spouw bevindt achter de
iso latie in combinatie met naden en kie-
ren tussen de isolatie.”
Een valse spouw geeft onnodig energie-
verlies. NEN 1068 bepaalt dat bij sterke
convectie een correctiefactor moet wor-
den toegepast. Valse spouwen kunnen
het gevolg zijn van het ontwerp, maar
kunnen ook optreden door speciebaar-
den van het binnenspouwblad, onjuiste
maatvoering van de achterliggende con-
structie, het aanbrengen van leidingwerk
en staal in de spouw of door onzorgvuldig
bevestigen van de isolatie. Wanneer er
achter een isolatielaag ventilatie plaats
kan vinden komt het dauwpunt van de
gehele constructie op een andere positie
te zitten. Deze positie is mogelijk onge-
wenst en kan zelfs schade opleveren en
als gevolg hebben dat de Rc-waarde van
de constructie niet meer voldoet aan de
gestelde uitgangspunten of eisen.

Conclusie
Alle aspecten overwegende die relevant
zijn voor de duurzaamheid en het goed
functioneren van spouwmuren, kan alleen
maar leiden tot de conclusie dat stan-
daard metselwerkgevels geventileerd
uitgevoerd moeten worden, met een
theoretische luchtspouw van 40 mm.

Voorbeeld van een valse luchtspouw door staal

en stelblokken tegen de vloerconstructie.

30 // BOUWWERELD

METHODEN & TECHNIEKEN //

28-29-30_vekemans.indd 30 05-02-19 12:06