Pagina 50 van: Bouwwereld #2 2019

Faalkosten beperken door
risicomanagement
Bij vooral complexe gebouwen komen diverse gevelsystemen voor met hun verschillende eigenschappen en risico’s.
Deze risico’s kunnen worden afgewogen tegen de beheersmaatregelen. Er wordt dan een bewuste keuze gemaakt
tussen een bepaald risico nemen, beperken, voorkomen, verzekeren of overdragen. Bij goed risicomanagement
worden faalkosten verminderd en minder onnodige kosten gemaakt.

Risicomanagement is het inventariseren
en analyseren van risico’s en daarvoor
beheersmaatregelen opstellen. De risico’s
en beheersmaatregelen worden vervol-
gens uitgedrukt in kosten. Op deze wijze
kan een bewuste keuze worden gemaakt
tussen het risico accepteren of de be-
heersmaatregel (kosten) nemen. Het
inventariseren van risico’s is best lastig
als kennis en ervaring ontbreken. Bij
goed risicomanagement worden o.a. de
fouten (risico’s) aangemerkt die bij andere
projecten zijn gemaakt of door deskun-
digen (adviesbureaus) worden aange-
geven. Vervolgens wordt gezocht naar
de projectafhankelijke risico’s. Bij goed
risicomanagement worden de faalkosten
minder en neemt de winst toe. De kosten
van risico’s zijn namelijk al in de aanbod-
specificatie opgenomen. Dat is zo’n slor-
dige tien tot vijftien procent. Dan wordt
het een eenvoudige rekensom. Daaren-
tegen kan de winst tegenvallen als be-
paalde risico’s niet zijn gecalculeerd en er
geen reserveringen zijn opgenomen.

ervaring een grote rol. De ervaring van
uitvoerende bedrijven is soms duur be-
taald door faalkosten. Men zou verwach-
ten dat deze ervaringen leiden tot beper-
king van de faalkosten. Dat blijkt toch
zeer ingewikkeld. De bouwfouten die
Kiwa BDA Geveladvies in de afgelopen
30 jaar heeft beschreven in een reeks
artikelen (Geveldetails) in Bouwwereld
worden nog steeds gemaakt. Ook ont-
werpfouten van bekende architecten die
Nico Hendriks heeft beschreven in zijn
artikelen in Bouwwereld komen nog
steeds voor. Als ik dit met hem bespreek,
zegt hij: “John, bouwen is traditie, dus ook
steeds dezelfde fouten maken.”

Risico’s inventariseren
Het inventariseren en analyseren van
risico’s moet in een zo vroeg mogelijk
stadium gebeuren. Aannemers van re-
latief grote projecten laten vaak al een
risico-inventarisatie uitvoeren voor de
aanbesteding. Op dat moment is de
inventarisatie vooral bedoeld om goed te
kunnen calculeren. Wanneer met een
onjuiste gevelopbouw of te weinig voor-
zieningen (bijvoorbeeld steigers in de
netten voor bescherming van metselwerk)
wordt gecalculeerd, kunnen vooral bij
een prestatieovereenkomst de kosten
achteraf veel hoger uitkomen.

Risico’s analyseren
Wanneer de risico’s in beeld zijn ge-
bracht, moet de opdrachtgever of aan-
nemer zelf een analyse maken. Per risico
moet worden geschat hoe groot het risico
is en wat het beperken van het risico voor
financiële gevolgen heeft. De kosten voor
het beperken of voorkomen van een
risico kunnen namelijk erg hoog zijn.
Sommige risico’s, die niet met de veilig-
heid te maken hebben, zullen dan moe-
ten worden geaccepteerd. Door het ana-

Risico’s kunnen ook worden verzekerd of
worden overgedragen (onderaannemers).
Bij het overdragen van risico’s moet wor-
den beoordeeld of de onderaannemer
het risico financieel kan dragen en/of er
voldoende kennis aanwezig is. Het ver-
trouwen op garanties is ook niet altijd de
juiste manier van risico’s overdragen.
Indien niet aan de voorwaarden wordt of
kan worden voldaan, vervalt de garantie.
Zo wordt bijvoorbeeld voor diverse gevel-
systemen de eis gesteld dat het gevel-
systeem 1 tot 3 keer per jaar wordt gerei-
nigd. In de praktijk komt hier vaak niets
van terecht en vervalt de aanspraak op
garantie. Uiteindelijk is het altijd beter
problemen te voorkomen door een goe-
de engineering en controle tijdens de
uitvoering.

Kennis en ervaring
Ieder gevelsysteem heeft risico’s ten
aanzien van vereiste prestaties, onder-
houd en versnelde degradatie. Voor het
detecteren van risico’s spelen kennis en

50 // BOUWWERELD

TEKST EN BEELD ING. J.G. (JOHN) DAME, SENIOR-ADVISEUR EN TEAMLEIDER KIWA BDA DAK- EN
GEVELADVIES B.V. (BDA.NL) EN ONDERHOUDSKUNDIGE VASTGOED SERTUM (SERTUM.NL)

1

50-51-52_geveldetail.indd 50 05-02-19 12:08