gevend.” Voor dat warme water is een boiler van 180 liter in elke
woning geplaatst. Als dat op is, is er niet – zoals bij een gasketel
– direct weer warm water beschikbaar. Dat wordt duidelijk aan
bewoners gecommuniceerd, maar de praktijk zal moeten uitwij-
zen of dat voor iedereen werkt. “We gaan de woningen een jaar
lang monitoren op energiestromen. We kennen de kwaliteit van
de woningen, maar is het systeem zo robuust dat het ook in de
praktijk werkt? En als bewoners afwijken van het normgedrag
dat geldt voor nul-op-de-meter, blijven de kosten dan relatief
beperkt? En hoe is de bewonerstevredenheid, et cetera”, zegt
John Bouwman. Daarnaast is er nog een extra monitoring van
het bewonersgedrag door studenten van de Haagse Hoge-
school.
Twee types warmtepompen
De woningen zijn overigens niet allemaal gelijk. Er zijn namelijk
twee types warmtepompen gebruikt. Vijf woningen maken ge-
bruik van de luchtwaterwarmtepomp op het dak; drie woningen
maken gebruik van een waterwaterwarmtepomp met een lei-
dinglus door de bodem in de achtertuinen. Uit de monitoring
zullen eventuele verschillen gaan blijken. De verschillende
systemen zijn mede toegepast op verzoek van warmtepomp-
leverancier Vaillant. Een systeem met een bodemlus is duurder,
maar het rendement van de warmtepomp is constanter door de
redelijk vaste temperatuur van het aangevoerde water. Bij een
luchtwaterwarmtepomp is de luchttemperatuur bepalend. De
woningen met een bodemwarmtepomp hebben overigens ook
koeling, wat bij de luchtwaterwarmtepomp niet mogelijk is. Daar-
voor zijn op de (nieuwe) cv-leidingen LTV-ventilatorconvectoren
aangesloten, terwijl op de andere woningen LTV-radiatoren zijn
aangesloten.
Deze pilot is niet alleen uniek voor Mitros, maar voor heel Ne-
derland. Onlangs renoveerde Dura Vermeer ook al gestapelde
bouw in Groningen tot nul-op-de-meter, maar dat betrof drie
lagen woningen op een begane grond met bergingen en met
een hellend dak.
De techniekruimte is op de voormalige
kleine loggia gesitueerd.
De deur van de keuken heeft een rooster
voor luchtafzuiging vanuit de gangzone.
De keuken is verlengd met de zone van de voormalige
loggia.
Op het dak staat
onder de hoge kant
van de schans met
Pv-panelen
de buitenunit van de
warmtepomp
53Bouwwereld //
50-51-52-53-54_flatmettoekomst.indd 53 15-03-17 15:33
