Pagina 58 van: Bouwwereld #3 2020
58
gevels volgens hendriks
De LeiDsche RijntunneL
De landtunnel die de A2 onder de bebouwing voert van Leid-
sche Rijn centrum in de gemeente utrecht, is over de hele leng-
te van 1650 meter aangelegd op het oorspronkelijke maaiveld.
op het dak ligt het ‘tweede maaiveld’ waarop een deel van het
nieuwe stadsdeel is gebouwd, waaronder het Dienstgebouw
dat tevens de functie heeft van stadspodium, compleet met een
decor van glasmozaïek en verlichting. Het project Leidsche Rijn
en dus ook de landtunnel is bedacht door stedenbouwkundige
Riek bakker, die zoals bekend haar hand niet omdraaide voor
grootschalige projecten.
VeiLigheiD
Riek bakker vond dat de A2 moest worden ingepakt om Leid-
sche Rijn beter met de rest van utrecht te verbinden. Dat is ge-
lukt en dat het allemaal zo lang heeft geduurd, ligt zonder twijfel
niet aan haar. in augustus 2010 was de betonnen A2-landtun-
nel al een tijdje klaar. Het asfalt was aangebracht inclusief belij-
ning, maar het zou nog jaren duren voordat de tunnel in gebruik
zou worden genomen. Al in mei kwam moeizaam naar buiten
dat er al lang problemen bestonden tussen rijk en gemeente in
verband met de veiligheid van de tunnel. in het openbaar werd
er met geen woord over gesproken. Het rijk betaalde, maar kon
geen ‘veiligheidsverklaring’ afgeven. Dat moest de burgemees-
ter doen. En de tunnel maar wachten. Het Dienstgebouw werd
steeds zwarter.
VeRtRaging en kosten
utrecht was al niet gelukkig dat het project vertraagde door on-
enigheid tussen rijk en aannemer. De bouw van Leidsche Rijn
centrum, duizenden woningen aan de oostkant daarvan en de
aanleg van een fietsbrug hingen nauw samen met de oplevering
van de tunnel. Er zat geen schot in, zo gaat dat in de politiek.
De gemeente liet weten “dat bestuurlijk overleg nog gaande is”
en het ministerie deed ook een duit in het zakje: “brief aan de
kamer is in de maak, maar een datum is nog onbekend”. Het
bouwwerk zou eerst 116 miljoen euro kosten; in 2010 werden
de kosten al geschat op 1 miljard euro. De werkelijke kosten
zijn onbekend. Wat zou het kosten om het Dienstgebouw te rei-
nigen?
het Dienstgebouw
Het is geen gebouw waar mensen wonen of werken, maar een
ruimte die plaats biedt aan een bluswaterreservoir, een over-
drukruimte en talloze apparaten. Het is daarom ontworpen als
een gesloten volume, waarin de insneden aan de zuidzijde zijn
afgesloten met roosters om lucht in en uit te laten. De ingang is
hierin opgenomen, maar onzichtbaar. Het Dienstgebouw staat
stedenbouwkundig op een prominente plek aan het berlijnplein.
Aan de noordzijde is het stadspodium met als achterwand een
glasmozaïek dat inmiddels schril afsteekt tegen de zwart ge-
worden natuurstenen gevel.
schuine geVeLs
Al vele malen heb ik gewezen op de risico’s die er zijn bij het
toepassen van achteroverhellende gevels. Maar telkens weer
kunnen architecten de verleiding niet weerstaan en gaat het
vaak fout. De belangrijkste boosdoener is vochtbelasting. Die
is nu eenmaal bij zo’n gevel veel groter dan bij een verticale en
helemaal bij een (enigszins) poreuze gevelbekleding. De foto
met de beschadiging laat zien dat de gekozen natuursteen dui-
delijk een poreus oppervlak heeft. Dat vinden algen en mossen
altijd heerlijk. En één keertje reinigen is niet genoeg. Dat moet
minstens elk jaar heel grondig gebeuren. n
bronnen
www.qwA.nl
(quistwinter
mAnsArchitek
ten)
www.Architec
tuur.org > quist
www.qwA.nl/
projecten/in
frAstructuur/
A2leiDscherijn.
html
www.hAnDboek
tunnelbouw.nl
nl.wikipeDiA.
org/wiki/leiD
sche_rijn_(wijk)
web.Archive.
org/: heus. w, De:
“A2lAnDtunnel
nog twee jAAr
Dicht”, 21082010
mosgroei is promi
nent aanwezig.
56-57-58_nicohendriks.indd 58 30-04-20 14:34